Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih öğretmeninin Türk Kurtuluş Savaşı ve Milli Mücadele dönemindeki önemli olayları anlattığı bir eğitim içeriğidir. Videoda Mustafa Kemal ve Mehmet adlı iki eğitmen de yer almaktadır.
- Video, Sakarya Meydan Muharebesi (Melhame-i Kübra) ile başlayıp, Türk Kurtuluş Savaşı dönemindeki diplomatik anlaşmaları, Büyük Taarruz ve Dumlupınar Meydan Muharebesi'ni kapsamlı şekilde ele almaktadır. Anlatım, Türk ordusunun savunma eğitiminden taarruz eğitimine geçiş sürecini, Mustafa Kemal'in komutanlık yetkilerinin uzatılması ve Yunan işgalcilerinin Anadolu'dan temizlenmesi gibi önemli tarihsel olayları içermektedir.
- Videoda ayrıca Ankara Antlaşması, Kars Antlaşması, Hatay sorunu, Misak-ı Milli'den tavizler ve Mudanya-Lozan barış antlaşmaları gibi diplomatik süreçler de detaylı olarak anlatılmaktadır. Türk Kurtuluş Savaşı'nda şehit olanların sayısı (170 binin üzerinde) ve İzmir yangını gibi önemli olaylar da vurgulanmaktadır. Bir sonraki videoda kadın savaşçılar hakkında bilgi verileceği belirtilmiştir.
- 00:03Milli Mücadele Dönemi
- İnkılap tarihimizde milli mücadele ve muharebeler dönemindeyiz.
- Birinci İnönü Savaşı, Londra Konferansı ve Moskova Antlaşması sonrasında İkinci İnönü Savaşı kazanılmıştı.
- İsmet İnönü'nün Eskişehir-Kütahya muharebelerinde mağlup olması üzerine Mustafa Kemal başkomutan olmuştu.
- 00:53Sakarya Meydan Muharebesi
- Sakarya Meydan Muharebesi, Tekal-i Milliye Emirleri yayınlandıktan yaklaşık on beş gün sonra gerçekleşmiş ve tarihe "Melhame-i Kübra" (büyük kıyım) olarak geçmiştir.
- Bu savaş, Türk'ün Anadolu'da var olma savaşı olarak değerlendirilmiştir.
- Savaş, yirmi iki gün yirmi iki gece sürmüş ve Mustafa Kemal Duatepe'den yönetmiştir.
- 02:45Savaşın Amacı ve Konumu
- Yunan askerlerinin Polatlı'ya kadar gelmesi, Ankara'yı alarak milli mücadeleyi sona erdirmek amacıyla gerçekleşmiştir.
- Sakarya Meydan Muharebesi, Sakarya ilinde değil, Sakarya nehri üzerindeki Polatlı bölgesinde gerçekleşmiştir.
- Mustafa Kemal'in "hattı müdafaa yoktur, satı müdafaa vardır" emriyle savunma hattı Polatlı ile Haymana arasında yüz kilometrelik bir alana yayılmıştır.
- 07:37Savaşın Sonuçları
- Türk ordusu Mustafa Kemal'in emriyle yirmi iki gün yirmi iki gece dayanmış ve Mustafa Kemal bu savaşta yaralanmıştır.
- Savaşın bitiminde Mustafa Kemal'e Gazilik ünvanı ile Mareşallik rütbesi verilmiştir.
- Sakarya Meydan Muharebesi, Türklerin 1683 İkinci Viyana'dan beri geri çekilişini durdurmuş ve milli mücadeledeki son savunma savaşıdır.
- 10:14Savaş Sonrası Anlaşmalar
- Mustafa Kemal Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonra, Fevzi Çakmak ise Büyük Taarruzdan sonra gazilik ünvanı almıştır.
- İngiltere, Yunan'ı rahatlatmak ve takviye edilmesi gereken kuvvetleri desteklemek için bize ufak tefek değişiklikler yaparak ateş etmiştir.
- Yunanlılarla esir mübadelesi anlaşması yapılmış ve Yunanlılar Malta'da bıraktıkları esirleri serbest bırakmıştır.
- 10:53Ankara Anlaşması
- Ukrayna ile dostluk anlaşması imzalanmıştır.
- Fransa ile Ankara Anlaşması imzalanmış, bu anlaşmaya göre Türk-Fransız savaşı sona erecektir.
- Hatay (Antakya) Fransız mandasındaki Suriye'ye bırakılacak, ancak Türklerin kültürel özellikleri korunacak ve Türkçe resmi dil olacak.
- 12:34Misak-ı Milli Tavizleri
- Hatay'ı Fransız mandasındaki Suriye'ye bırakarak Misak-ı Milli'den ikinci taviz verilmiştir.
- Doğu sınırımız kesin haline getiren Kars Anlaşması, SSCB bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan devletleriyle yapılmıştır.
- Ardahan tamamı Türkiye'ye bırakılırken, Batum Gürcistan'da kalmasına onay verilmiştir.
- 13:43İtalya ve Fransa İmha Edilmişleri
- İtalya, Sakarya'dan sonra Anadolu'dan tamamen çekilmiştir ve bu sayede Anadolu'dan çekilen ilk İtilaf devleti olmuştur.
- Fransa, Antep'te resmi rakamlara göre 6.317 şehit vermiştir ve 11 ay boyunca açlıkla terbiye etmiştir.
- İtalya ve Fransa'nın bıraktığı silahlar, uçaklar ve askeri tesisat, son savaşımız olan Büyük Taarruzda kullanılmıştır.
- 15:10Sakarya Meydan Muharebesi
- Sakarya Meydan Muharebesi Duatep ve Haymana bölgesinde gerçekleşmiştir.
- Mustafa Kemal "Hattı müdafaa yoktur, satı müdafaa vardır" emrini vermiştir.
- Bu savaş sonunda 1.683 ikinci Viyana'dan beri Türklerin geri çekilişi sona ermiştir.
- 16:43Savaş Sonrası Sonuçlar
- Sakarya Meydan Muharebesi'nde 350 subay şehit verilmiştir ve bu üzerine Büyük Taarruz öncesinde Ankara'da altı aylık subay okulu açılmıştır.
- Mustafa Kemal'e gazilik ünvanı ve mareşallik rütbesi verilmiştir.
- İngiltere, TBMM'ye ateşkes teklif etmiş ancak kabul edilmemiştir.
- 18:35Fransa ile Ankara Antlaşması
- Fransa ile Ankara Antlaşması imzalandı ve bu antlaşma ile Türkiye ilk defa bir İtilaf devleti tarafından resmi olarak tanındı.
- Hatay, Fransız mandasındaki Suriye'ye bırakılacak ve bu durum Misak-ı Milli'den ikinci kez taviz verilmesi anlamına geliyordu.
- Caber Kalesi (Süleyman Şah'ın vefat ettiği ve gömüldüğü yer) Türk mülkü sayıldı.
- 21:13İtalya'nın Anadolu'dan Çekilişi
- İtalya Anadolu'dan tamamen çekildi ve bu durum İtilaf devletleri arasında Anadolu'dan ilk çekilen devlet olarak tarihe geçti.
- İtalya ve Fransa'nın bıraktığı silahlar Büyük Taarruz'da kullanılacaktı.
- SSCB'ye bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan tarihlerinde iki defa bağımsız olmuşlardır.
- 23:44Sakarya Muharebesi ve Önemi
- Sakarya Muharebesi çok önemli bir konudur ve sınavlarda sıkça sorulmaktadır.
- Mustafa Kemal'e Gazi ünvanı ve Mareşallik rütbesi, Sakarya Muharebesi sonunda verilmiştir.
- Sakarya Muharebesi'nde Mustafa Kemal "Hattı Müdafaa" emrini vermiştir.
- 24:26Büyük Taarruz Hazırlıkları
- Birinci Savaş sonunda Aslanlar Dumlupınar mevkisine kaçan Yunan ordusunu kovalamaya kalkmışlar ancak savunma yapmaya alışmış ordu taarruz gücünü yetersiz bulmuştur.
- Mustafa Kemal, Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonra yaklaşık on bir ay boyunca orduya taarruz eğitimi vermiştir.
- Ankara'da altı aylık bir subay okulu açılmış ve ordu kademelerine yerleştirilmiştir.
- 26:21Barış Çabaları ve Hazırlıklar
- Avrupa devletleriyle temasa geçerek Yunan'ın zarar vermeden çekilmesi için barış yolları aranmıştır.
- Yusuf Kemal ve Ali Fethi Okyar gibi diplomatlar Avrupa'ya gönderilmiştir.
- Mustafa Kemal, "yarım tedbirlerle, yarım hazırlıkla yapılacak olan taarruz hiç taarruz etmemekten daha kötüdür" diyerek hazırlık yapmanın önemini vurgulamıştır.
- 28:30Mustafa Kemal'in Başkomutanlık Yetkisi ve Taarruz Hazırlıkları
- Büyük taarruz öncesi Mustafa Kemal'e muhalefet artmış ve başkomutanlık yetkisinin süresi bitmiştir.
- Mustafa Kemal başkomutanlık yetkisini bırakmadığını belirtmiş ve süresi tamamen uzatılmıştır.
- Taarruz hazırlıkları için karargah merkezi Polatlı'dan Akşehir'e kaydırılmıştır.
- 29:25Taarruz Planının Gizlendirilmesi
- Mustafa Kemal, komutanları toplamak için Akşehir'de futbol maçı yapılacak gibi haberler yaymıştır.
- Bazı gazetelerde Mustafa Kemal'in Çankaya'da çay partisi vereceği haberleri yayınlanmıştır.
- Bu planlar, Yunan'a taarruz hazırlıkları yapıldığını anlamasın diye tasarlanmıştır.
- 30:17Akşehir'de Futbol Maçı ve Taarruz Hazırlıkları
- 28 Temmuz 1922 tarihinde oynanan futbol maçı iki-iki sonuçlanmıştır.
- Günümüzde bu maç tekrarlanıyor ve skor her zaman 2-2 olarak kaydedilmektedir.
- Mustafa Kemal gizlice Ankara'dan Akşehir'e giderek komutanlara emirler vermiştir.
- 32:05Taarruzun Başlaması ve Zafer
- 26 Ağustos gece 5:30'da topçu ateşiyle Yunan mevzilerine vurularak taarruz başlamıştır.
- Amac, Yunan'ı Afyon bölgesinden Kütahya bölgesine doğru atabilmek ve Eskişehir'den gelen süvari birlikleriyle kurt kapanı yapmaktı.
- 30 Ağustos'ta Dumlupınar'da Yunan askerlerini çembere alarak mağlup etmişlerdir.
- 33:24Dumlupınar Meydan Muharebesi
- Bu savaşın başlangıcında adı "Başkomutanlık Meydan Muharebesi", 30 Ağustos'ta ise "Dumlupınar Meydan Muharebesi" olmuştur.
- Bu savaşta Rumlar kırmıştır ve tarihe "Rum Sındığı Savaşı" olarak geçmiştir.
- Mustafa Kemal, Yunan'a bir tek geçit yer vermiş ve General Triko, Pistolet, Francolar'ı kaçmak için izin vermiştir.
- 34:16Yunan Ordusunun Kaçışı ve Mustafa Kemal'in Emirleri
- Mustafa Kemal, Yunan ordusunun Uşak-Izmir yoluna doğru kaçmasını istemiştir.
- Mustafa Kemal, ordulara "İlk hedefiniz Akdeniz'dir" emrini vermiştir.
- General Triko, bölgede çobanlık yapan 14 yaşındaki İsmail adlı sakat çocuğun yol göstermesiyle dolandırılmıştır.
- 35:53General Triko'nun Yakalanması
- General Triko yakalanınca Mustafa Kemal onu çadıra davet etmiş ve teselli etmiştir.
- Yunan ordularının genel komutanı Hacı Estezi, Mustafa Kemal'i görmediğini söylemiştir.
- Bir Yunan esiri, Mustafa Kemal'i tanıyamadığı için "Bu kim?" diye sormuş, sonra Mustafa Kemal olduğunu öğrendiğinde şoka girmiştir.
- 38:14Dumlupınar'da Şehit Halide Edip
- Dumlupınar Meydanı'nda şehit olan Halide Edip adlı bir asker vardır.
- Halide Edip, toprağın üzerine bir el, elin üzerine bayrağı dururken şehit olmuştur.
- Dumlupınar Üniversitesi'nin logosu bu şehit sancaklar heykeli üzerine kurulmuştur.
- 39:16Yunan İşgali ve İzmir Yangını
- Yunan askerleri kaçıp köyleri yakarak daha fazla zarar vermiş, Manisa'yı küle çevirmişler.
- İzmir'in kurtuluşu 9 Eylül'de gerçekleşmiş, Fahrettin Altay süvari birliği ile girmiş, Mustafa Kemal'in ardından gelmiş.
- İzmir'in hükümet konağındaki Yunan bayrağı indirilip Türk bayrağı asılması olayı çok etkileyici olmuş.
- 41:32Büyük Taarruzun Sonuçları
- Büyük Taarruz sonucunda Afyon, Kütahya, Bursa, Uşak, Aydın, Balıkesir ve İzmir gibi batı Anadolu illeri kurtarılmış.
- General Trikopisi esir eden Fevzi Çakmak'a Mareşallik rütbesi verilmiş ve batı cephesi savaşları sona ermiş.
- İşgaller sırasında toplam şehit sayımız yüzotuzyedi binin üzerindedir.
- 42:35İzmir Yangını ve Tarihünun Önemi
- Yunanlılar İzmir'de filikalara binip gittikleri zaman şehri komple ateşe vermiş, bu yangın tarihte BBC'nin en büyük dünyadaki beş yangınından biri olarak anlatılmış.
- Yangın yedi gün sürmüş ve hiçbir şey kalmamış, Mustafa Kemal Karşıyaka'dan oturup yangını izlemiş.
- Tarih bilmezseniz, işgalcilere kurtarıcı zannedebilirsiniz ve hafızanızı yenilemezseniz bunların hepsi bir gün tekrar gelebilir.
- 44:13Savaş Öncesi Hazırlıklar
- Savaş öncesi karargah merkezi Polatlı'dan Akşehir'e taşınmış.
- İtilaf devletlerinden alınan veya İtalya ile Fransa'nın bırakmış olduğu silahlar cephelere nakledilmiş.
- Ankara'da altı aylığına subay okulu açılmış ve orduya taarruz eğitimi verilmiş.
- 47:31Büyük Taarruzun Sonrası
- Batı Anadolu Yunanlılardan temizlenmiş ancak Boğazlar bölgesi, İstanbul ve Doğu Trakya temizlenmemiş.
- Mustafa Kemal "Doğu Trakya almadan savaş mı biter" demiş ve askerler yukarı doğru çıkmaya başlamış.
- İngiltere, Rusya'nın olası bir savaşta Türklerin yardımına gideceğinden endişe ederek diplomatik görüşmeleri başlatmış, bu da sonraki Mudanya ve Lozan barış antlaşmalarına yol açmış.
- 49:11Türk-Yunan Savaşı Sonrası Durum
- Türk-Yunan savaşı sona erdi ve diplomatik dönem başladı.
- Anadolu, Yunanlılar tarafından tahrip edildi ve bunun hakkında Karaosmanoğlu ve Halide Edip Adıvar gibi kişilerin raporları bulunmaktadır.
- Konuşmacı, tarihin yalın bir şekilde araştırılmasını ve bu konuların daha detaylı incelenmesini önermektedir.
- 50:27Türk-Yunan Savaşı Sonrası Gelişmeler
- Kıbrıs'ta Atatürk'ün ders kitabından çıkarıldığı belirtilmiştir.
- Yunanistan'da ve Fransa'da Türkiye ile ilgili eğitimlerin farklı şekilde yapıldığı vurgulanmıştır.
- Türk savaşında kadın savaşçıların da önemli bir yeri olduğu ve bunlar ayrı bir videoda anlatılacağı belirtilmiştir.
- 51:42Türk-Yunan Savaşı'ndaki Önemli Olaylar
- Uşak'ta bulunan General Trikopis, Fevzi Çakmak tarafından esir alındı.
- İngiltere Başbakanı Lloyd George, Anadolu politikasının başarısızlığı nedeniyle istifa etti.
- Fevzi Çakmak, Mustafa Kemal'in isteğiyle mareşallik rütbesi aldı ve Türkiye'de iki mareşalden biri oldu.
- 52:42Fevzi Çakmak'ın Kariyeri
- 1924 senesinde çıkan bir yasa ile hem ordu hem milletvekili olunamayacağından Fevzi Çakmak askerlik kariyerini sürdürdü.
- Fevzi Çakmak, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk genelkurmay başkanı oldu ve 1944 tarihine kadar bu görevde kaldı.
- Mustafa Kemal'in vefat ettiğinde de genelkurmay başkanlığı görevini yürüttü.
- 53:47Mustafa Kemal'in Emirleri
- Mustafa Kemal, Büyük Taarruz sırasında "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!" emrini verdi.
- Mustafa Kemal'in verdiği emirlerin nerede verildiği önemlidir: Çanakkale'de "Taarruz etmeyi değil, ölmeyi emrediyorum", Sakarya'da "Hattı müdafaa yoktur, satı müdafaa vardır", Büyük Taarruz'da "İleri" emirleri verilmiştir.
- Büyük Taarruz sırasında Mustafa Kemal, Çiğiltepe'de bulunan Albay Reşat ile görüşmüş, Çiğiltepe'nin alınması için yarım saat süre vermiş, ancak Albay Reşat bu süre içinde intihar etmiş ve yaklaşık kırk beş dakika sonra Çiğiltepe geri alınmıştır.