Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Rüştü Hoca tarafından sunulan bir Türkçe dil bilgisi eğitim içeriğidir. Öğretmen, ders notları üzerinden anlatım bozukluğu konusunu detaylı şekilde ele almaktadır.
- Videoda anlatım bozukluklarının hem anlamsal hem de yapısal yönleri incelenmektedir. Anlamsal bozukluklar arasında gereksiz sözcük kullanımı, sözcüğün yanlış yerde kullanımı, anlamca çelişen sözcükler, sözcüklerin yanlış anlamda kullanımı, mantık ve sıralama hataları, virgül eksikliği, şahıs zamiri eksikliği ve deyim atasözü yanlışlığı bulunmaktadır.
- Öğretmen, her bir anlatım bozukluğu türünü örneklerle açıklamakta ve soruların nasıl çözülebileceğini göstermektedir. Video, anlamsal bozuklukları ele alan bir bölüm olup, bir sonraki videoda yapısal bozuklukların anlatılacağı belirtilmektedir.
- Anlatım Bozukluğu Tanıtımı
- Rüştü Hoca, anlatım bozukluğu konusunu ders notları üzerinden anlatacak ve yeni not çıkarmaya gerek kalmayacak.
- Anlatım bozukluğu hem anlamsal hem de yapısal olarak incelenir.
- Anlatım bozukluğu uzun zamandır sorulmamakta olmasına rağmen, sorulduğunda gereksiz sözcük kullanımının çok fazla gündeme geldiği belirtiliyor.
- 00:51Anlamsal Bozukluklar
- Anlamsal bozukluklar arasında gereksiz sözcük kullanımı, sözcüğün yanlış yerde kullanımı, anlamca çelişen sözcüklerin kullanımı, sözcüğün yanlış anlamda kullanımı, anlam belirsizliği, mantık ve sıralama hatası, deyim atasözü yanlışlığı bulunur.
- Yapısal bozukluklar arasında özne-yüklem uyumsuzluğu, ek yanlışları, yüklem eksikliği, tamlama yanlışları, öge eksikliği ve bağlaç yanlışları yer alır.
- 01:36Gereksiz Sözcük Kullanımı
- Gereksiz sözcük kullanımı, birbirini karşılayan kelimelere yer vermek anlamına gelir, sadece cümlede gereksiz bir kelimenin çıkması anlamına gelmez.
- Örneğin "geleceğini" ve "istikbalini" birlikte kullanmak, "iki tane ekmek" ifadesinde "tane" kelimesinin kullanılması gereksiz sözcük kullanımına örnek olarak gösterilmiştir.
- "Belki gelebilir" ifadesinde "belki" ve "gelebilir" kelimeleri birbirini karşıladığı için gereksiz sözcük kullanımına neden olur.
- 05:16Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanımı
- Sözcüğün yanlış yerde kullanımı, sözcüğün yerini değiştirirsek anlatım bozukluğu giderilebilecek durumlardır.
- "Kurumun altmış kuruluş yıldönümü kutlandı" cümlesinde "kuruluşunun altmış yıldönümü" şeklinde ifade edilmeli.
- "Fazla suda kaldığı için" yerine "suda fazla kaldığı için", "öğretmen olarak doğduğu şehre döndü" yerine "doğduğu şehre öğretmen olarak döndü" şeklinde ifadeler kullanılmalıdır.
- 07:19Anlatım Bozukluğu Örnekleri
- "Kısaca bildiklerim onu anlattım" ifadesinde "kısaca bildiklerim" yerine "bildiklerim kısaca" olmalı.
- "En iyi işi bitirenler en çok çalışanlardır" ifadesinde "en iyi işi" yerine "en iyi" olmalı.
- "Araçların zincirsiz yola çıkmaları engellendi" ifadesinde "zincirsiz yola" yerine "yola zincirsiz" olmalı.
- 09:19Anlamca Çelişen Sözcükler
- "Eminim ki bu anlatımdan sonra soru kaçırmamış olsa gerek" ifadesinde "eminim" ile "olas gerek" arasında çelişki var.
- "İnşaatı yavaş yavaş bitiriverdiler" ifadesinde "yavaş yavaş" ile "bitirivermek" arasında çelişki var.
- "Saat tam beşte ya aşağı yukarı" ifadesinde "tam beşte" ile "aşağı yukarı" arasında çelişki var.
- 10:34Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması
- "Ayrımlar" yerine "ayrıcalıklar", "azımsamak" yerine "küçümsemek" kullanılmalı.
- "Çekimser" yerine "çekingen", "dikmek" yerine "ekmek", "örmek" yerine "dokmak" kullanılmalı.
- "Neden olmak" olumsuz şeyler için, "şans" olumlu şeyler için kullanılır.
- 12:44Mantık ve Sıralama Hataları
- "Bu hastalık ölüme hatta felci" ifadesinde sıralama hatası var, "felci hatta ölüme" olmalı.
- "Gelecek dersleri bize hatırlatmak istedim" ifadesinde "hatırlatmak" geçmişe ait şeyler için kullanılmalı.
- "Bagajdan bir tır dolusu patates çıktı" ifadesinde mantık hatası var, bir arabanın bagajından tır dolusu patates çıkması mümkün değil.
- 14:48Anlam Belirsizliği
- Anlam belirsizliği genellikle virgül eksikliğinden veya şahıs zamiri'nin kullanılmamasından kaynaklanır.
- "Genç adamın peşinden koşmaya başladı" cümlesinde virgül eksikliği nedeniyle anlam belirsizliği oluşur.
- "Ehliyetini polis ne zaman almıştı?" cümlesinde şahıs zamiri'nin eksikliğinden kaynaklı anlam belirsizliği vardır.
- 15:15Anlam Belirsizliği Örnekleri
- "Seni kardeşim gibi seviyorum" cümlesinde iki farklı anlam çıkabilir: kardeşini de sevdiğini belirtmek veya kardeşi de onu sevdiğini ifade etmek.
- "Küçük ağacın arkasına saklanmak istedi" cümlesinde "küçük aç mı" yoksa "küçükken çocuk" anlamına gelir.
- "Derse gitmediğini bugün duydum" cümlesinde şahıs zamiri'nin eksikliği nedeniyle anlam belirsizliği oluşur.
- 16:25Deyim ve Atasözü Yanlışlığı
- Deyim ve atasözü yanlışlığı iki tür olabilir: deyim/atasözünü değiştirmek veya duruma uygun olmayan bir deyim kullanmak.
- "Mutluluktan başını taştan taşa vuruyordu" cümlesinde deyim yanlış kullanılmıştır, bu ifade genellikle pişmanlıktan veya üzüntüden kullanılır.
- "Bir ayağı çukurda ama çok genç birisi" cümlesinde deyim mantıksız bir şekilde kullanılmıştır.
- 17:12Video Kapanışı
- İlk videoda anlatım bozukluğunun anlamsal kısımları örnekler üzerinden anlatılmıştır.
- Benzer örnekler tercih edilebilir, ancak sorulma ihtimali düşüktür.
- İkinci videoda yapısal bozukluklar ele alınacaktır.