Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tarih Kolik kanalında bir eğitimci tarafından sunulan, öğrencilere yönelik tarih dersidir. Eğitimci, Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli olaylarını ve cephelerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, Kuvayi Milliye'nin ne olduğu ve kaldırma nedenleri ile başlayıp, Kurtuluş Savaşı'ndaki üç cephe (Doğu, Güney ve Batı) hakkında bilgiler sunmaktadır. Sakarya Savaşı sonrası Fransa'nın Anadolu'yu boşaltması, Ankara Antlaşması, Moskova Antlaşması, İstiklal Marşı'nın kabulü ve Londra Konferansı gibi önemli olaylar anlatılmaktadır. Ayrıca TBMM'nin tanıyan devletleri ve Teşkilat-ı Esasiye'nin maddeleri de ele alınmaktadır.
- Videoda İkinci Dünya Savaşı (23 Mart-1 Nisan 1921) detaylı olarak incelenmekte ve TBMM ile Yunanlılar arasındaki savaşın sonuçları açıklanmaktadır. Eğitimci, bu videonun bir serinin parçası olduğunu ve ikinci videoda Eskişehir-Kütahya Savaşları'na geçileceğini, sonrasında ise konu anlatım ve soru çözümü şeklinde videolar atılacağını belirtmektedir.
- 00:01Kurtuluş Savaşı'nda Cepheler Konu Anlatımı
- Tarih Kolik kanalında Kurtuluş Savaşı'nda cephelerle ilgili konu anlatımı yapılacak.
- Konu anlatımı, özellikle LGS öğrencileri için hazırlanmış olup, yaklaşık 2-3 yıl önce alınan hazır notlar üzerinden yapılacak.
- Konu anlatımı, bir, iki veya üç video şeklinde 15-20 dakikalık olacak şekilde planlanmıştır.
- 01:54Kuvayi Milliye ve Kaldırılma Nedenleri
- Kuvayi Milliye, halk tarafından oluşturulmuş milli kuvvetlerdir ve herhangi bir merkezden emir almazlar.
- Kuvayi Milliye liderlerinin en önemli özelliği bir bölgenin ileri geleni ve tanınmış olmasıdır.
- Kuvayi Milliye'nin kaldırma nedenleri arasında halkı zorla malını gasp etmesi, keyfi cezalandırma yapması ve düşman işgali tamamen durduramaması bulunmaktadır.
- 04:27Doğu Cephesi
- Kurtuluş Savaşı'nda üç cephe vardır: Doğu cephesi, Güney cephesi ve Batı cephesi.
- Doğu cephesinde TBMM ve Kazım Karabekir komutasındaki 15. Kolordu, Ermenilerle mücadele etmiştir.
- Kazım Karabekir, Mondros ateşkes antlaşması'nda Osmanlı ordusuna ait silahlar ve cephanelerin teslim edilmesine rağmen kendi ordusunu terhis etmemiş ve silah ve cephaneyi teslim etmemiştir.
- 05:51Gümrü Barış Antlaşması
- Gümrü Barış Antlaşması'nda Ermeniler toprak taleplerinden vazgeçip işgal ettiği yerleri boşaltacaklardır.
- Sınır, Aras Nehri ile Çıldır Gölü arasında kabul edilecek ve Kars, Sarıkamış, İğdır TBMM'ye bırakılacaktır.
- Ermeniler Misak-ı Milli'yi kabul edecek, Sevr Antlaşması'nı tanıyacak ve düşmanca politika izlemeyeceklerdir.
- 07:17Doğu Cephesi'nin Önemi
- TBMM ilk askeri ve siyasi başarısını Ermenilere karşı kazanmıştır.
- Ermeniler bu antlaşma ile TBMM'yi tanıyan ilk devlet olmuştur.
- Doğu cephesi Kurtuluş Savaşı'na kapanan ilk cephe olmuş ve 15. Kolordu komutanlığı'ndaki birlikler en kanlı mücadelenin olduğu yere, batıya aktarılmıştır.
- 08:28Güney Cephesi
- Güney cephesinde TBMM ve Fransızlar karşı karşıyadır.
- Güney cephesi, Kuvayi Milliye'nin en etkin olduğu cephe olup, burada hiçbir düzenli askeri birlik yoktur.
- Maraş'ta Sütçü İmam, Antep'te Şahin Bey ve Urfa'da Ali Saip Bey önemli tarihi şahsiyetlerdir ve Fransız işgalinden kurtarılmasına büyük pay sahibi olmuşlardır.
- 10:19Sakarya Savaşı ve Ankara Antlaşması
- Sakarya Savaşı'nın ardından Fransızlar Anadolu'yu boşaltacak ve 20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması imzalanacak.
- Antlaşmayla Fransızlar Hatay dışındaki işgal ettiği yerlerden geri çekilmeyi kabul edecek, Hatay ise Fransızların yönettiği Suriye'ye bırakılacak.
- Ankara Antlaşması'nın en önemli özelliği, Fransa'nın Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni tanıyan ilk İtilaf devleti olmasıdır.
- 11:50Batı Cephesi Savaşı
- Batı cephesinde birebir temasta olduğumuz taraf Yunanlılar olup, onlara destek verenler İngilizler, Fransızlar ve Ruslar'dır.
- Batı cephesinde ilk mücadeleyi Kuvayi Milliye kuvvetleri vermiş, ancak tam başarı elde edilemeyince düzenli bir orduya geçilmesi gerektiği fikri ortaya çıkmıştır.
- Batı cephesi ikiye ayrılmış, Ege kısmı İsmet Paşa'nın, Akdeniz kısmı ise Albay Refet Bele'nin komutasındaydı, ilerleyen süreçte İsmet Paşa tüm cepheyi yönetmeye başlamıştır.
- 13:19Birinci İnönü Savaşı
- Birinci İnönü Savaşı 6-10 Ocak 1921 arasında TBMM ile Yunanlılar arasında yapılmış, savaşın nedeni Yunanlıların Sevr'i kabul ettirmek ve TBMM'yi saf dışı bırakmaktır.
- Bu dönemde Çerkez Ethem isyanı da yaşanmış, Çerkez Ethem Kuvayi Milliye liderlerinden önemli bir kişiydi ancak düzenli orduya geçmek istemediği için isyan etmiştir.
- TBMM'nin düzenli ordusu hem Çerkez Ethem isyanını bastırmış hem de Yunanlılarla yapılan savaşı kazanmış, bu da Türk milletinin TBMM'ye olan güvenini, morali ve motivasyonunu artırmıştır.
- 15:29Birinci İnönü Savaşı'ndan Sonraki Gelişmeler
- Birinci İnönü Savaşı'ndan sonra meydana gelen gelişmeler: 16 Mart 1921'de Moskova Antlaşması, 12 Mart 1921'de İstiklal Marşı'nın kabulü, 23 Şubat-12 Mart 1921 tarihleri arasında Londra Konferansı, 1 Mart 1921'de Afganistan-Türk dostluk antlaşması ve 20 Ocak 1921'de Teşkilatı Esasiyenin kabulü.
- Londra Konferansı'nda Osmanlı ve TBMM iki Türk hükümeti ile İngiltere, Fransa ve İtalya İtilaf devletleri katılmış, Yunanlılar ise temsilci göndermemiştir.
- Konferansın toplanma amacı Sevr Antlaşmasını hafif bir şekilde değiştirerek Türk tarafından kabul ettirmek ve iki Türk hükümetini birbirine düşürmek, böylece Yunan ordusuna zaman kazandırmaktır.
- 17:53TBMM'nin Londra Konferansı'na Katılımı
- Konferansta İstanbul Hükümeti doğrudan İtilaf devletleri tarafından davet edilmiş, TBMM ise İstanbul Hükümeti ile beraber gelebileceği Mustafa Kemal'e belirtilmiştir.
- Mustafa Kemal, kendisinin savaşan, vuran, kıran, şehit olan ve gazi olan olduğunu belirterek ayrı bir davetiye gönderilmesini istemiştir.
- TBMM, Misak-ı Milli'yi tüm dünyaya duyurmak, İtilaf devletlerinin "Türkler barış istemiyor" propagandalarına son vermek ve Türk ulusun yasal ve tek temsilcisi olduğunu ispatlamak amacıyla konferansa katılmıştır.
- 20:25TBMM'nin Tanınması
- İtilaf devletleri TBMM'yi hukuken ve resmen tanımıştır.
- Afganistan, TBMM'yi tanıyan ilk Müslüman devlet olmuştur.
- TBMM'yi tanıyan ilk devlet Ermenistan, ilk İtilaf devleti Fransa, ilk Müslüman devlet ise Afganistan olmuştur.
- 21:10Moskova Antlaşması
- Moskova Antlaşması, Sovyetler Birliği (eski Çarlık Rusya) ile imzalanmıştır.
- Antlaşmada taraflardan birinin tanıdığı antlaşmayı diğer taraf da tanıyacak, tanımadığı antlaşmayı tanımayacak şekilde bir madde yer almıştır.
- Batum'un Gürcistan'a geri verilmesi Misak-ı Milli'den ilk taviz verilen yerdir.
- 22:56Doğu Sınırının Belirlenmesi
- Doğu sınırının belirlenme süreci: Gümrü Barış Antlaşması ile kısmen çizildi, Moskova Antlaşması ile güvence altına alındı, Kars Antlaşması ile tamamen çizildi.
- Sovyet Rusya kapitülasyonların kaldırıldığını kabul etmiştir.
- Osmanlı ile Çalar Kusesi arasında yapılan antlaşmalar geçersiz olmuştur.
- 24:41Teşkilat-ı Esasiye'nin Kabulü
- Teşkilat-ı Esasiye, 1921 yılında Yeni Türk Devleti'nin ilk anayasası olarak ilan edilmiştir.
- "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir" maddesi ile Osmanlı padişahı ve saltanatı yok edilmiştir.
- Yasama ve yürütme yetkisi TBMM'ye ait olduğu için güçler birliği ilkesi benimsenmiştir.
- 26:22Hükümet Sistemleri
- Meclis hükümeti sisteminde yasama ve yürütme yetkisinin bir kuruma ait olması sistemidir.
- Bakanlık sisteminde bakanlar mecliste verilen oylamalarla belirlenir.
- Şerri işlerle ilgili tüm yetki TBMM'ye ait olduğu belirtilmiştir.
- 28:29Teşkilat-ı Esasiye'nin Özellikleri
- Teşkilat-ı Esasiye olağanüstü şartlardan hazırlandığından dolayı kişi hak ve özgürlüklerinden çok bahsetmemiştir.
- İstiklal Marşı'nın kabulü Birinci İnönü Savaşı'ndan sonra ilan edilmiştir.
- 29:31Eskişehir-Kütahya Savaşı
- Eskişehir-Kütahya Muharebeleri, Sakarya Savaşı ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi konuları ikinci videoda ele alınacak.
- Eskişehir-Kütahya Savaşı, 23 Mart-1 Nisan 1921 tarihleri arasında yaklaşık bir hafta sürmüş ve TBMM ile Yunanlılar arasında yaşanmıştır.
- Yunanlılar Ankara'yı ele geçirmek ve TBMM'yi ortadan kaldırmak istemişlerdir.
- 30:09Savaşın Sonuçları
- İsmet Bey komutasındaki TBMM'nin düzenli ordusu savaşı kazanmıştır.
- Mustafa Kemal, İsmet Paşa'ya "sadece düşmanı değil, milletin kötü giden şansını da yendiniz" diyerek telgraf çekmiştir.
- Savaşın sonucunda TBMM'ye olan güven artmış, halkın morali ve motivasyonu yükselmiş, gönüllü askerlik sayısı artmıştır.
- 31:12Savaşın Önemi ve Gelecek Planları
- İtalyanlar, Türklerin birinci ve ikinci dünya savaşlarındaki başarıları ve direnişlerini görünce Anadolu'yu yavaş yavaş boşaltmaya başlamışlardır.
- İkinci videoda Eskişehir-Kütahya Savaşı ele alınacaktır.
- Gelecek süreçte konu anlatım ve soru çözüm şeklinde videolar atılacağı belirtilmiştir.