Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin 8. sınıf müfredatına uygun Türkçe dilbilgisi dersi anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, fiilimsiler konusunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- Video, fiilimsilerin üç ana türünü (isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil) detaylı olarak incelemektedir. Öğretmen önce fiil kavramını açıklayarak fiilimsilerin ne olduğunu anlatmakta, ardından her bir fiilimsi türünün özelliklerini, eklerini ve tespit yöntemlerini örneklerle açıklamaktadır. Video, sınavlarda karşılaşılabilecek soru tiplerini ve çözüm yöntemlerini de içermektedir.
- Öğretmen, fiilimsilerin mantığını anlamak için "içinde fiil olmak zorunda" ve "çekimli fiillere dikkat etmek" gibi temel adımları vurgulamakta, ayrıca sınavlarda artık fiilimsilerin sayısını sormak yerine bunların ne işe yaradığını ve cümledeki görevlerini anlamak gerektiğini belirtmektedir. Video, TYT dahil olmak üzere sınavlarda çıkabilecek fiilimsiler konusunu kapsamlı bir şekilde ele almaktadır.
- Kanalın Amacı ve Türkçe Hakkında Genel Bilgiler
- Konuşmacı, tek derste fiilimsi konusunu anlatacağını belirtiyor.
- Türkçe'nin değişmediğini, TYT Türkçe ile LGS 8. sınıf Türkçe'si arasında hiçbir fark olmadığını vurguluyor.
- 6, 7, 8. sınıflarda öğrendiklerin 9, 10, 11, 12. sınıflarda tekrar edildiğini, bu nedenle TYT hazırlık öğrencilerinin de 8. sınıf müfredatına uygun konuları dinleyebileceğini belirtiyor.
- 02:22Fiil ve Fiilimsi Kavramları
- Fiilimsi kavramını anlamak için önce fiil kavramını öğrenmenin önemli olduğu vurgulanıyor.
- Fiil (eylem) ve çekimli fiil aynı şey olup, iş, oluş, durum bildiren sözcüklere verilen addır.
- Fiilimsi, fiilin çakmasıdır ve çekimli fiilden farklı olarak şahıs anlamı taşımaz.
- 08:51Fiil ve Fiilimsi Arasındaki Farklar
- Çekimli fiil şahıs anlamı taşır (ben, sen, o, biz, siz, onlar) ve kipi vardır.
- Fiilimsi, fiile benzer görünse de şahıs anlamı taşımaz ve çekime girmez.
- Fiilimsi, fiil ve fiilimsi eki alır ve fiilimsiye dönüşür.
- 10:28Fiilimsilerin Türleri
- Fiilimsiler Türkçe'de üç türde ayrılır: isim görevindeki fiilimsiler, sıfat görevindeki fiilimsiler ve zarf görevindeki fiilimsiler.
- Fiilimsilerin üç çeşidi sadece isim fiili ekten çözülebilir.
- Fiilimsilerin mantığı, fiillerin de bir adı olmasıdır; örneğin "anlatmak" veya "anlatış" benim yaptığım eylemin adıdır.
- 13:18Isim Fiiller
- Fiil kök ve gövdelerine mema, iş, is, uş, üş ve mek, mak eklerinin getirilmesiyle oluşan sözcükler isim fiil olarak adlandırılır.
- Fiilimsi tespit ederken önce fiil içeren bölümlere bakmak gerekir, çünkü fiilimsi içinde fiil olmak zorundadır.
- Gerçek fiil (çekimli fiil) şahıs ve zaman içerirken, fiilimsi şahıs ve zaman içermez.
- 16:46Isim Fiillerde Karşılaşılan Zorluklar
- Isim fiillerde olumsuzluk eki (mek-mak) ile fiilimsi eki karıştırılmamalıdır.
- Mema, iş, is, uş, üş eklerini alan sözcükler zamanla belli bir kalıba girip nesnenin adı olabilir.
- Kalıcı ad, fiilimsi eki almış olmasına rağmen eylem anlamını kaybetmiş ve bir varlığa ad olmuş sözcük demektir.
- 20:51Sıfat Fiillerin Tanımı
- Sıfat fiiller, sıfat görevindeki fiillerdir ve bir ismin özelliği olan sözcüklerdir.
- Sıfat, bir adın özelliği olan sözcüklere ön ad denir; örneğin "kırmızı araba" ifadesinde "kırmızı" sıfat, "araba" ise isimdir.
- Sıfat fiiller hem fiil anlamını hem sıfatı birleştirir, bu nedenle sadece "sıfat" değil "sıfat fiil" olarak adlandırılır.
- 23:39Sıfat Fiillerin Özellikleri
- Sıfat fiiller, fiilimsi olarak da bilinir ve "konuşan araba" gibi örneklerde hem hareket (fiil) hem de özellik (sıfat) ifade eder.
- Türkçede sondan eklemeli bir dil olduğu için, aynı ekin farklı görevlerde kullanıldığından sadece eke bakarak sıfat fiil mi yoksa çekimli fiil mi olduğunu anlamak mümkün değildir.
- Sıfat fiillerin görevini anlamak için kelimenin cümle içindeki kazandığı anlama dikkat edilmelidir.
- 26:21Sıfat Fiillerin Handikapları
- Sıfat fiillerin ilk handikabı, aynı ekin farklı görevlerde kullanılmasıdır; aynı ekin sıfat fiil eki veya çekimli fiil eki olarak kullanılabilir.
- Sıfat fiillerin ikinci handikabı, adlaşmış sıfat olma özelliğidir; sıfat fiiller ismin yanında duruyorlarsa sıfat görevinde, ismin üzerine oturuyorsa adlaşmış sıfat görevinde kullanılır.
- Sıfat fiillerin görevini belirlemek için, ismin yanında duruyor mu yoksa ismin üzerine oturuyor mu diye bakılmalıdır.
- 32:03Sıfat Fiil ve Kalıcı Adlar
- Sıfat fiil grubunda da kalıcı adlar bulunur, örneğin "dolmuş" fiil köküne "muş" eki eklenmiş olmasına rağmen artık fiilimsi değil, kalıcı ad olmuştur.
- Kalıcı adlar fiilimsi eki almış olmasına rağmen fiilimsi olma özelliğini kaybetmiş, nesne olmuş sözcüklerdir (dondurma, çakmak, ekmek, yemek, uçurtma, sarma, dolma gibi).
- Adlaşmış sıfat fiil hala fiilimsidir, kalıcı ad ise fiilimsi olma özelliğini kaybetmiştir.
- 33:21Fiil İsimlerinin Özellikleri
- Kalıcı adlar isim fiillerde "kalacağı" oluşturabilirken, sıfat fiillerde "adlaşmış sıfat fiil" oluştururlar.
- Fiil isimlerini tespit etmek için eklere değil, anlama bakılmalıdır.
- Fiil isimlerini tespit etmede üç handikap vardır: eklere dikkat etmek, adlaşmış sıfatlara dikkat etmek ve kalıcı adlara dikkat etmek.
- 34:25Zarf Fiil
- Zarf fiil "bafiil" ya da "ulaç" adını alır.
- Milli Eğitim ve ÖSYM hem sıfat fiilin hem de isim fiilin ne işe yaradığını sormayı sever.
- Zarf fiil, bağlama görevi gördüğü için bu adı alır ve iki cümleyi zaman ve durum anlamıyla bağlayan sözcüklere zarf fiil denir.
- 36:43Zarf Fiil Kavramı
- Zarf fiil, iki cümleyi zaman ve durum anlamıyla birbirine bağlayan sözcüklerdir.
- Zarf fiil, zaman ve durum anlamını veren, "ne zaman?" veya "nasıl?" sorularına cevap veren fiilimsilere verilen isimdir.
- Zarf fiil, içinde fiil bulunduran ve zaman veya durum anlamı veren fiilimsi gruplarıdır.
- 38:46Zarf Fiil Örnekleri
- "Okullar tatil olunca anneannesinde kalacakmış" cümlesinde "okullar tatil olunca" zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- "Çocuk anne diye diye ağladı bütün gün" cümlesinde "anne diye diye" durum anlamı veren bir zarf fiildir.
- "Samsun'a varır varmaz beni ara" cümlesinde "Samsun'a varır varmaz" zaman anlamı veren bir zarf fiildir.
- 41:00Zarf Fiil ve Diğer Fiilimsi Türleri
- Zarf fiil, içinde fiil bulunduran ve zaman veya durum anlamı veren fiilimsilerdir.
- Zarf fiil, isim fiil (mac-mak eki) ve sıfat fiil gibi diğer fiilimsi türlerinden farklıdır.
- Zarf fiil, içinde fiil olmayan ama zaman ve durum anlamı veren sözcüklerle karıştırılmamalıdır.
- 43:39Fiilimsi Türlerinin Öğrenimi
- Türkçe'de isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil olmak üzere üç fiilimsi türü vardır.
- Fiilimsi türlerini öğrenirken ekleri ezberlemek yerine Türkçe dilinin mantığını anlamak daha sağlam bir yöntemdir.
- Fiilimsi türlerini belirlerken önce içinde fiil olup olmadığı, sonra çekimli fiile benzer olup olmadığı kontrol edilmelidir.