Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dil bilgisi dersi formatında anlatım bozuklukları konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Eğitmen, altıncı günün anlatım bozuklukları ünitesini ele almaktadır.
- Video, anlama dayalı anlatım bozukluklarını detaylı şekilde incelemektedir. Gereksiz ek ve sözcük kullanımı, sözcüklerin bir arada kullanımı, anlamca çelişen sözcükler, yanlış ekle ve sözcük kullanımı, bağlaçların anlamına uygun kullanılmaması, deyim ve atasözlerinin yanlış kullanımı, anlam belirsizliği ve mantık hataları gibi konular örneklerle açıklanmaktadır.
- Eğitmen, her bir anlatım bozukluğu türü için ÖSYM sınavlarından alınan sorular ve günlük hayattan örnekler vererek doğru ve yanlış kullanım arasındaki farkları göstermekte, anlatım bozukluklarını çözmek için sıkça soru çözmenin önemini vurgulamaktadır.
- 00:01Anlatım Bozuklukları Giriş
- Altıncı günün anlatım bozuklukları videosunda anlama dayalı anlatım bozuklukları işlenecek.
- Anlatım bozukluğu ünitesi çeşitli başlıklar altında incelenir ve teorik olarak çalışılabilir ancak soru çözebilmek için refleks kazanmak zaman alabilir.
- Anlatım bozukluğu sorularında öğrenciler genellikle zorlanır.
- 00:53Gereksiz Ek ve Sözcük Kullanımı
- Anlama dayalı bozukluklar sözcük düzeyinde bozukluklar veya bağdaşıklığa dayalı bozukluktur ve aynı anlama gelen ek ve sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla oluşur.
- Duruluk ilkesi, cümlede gereksiz sözcük kullanmamaktır.
- "Yaklaşık beş yıl kadar Ankara'da yaşadı" cümlesinde "yaklaşık" ve "kadar" aynı anlamı verdiğinden gereksizdir.
- 01:54Gereksiz Fiil ve Sıfat Kullanımı
- "Yasak ettiler mi?" cümlesinde "yasak etmek" ve "yasaklamak" aynı anlamı verdiğinden gereksizdir.
- Belgesizlik belirten sıfatlardan sonra "lale" getirilmesiyle gereksizdir (örneğin: birçok seneler, pek çok dostlar).
- Üçüncü çoğul ekinin gereksiz kullanımı anlatım bozukluğunu açar (örneğin: bisiklete binmesini çabuk öğrendiği yerine bisiklete binmeyi çabuk öğrenirsek yeterlidir).
- 03:42Anlamca Çelişen Sözcüklerin Kullanımı
- Anlatım bozukluğunda sözcüklerin bir arada kullanımı da yol açabilir.
- "Eminim bugüne kadar almış olmalısınız" cümlesinde hem kesinlik hem olasılık anlamı veren sözcükler bir arada kullanılmıştır.
- "Adam güç durumda olmasaydı belki de parayı almazdı" cümlesinde "elbette" ve "belki" kelimeleri bir arada kullanılmıştır.
- 04:57Yanlış Ekle ve Sözcük Kullanımı
- Yanlış ekle ve sözcük kullanımı cümlede anlatım bozukluğu yaratabilir.
- "Azımsamak" sözcüğü sayısal olarak miktar anlamında bir şey küçümsemektir, bu nedenle "bu kadarcık parayla mı ev alacaksın?" cümlesinde yanlış kullanılmıştır.
- "Sağlamak" kelimesi yararı olduğu, katkıda bulunduğu bir kelimeler olumlu cümlelerde kullanılır, olumsuz cümlelerde "neden olduğu" gibi kelimeler kullanılmalıdır.
- 06:41Bağlaçların Anlamına Uygun Kullanılmaması
- Bazı bağlaçların anlamına uygun kullanılmaması anlatım bozukluğuna neden olabilir.
- "Fakat" gibi karşıtlık bağlacı kullanıldığında, fakattan önceki sözcük olumluysa fakattan sonraki sözcük grubunun olumlu olması gerekir.
- Fakattan önceki sözcük grubu olumsuzsa fakattan sonraki sözcük grubunun olumsuz olması gerekir.
- 07:05Anlatım Bozuklukları
- Olumlu ve olumsuz cümlelerin arasına "ama", "fakat" gibi bağlaçlar kullanmak gerekir, yanlış bağlaç kullanımı anlatım bozukluğuna yol açabilir.
- Sözcüklerin yanlış yerde kullanımı anlatım bozukluğuna sebep olabilir, örneğin "daha çok askerin ölmesine ulaştı" cümlesinde "askerle" ve "daha çok" kelimelerinin yer değiştirmesi gerekir.
- Deyim ve atasözlerinin yerine uygun kullanılmaması veya sözcüklerinin değiştirilmesi anlatım bozukluğuna neden olabilir.
- 10:11Anlam Belirsizliği
- Anlam belirsizliği, cümlede net bir anlam çıkmaması ve farklı yorumlara yol açmasıdır.
- Virgül eksikliği anlam belirsizliğine neden olabilir, örneğin "yaşlı adamın dediğini tepki gösterdi" cümlesinde "yaşlı" sözcüğünden sonra virgül getirilmelidir.
- Karşılaştırma hatası da anlam belirsizliğine sebep olabilir, örneğin "ben Murat'tan çok azar işittim" cümlesinde iki farklı anlam çıkabilir.
- 13:30Mantık Hataları
- Mantık hataları anlamdan kaynaklı bir hata olabilir.
- "Beyin zarı iltihapları iyi tedavi edilmezse ölüme hatta sara nöbetlerine yol açabilir" cümlesinde mantık hatası vardır, doğru sıralama "ölüm"den sonra "sara nöbetleri" olmalıdır.
- "Yeni kanun TBMM'nin 230'a karşı 190 oy aldığı bir kararla yürürlüğe kondu" cümlesinde mantık hatası vardır, doğru sıralama "190'a karşı 230 oy aldığı" olmalıdır.