• Buradasın

    Türk Siyasal Hayatı: İdeolojik Çeşitlenmeler ve Toplumsal Hareketler

    youtube.com/watch?v=lyTaSnPLzqo

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Türk siyasal hayatı dersinin beşinci bölümünü içeren bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, Türkiye'deki siyasi ideolojiler ve toplumsal hareketler hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
    • Video, 19. yüzyıl ideolojilerinden başlayarak milliyetçilik, Osmanlıcılık, pan-İslamizm, Türkçülük, Turancılık, Kemalizm, anadoluculuk, batıcılık, çağdaşlaşma, modernizm, muhafazakarlık ve siyasal İslam gibi ideolojik akımları ele almaktadır. Daha sonra sosyalist partilerin tarihçesi, Türkiye İşçi Partisi'nin kuruluşu, liberalizm kavramı ve Türkiye'deki liberal partilerin gelişimi anlatılmaktadır. Son bölümde ise feminizm kavramı, Türkiye'deki gelişimi ve 2004 anayasa değişikliğiyle devlet tarafından kabul edilen cinsiyet eşitliği ilkesi hakkında bilgiler verilmektedir.
    • Her bir ideolojik akım için temel kavramlar, tarihsel gelişim ve önemli düşünürler hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca Liberal Düşünce Topluluğu'nun kuruluşu gibi önemli siyasi hareketler de videoda yer almaktadır.
    00:3019. Yüzyıl Ideolojilerinin Ortaya Çıkışı
    • Milliyetçilik, her milletin bir devleti olması fikrini temsil eden ve tebaa-hükümdar ikiliğini sarsmış bir akımdır.
    • Osmanlıcılık ideolojisi, milliyetçilikle baş etmek ve imparatorluk vatanseverliğinin sonucu olarak elde kalan toprakların bütünlüğünü korumak için doğmuştur.
    • Pan-İslamizm, Osmanlı birliğini korumak ve dini merkeze koyan bir ideoloji üretmiş, ancak II. Abdülhamit'in projesinin başarısız olması Türkçülük yaklaşımını üretmiştir.
    01:58Türkçülük ve Turancılık
    • Türkçülük akımı, milli birlik düşüncesini dil ve kültür bağlamında ele almış, 1904'te Yusuf Akçura'nın "Üç Tarzı Siyaset" adlı kitapçığı yayımlanmıştır.
    • 1908'de İstanbul'da Türk Derneği kurulmuş, 15 Mart 1912'de kurulan Türk Ocağı Türkçü ve Turancı hareketinin ağırlık noktasıdır.
    • Ziya Gökalp, 1923'te "Türkçülüğün Esasları" adlı eserinde Turancılığı uzak ideal ilan ederek Türkiye devletinin kuruluşunu esas alan yeni bir milliyetçilik tanımı getirmiştir.
    03:27Resmi Ideolojinin İnşası: Kemalizm
    • Kemalizm, Mustafa Kemal'in ortaya attığı laiklik, laik bir cumhuriyet kurmayı amaçlayan, saltanatın kaldırılmasına ve ulusal egemenliğe dayanan kültürel ve mekansal bir milliyetçilik anlayışıdır.
    • Bu ideoloji, Cumhuriyet Halk Partisi ile özdeşleşen cumhuriyetçilik, halkçılık, devletçilik, milliyetçilik, inkılapçılık ve laiklik ilkeleriyle tanımlanmıştır.
    • Amacı, hükümdar otoritesi yerine kanun ve yasalara bağlı meşruiyet anlayışı, ümmet toplumundan bir ulus devlete geçiş ve ulusun egemenlik kurduğu bir siyasal alan inşa etmektir.
    04:29Anadoluculuk Hareketleri
    • İlk Anadoluculuk hareketi 1923-1925 arasında Mükrimin Halil İncan ve onun çıkardığı Anadolu dergisi etrafında oluşmuştur.
    • Mavi Anadoluculuk, batılılaşmanın öze dönmemek olmadığını ve batı medeniyetinin kaynağının Anadolu'daki, Orta Asya'daki kültür olduğunu savunan akımdır.
    • İslamcı Anadoluculuk, 1939 sonrası ortaya çıkan, vatanın sadece fiziksel olmadığı, ahlaki değerler sisteminin de sınırlarını çizdiği, mekanın manevi gücüne vurgu yapan bir akımdır.
    06:02Batıcılık, Çağdaşlaşma ve Modernizm
    • Osmanlılar çağdaşlaşmayı tehdit olarak görülen bir imge halinde tanımış, batılılaşma yerine modernleşmeyi sadece batıya endeksleme adına çağdaşlaşma kavramı ortaya çıkmıştır.
    • Yenilik ve değişim modernizmin iki temel kavramını oluşturmaktadır ve geleneksel olan yerine yeni bir kültür inşa edilmesi esastır.
    • Türkiye'nin modernleşme modelinin batıdan alınması nedeniyle tüm iyiliğin batıdan geldiği düşüncesi hakimdir.
    07:01Muhafazakarlık
    • Muhafazakarlık ideolojisinde amaç bilim ve maliyeti dengeli bir şekilde bir arada tutabilmektir.
    • Kültürel muhafazakarlık düşüncelerini siyasal değil kültürel düzlemde ifade eder ve Mustafa Şekib Tunç, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Peyami Safa gibi düşünürler bu akımın temsilcileridir.
    • İslamcı muhafazakarlık düşüncelerinde dini duygu ve anlayışa daha çok yer verir, önde gelen isimleri Sait Halim Paşa ve Ahmet Cevdet Paşa'dır.
    08:30Milliyetçi Muhafazakarlık
    • Milliyetçi muhafazakarlık, düşüncelerini siyasal ve kültürel düzlemde ifade etme yolunu tercih ederek milli duyguları daha çok önemser.
    • Milli bünye, milli has hissiyat ve milli öz kavim anlamında Türklük bu akımın başlıca temelidir.
    • Milliyetçi siyasete 1969'da kurulan MHP'nin ideolojisi damgasını vurmuş, MHP'de Türk milliyetçiliğin temel alana gelenekçi muhafazakarlığı simgeleyen dokuz ışık temsil edilmektedir.
    09:13Siyasal İslam
    • Siyasal İslamcı akımın birinci nesli İkinci Meşrutiyet ile başlamakta ve Cumhuriyet döneminde çok partili hayata geçişle sonlanmaktadır.
    • İkinci nesil ise Milli Nizam Partisi'nin faaliyete geçmesi ile başlamaktadır.
    • 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında siyasal ve toplumsal alanda belirli bir güç olarak doğan Türk-İslam sentezinin amacı, Müslümanlığı üst kimlik olarak tanımlama yoluyla ulusal düzeyde ümmetçi, evrensel boyutta ise İslam olan milletlerin dayanışmasını savunmaktır.
    10:42Sol ve Sosyalizm
    • Sosyalizm, iktidar ve üretim araçlarının halk tarafından kontrol edildiği bir toplum fikrine dayanmaktadır.
    • Solculuk, mevcut sosyal hiyerarşiyi, eşitsizliği kaldırmak isteyen ve zenginliğin ve imtiyazlığın adaletli dağıtımını destekleyen bir politik harekettir.
    • Osmanlı İmparatorluğu döneminde sosyalist gruplar Selanik ve İstanbul merkezli kurulmuş, bu grupların bir kısmı Türkiye Komünist Partisi'ne katılmıştır.
    11:24Türkiye'de Sosyalist ve Liberal İdeolojiler
    • 1950'de kurulan tek yasal sosyalist parti Hikmet Kıvılcımlı'nın kurduğu Vatan Partisidir.
    • 1960'ların en önemli olaylarından biri, 13 sendikacı tarafından 14 Şubat 1961'de kurulan Türkiye İşçi Partisi'nin kuruluşudur.
    • Türkiye İşçi Partisi 1965 seçimlerinde meclise 15 milletvekili sokabilmiştir ve sol ideoloji, Türkiye'nin Soğuk Savaş yıllarında izlediği politikayı eleştirmiştir.
    12:13Liberalizm ve Türkiye'deki Gelişimi
    • Liberalizm, bireyciliği, bireysel hak ve özgürlükleri, özel mülkiyeti ve devlet müdahaleciliğinden uzak serbest piyasa sistemini merkeze almaktadır.
    • Demokrat Parti ana hatları bakımından liberal bir program önermiş, özellikle din özgürlüğü ile iktisadi özgürlük vaat etmiştir.
    • Cumhuriyet Türkiye'sinde 1994 yılına kadar kendisini doğrudan liberal olarak tanımlayan bir parti kurulmamıştır; liberal sıfatını ilk kullanan parti 1994 yılında kurulan Liberal Parti'dir.
    13:04Feminizm ve Türkiye'deki Gelişimi
    • Feminizm, siyasal alanın temel sorunlarından biri olarak cinsiyet eşitliğini görür ve ataerkil düzeni sorgulamaktadır.
    • Feminizm, Türkiye'de 1981 ile 1984 arasında İstanbul Cağaloğlu'nda YASKO dergisi bünyesinde küçük bir grup kadının tartıştığı, öğrendiği ve Somut gazetesinin bir sayfasında dile getirdiği bir kavram olarak popüler söyleme girmiştir.
    • Türkiye'de 2004 yılında yapılan anayasa değişikliği ile devlet kadın-erkek eşitliğini sağlamakla yükümlüdür ifadesi 10. maddeye eklenmiş ve kamuda cinsiyet eşitliği ilkesinin fiilen gerçekleştirilmesi gerekliliği kabul edilmiştir.
    • Türkiye ayrıca eğitimde toplumsal cinsiyet duyarlılığın sağlanmasını öngören Pekin Eylem Planı'na imza atmıştır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor