Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, "Kısa kısa Türkçe" serisinin bir parçası olarak ikilemeler ve pekiştirmeler konusunu ele almaktadır.
- Video, ikilemelerin tanımı, özellikleri ve oluşum şekilleriyle başlayıp, pekiştirmelerin tanımı ve kurallarıyla devam etmektedir. Öğretmen, ikilemelerin ve pekiştirmelerin cümle içindeki görevlerini (isim, sıfat, zarf) açıklamakta ve örneklerle pekiştirmektedir. Ayrıca, test sorularında karşılaşılabilecek örnekler üzerinden konuyu pekiştirmekte ve öğrencilerin sınavlarda karşılaşabilecekleri soru tiplerini göstermektedir.
- 00:13İkilemeler
- İkilemeler, anlatımı etkili kılmak için iki sözcüğün biçimce ve anlamca oluşturduğu kalıplaşmış söz öbekleridir.
- İkilemelerin iki temel amacı vardır: anlamı pekiştirmek ve nicelik bildiren sözcüğün nicelik özelliğini çoğaltmak.
- İkilemelerin oluşturduğu sözcükler ayrı yazılır ve aralarına noktalama işareti konmaz, ancak farklı ikilemeler arasında virgül kullanılabilir.
- 01:25İkilemelerin Oluşum Şekilleri
- İkilemeler aynı sözcüğün tekrarıyla (uzun uzun), yakın anlamlı sözcüklerle (ses, seda), zıt anlamlı sözcüklerle (aşağı, yukarı), anlamsız sözcüklerle (kaba saba), yansıma sözcüklerle (abur cubur) ve hal ekleriyle (gümbür gümbür) oluşturulabilir.
- "Gitgide" kelimesi birleşik sözcük olduğu için ikileme değildir.
- İkilemelerin görevi sorulduğunda isim, sıfat veya zarf olup olmadığına bakılır, nasıl oluştuğu sorulduğunda ise yukarıdaki kurallara göre değerlendirilir.
- 04:13Pekiştirmeler
- Pekiştirme, sözcüklerin anlam derecelerinin değişik yöntemlerle arttırılmasıdır ve sıfat, zarf veya nadiren isim olarak kullanılabilir.
- Pekiştirmeler sözcüğün ilk hecesine MPRS ünsüzlerinden biri getirilip kelimenin tekrarlanmasıyla (sıcak, sımsıcak), ünlü türemesiyle (yapayalnız, sapasağlam) veya ekler kullanılarak (darmadağınık) oluşturulabilir.
- İkilemeler de pekiştirme görevi üstlenebilir, özellikle niteleme sıfatı olarak kullanıldıklarında.
- 06:53Pekiştirmelerin Kullanımı
- Soru edatı veya de bağlacıyla da pekiştirme yapılabilir (beyaz mı beyaz, çocuk sınavda sınav).
- Pekiştirmeli sözler farklı görevlerde kullanılabilir, örneğin "güpgündüz" kelimesi MPRS kuralına uymayan bir pekiştirme örneğidir.