Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, ÖSYM sınavlarına hazırlık amacıyla hazırlanmış yargı sistemi hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir. Öğretmen, tahtada notlar alarak konuyu anlatmaktadır.
- Video, Türk yargı sisteminin temel özelliklerini, bağımsız ve tarafsız mahkemelerin özellikleri, 1982 Anayasası'ndaki dört yüksek mahkeme (Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi) ve yargı sisteminin dört ana türü (anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve uyuşmazlık yargısı) hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Özellikle Anayasa Mahkemesi'nin yapısı, üyelerinin özellikleri, görev süreleri ve seçim süreçleri üzerinde durulmaktadır.
- Ders, sınav sorularına yönelik önemli bilgiler içermekte ve konuları günlük hayattan örneklerle açıklamaktadır. Video, bir sonraki derste anayasanın görev ve yetkileri ile kapsamlarının ele alınacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:05Yargı Sisteminin Temel Özellikleri
- Yargı, bağımsız ve tarafsız mahkemelerden oluşur.
- Mahkemelerdeki hakimler ve savcılar bağımsız ve tarafsızdır, anayasadaki unsurlara dayanarak kendi vicdani durumlarına göre karar verme yetkilerine sahiptir.
- Hiçbir kişi, organ, makam, merci veya kişi yargı yetkisinin kullanılması için emir, talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye veya telkinde bulunamaz.
- 02:38Hakim ve Savcı Hakları
- Hakim ve savcılar keyfi olarak görevden alınamazlar.
- Hakim ve savcılar emekli olmaya zorlanamazlar, emeklilik yaşları 65'e gelince mümkün olur.
- Hakim ve savcılar özlük haklarından yoksun bırakılamaz.
- 03:46Mahkeme Duruşmaları ve Kararlar
- Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır (istisnai durumlar hariç).
- Mahkemelerde hakim kararı verirken tüm kararları gerekçesiyle açıklamak zorundadır.
- 05:11Yüksek Mahkemeler
- 1982 Anayasası'nda yer alan dört yüksek mahkeme vardır: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi.
- Yargıtay ile Danıştay karıştırılmamalıdır.
- Yargı ünitesinde ayrıca Sayıştay ve Hakimler ve Savcılar Kurulu gibi iki önemli kuruluş da öğretilir.
- 07:41Türk Yargı Sistemi
- Türk yargı sistemi dört ana başlıkta incelenir: Anayasa Yargısı, Adli Yargı, İdari Yargı ve Uyuşmazlık Yargısı.
- 08:30Anayasa Mahkemesi
- Anayasa Mahkemesi, Meclisin bir yargı kolu olup özellikle Meclis ve Meclis içi işlemlerin görüşüldüğünü ve düzenlendiğini görür.
- Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvurular da olabilir, özellikle insan haklarının ihlal edilmesi durumunda.
- 09:42Adli ve İdari Yargı
- Adli yargı, kişiler arasındaki uyuşmazlıkları çözen yüksek mahkemedir ve Yargıtay'da çözümlenir.
- İdari yargı, devlet ile ilgili uyuşmazlıkları çözen yüksek mahkemedir ve Danıştay'da çözümlenir.
- Anayasa hiyerarşik sistemin en tepesinde olduğu için anayasa ile uyuşmazlık yaşanamaz, ancak Yargıtay ve Danıştay arasında uyuşmazlık yargısı bulunur.
- 13:16Anayasa Mahkemesi Üyeleri
- Anayasa Mahkemesi toplamda onbeş adet üyeden oluşur ve bu üyeler TBMM ve Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
- TBMM altıyüz milletvekilinden oluşur ve bu onbeş adet üyenin üçünü seçer, geri kalan oniki adet üyeyi ise Cumhurbaşkanı seçer.
- Meclis, üç adet üyeyi Sayıştay'dan ve Baro başkanları serbest avukatları arasından seçerken, Cumhurbaşkanı üç adet üyeyi Yargıtay'dan ve iki adet üyeyi Danıştay'dan seçer.
- 16:46Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Seçimi
- Meclis, üç adet üyeyi seçebilmek için üç turda seçim yapar.
- Birinci turda üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu (400 oy) gereklidir, ikinci turda salt çoğunluk (301 oy) gereklidir.
- Son turda en çok oy alan iki aday arasında seçim yapılır ve bu seçim sonucunda kazanacak olan belli olur.
- 18:42Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Şartları
- Anayasa Mahkemesi'ne üye seçilebilmek için aranan şartların başında yaş şartı gelir.
- Anayasa Mahkemesi üyeleri kırkbeş yaşını doldurmuş olmak zorundadır.
- 20:02Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Seçimi
- Anayasa Mahkemesi üyeleri yasama, yürütme ve yargı kademelerinden seçilir; yasama en küçük parmak, yürütme orta parmak, yargı ise en büyük parmak olarak sıralanır.
- Anayasa Mahkemesi üyeleri için yaş sınırı 45'tir ve bu yaş sınırı unutulmamalıdır.
- Anayasa Mahkemesi üyeleri öğretim elemanlarından (profesör veya doçent) seçilir ve diğer meslek gruplarından (avukatlar, üst kademe yöneticiler) seçilenlerin en az 20 yıllık tecrübesi aranır.
- 22:02Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görev Süresi
- Anayasa Mahkemesi'ne seçilen 15 adet üye tam 12 yıl için seçilir ve mümkünse tekrar seçilmez.
- Üyeler içinden seçilen bir başkan ve iki başkan vekili ise 4 yıl için seçilir ve tekrar seçilebilir.
- Anayasa Mahkemesi üyeleri 65 yaşına kadar görev yapabilir ve emeklilik yaşıdır.
- 24:14Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görevden Alınması
- Üyeler hizmeti yerine getirirken bir suç işlerse, mahkeme kararıyla görevden alınır.
- Üyeler devamsızlık yaparsa (sağlık sebebi bile olsa), kalan üyelerin salt çoğunluğu ile görevi sonlandırılır.
- Anayasa Mahkemesi üyeleri, diğer kurumlardan farklı olarak, devamsızlık yaparak görevlerini yerine getirmekten muaf tutulmazlar.