Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türk edebiyatı dersidir. Eğitimci, sınavlarda çıkabilecek önemli Türk edebiyat eserlerini ve yazarlarını anlatmaktadır.
- Video, Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerinde ortaya konan önemli eserleri ele almaktadır. Şinasi, Halit Ziya Uşaklıgil, Namık Kemal, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Halide Edip Adıvar, Yahya Kemal, Ömer Seyfettin, Refik Halit, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Aka Gündüz gibi önemli yazarların eserleri, karakterleri ve konuları hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca sınavlarda çıkabilecek soru tipleri ve bu sorulara nasıl cevap verileceği de ele alınmaktadır. "Şair Evlenmesi", "Aşk-ı Memnu", "Vatan Yahut Silistre", "Mai ve Siyah", "Intibah", "Kırık Hayatlar", "Araba Sevdası", "Şık", "Eylül", "Sergüzeştir", "Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç", "Gönül Hanım", "Küçük Paşa", "Ateşten Gömlek", "Şıpsevdi" gibi eserlerin özellikleri ve konuları hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- 00:02Eser Özetleri Soru Çözümü
- Bu derste Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerinde ortaya konan önemli eserlerin özetleri ve soru çözümleri yapılacak.
- Eserlerin içerikleri üzerinden eserlerin kendisine veya yazara ulaşılacak.
- 00:30Şair Evlenmesi
- Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" eseri, Türk edebiyatında geleneksel tiyatrodan modern tiyatroya geçişte ilk yazılan eserdir.
- Eser bir töre komedyasıdır ve görücü usulü evliliğin sakıncaları işlenir.
- Baş kişileri Müştak Bey, Sakine Hanım ve Kumru Hanım'dır.
- 01:19Aşk-ı Memnu
- Halit Ziya Uşaklıgil'in "Aşk-ı Memnu" romanı, 1901'de kitap halinde yayımlanan Türk edebiyatının ilk modern romanlarından biridir.
- Eserde varlıklı, batılı yaşam biçimine düşkün insanların yaşamları ve yasak aşk serüveni anlatılır.
- 50 yaşlarında İstanbul Beyefendisi Adnan Bey, eşini kaybettikten sonra genç ve güzel Bihter ile evlenir ve Bihter, Adnan Bey'in yeğeni Behlül ile yasak aşk yaşamaya başlar.
- 02:05Vatan Yahut Silistre
- Namık Kemal'in "Vatan Yahut Silistre" tiyatro oyunu, Kırım Savaşı'nda gönüllü olarak cepheye giden İslam Bey ile onunla beraber bulunmak için asker kıyafetine girip askerler arasına katılan Zekiye'nin aşkı etrafında gelişir.
- Eserin ilk sahnelenmesinden sonra izleyicilerin heyecana gelerek başlattıkları gösteri ve olaylar yazarın Mağusa'ya sürülmesine sebep olur.
- 02:52Mai ve Siyah
- Halit Ziya Uşaklıgil'in "Mai ve Siyah" romanı, Türk edebiyatında ilk modern roman örneklerinden kabul edilir ve Tanpınar tarafından "Türkiye'de nesli adına konuşan ilk eser" şeklinde tanımlanır.
- Baş kişileri Ahmet Cemil, Hüseyin, Nazmi ve Lamia'dır ve Ahmet Cemil'in kişiliğinde dönemin kavgaları, çekişmeleri, basın hayatının iç yüzü, duygusal ve karamsar ruh çözümlemeleri anlatılır.
- Mai umutları, siyah hayal kırıklıklarını temsil eder ve Ahmet Cemil'in Servet-i Fünun sanatçısını temsil etmesi nedeniyle nesil romanı olarak adlandırılır.
- 04:01İntibah
- Namık Kemal'in "İntibah" romanı, Türk edebiyatının ilk edebi romanıdır ve baş kişileri Ali Bey, Mahbekar ve Dilşup'tur.
- Ali Bey'in Mahbekar adlı hafif meşrep bir kadına aşık olmasıyla maddi manevi yıkıma sürüklenmesi anlatılır.
- Ali Bey'in annesi oğlunun böyle bir kadını beğenmesini kabul etmez ve evlerine Dilaşup adında genç ve güzel bir cariyeyi çağırır fakat oğlunu vazgeçiremez.
- 04:49Kırık Hayatlar
- Halit Ziya Uşaklıgil'in "Kırık Hayatlar" romanı, Türk edebiyatında ilk tarihi roman olma özelliğini taşımaktadır.
- Yazar bu romanda üst tabaka insanların yaşadıkları bunalım ve çıkmazları realist bir gözlemle ele alır.
- Ömer Behiç adındaki karakter, evli, ailesine bağlı iki kız çocuğu babası bir tıp doktorudur ve zamanın yozlaşmış ailelerinden birinin kızı olan Neyyire, bu doktoru baştan çıkarır.
- 06:00Yanlış Batılılaşma Temalı Romanlar
- Batı'yı yanlış anlayanların düştüğü durumlar karşısında kendi kültür ve geleneklerine bağlı kalarak Batı'dan gerektiği kadar faydalanan kişiler, ilk dönem romancılarımızın ele aldığı başlıca unsurlardır.
- "Araba Sevdası" (Recaizade Mahmut Ekrem), "Felatun Bey ve Rakım Efendi" (Ahmet Mithat Efendi), "Şık" (Ahmet Mithat Efendi), "Roman" (Hüseyin Rahmi Gürpınar) ve "Fatih Harbiye" (Peyami Safa) yanlış batılılaşma temalı romanlardır.
- "Müşahhedat" (Ahmet Mithat Efendi) gözlemlere yer vererek oluşturduğu natüralizmden etkilendiği bir eserdir ve yanlış batılılaşmaya dair bir şey içermemektedir.
- 08:03Eylül
- Mehmet Rauf'un "Eylül" romanı, baş kişileri Süreyya, Suat ve Necip'tir ve olaylardan çok kahramanların ruh halinden bahsedilir.
- Süreyya ile Suat Hanım evlidir ve Necip onların yanına sık sık gider, Suat Hanım ile aralarında duygusal bir yakınlaşma olur.
- Kavuşamayacak olan bu iki aşık eserin sonunda yanarak can verir ve eserdeki yasak aşk, kahramanların duygu, düşünce ve hayalleri iç dünyalarındaki çıkmazlarla birlikte anlatılır.
- 08:45Türk Edebiyatı Romanları
- "Turfanda mı yoksa Turfa mı?" adlı eserde İslam birliği düşüncesiyle toplumdaki sosyal ve kültürel sorunların düzeltilmeye çalışılması anlatılır, baş kişileri Mansur Bey, Zehra ve Dr. Mehmet'tir.
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın "Şık" adlı romanında alafranga özentisi olan Şatırzade Şöhret Bey'in Madam Pot ile yaşadığı serüvenler ve gülünç durumları anlatılır.
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın "Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç" adlı romanında Aksaray'da oturan İrfan Galibi'nin kuyruklu yıldız söylentileri etrafında yaşadığı olaylar ve mektuplaştığı kişiyle evlenme teklifi anlatılır.
- 12:23Diğer Önemli Romanlar
- Ahmet Hikmet Müftüoğlu'nun "Gönül Hanım" romanında Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkas cephesinde esir düşüp Sibirya'daki bir kampa götürülen Üsteğmen Mehmet Tolun ile Tatar kızı Gönül arasındaki aşk hikayesi anlatılır.
- Ebubekir Hazım Tepeyran'ın "Küçük Paşa" adlı romanında Orta Anadolu'nun yoksul köylerinden birindeki yaşam koşulları gerçekçi biçimde anlatılır, Karabibik'ten sonra ikinci köy romanı olarak kabul edilir.
- Halide Edip Adıvar'ın "Ateşten Gömlek" romanında Kurtuluş Savaşı üzerine yazılan ilk roman olarak, Ayşe, Peyami ve Binbaşı İhsan karakterleri arasında yaşanan aşk hikayesi anlatılır.
- 16:52Yahya Kemal ve Mehmet Akif
- Yahya Kemal'in "Kendi Gök Kubbemiz" adlı eseri serbest nazım biçimiyle yazdığı yeni tarzdaki şiirlerini bir araya getirir.
- Mehmet Akif'in "Safahat" adlı eserinin "Asım" bölümünde Birinci Dünya Savaşı'ndan sahneler yer alır, şair ideal gençlik tipini ortaya koyar ve manzum hikaye tarzında yazılmış bir eserdir.
- 18:37Ömer Seyfettin'in Hikayeleri
- Ömer Seyfettin'in "Hürriyet Bayrakları", "Prima", "Türk Çocuğu", "Kızılelma Neresi?" gibi öykülerinde Türk milletine ulusal bilinci aşılamak için siyasi ve sosyal konulardaki düşünceler anlatılır.
- "Bomba", "Beyaz Lale", "Bahar ve Kelebekler", "Tuhaf Bir Zulüm" öykülerinde askerlik yıllarında Balkanlar'da yaşadığı olaylar anlatılır.
- "Başını Vermeyen Şehit", "Pembe İncelik", "Kaftan", "Forsa Vire", "Topuz" öykülerinde Birinci Dünya Savaşı'nda halka moral vermek amacıyla Osmanlı tarihinin kahramanlık olayları anlatılır.
- "Ant", "İlk Namaz Kaşağı", "Falaka" öykülerinde cehalet, yobazlık, dini istismar edenler ve toplumun aksayan yönleri anlatılır, ancak bu hikayelerin ana dayanak noktası Ömer Seyfettin'in çocukluk anılarıdır.
- 19:50Refik Halit'in Eserleri
- Refik Halit'in "Memleket Hikayeleri" adlı eserinde Sinop, Çorum, Ankara ve Bilecik'e sürgün edilen yazar, yakından tanıma fırsatı bulduğu Anadolu ile ilgili izlenimlerini anlatmıştır.
- "Gurbet Hikayeleri" eserinde Beyrut ve Şam'daki sürgün hayatına dair izlenimler aktarılır.
- "Bugünün Saraylısı" romanında Yaşar Kızı Ayşe'nin teyzesinin oğlu Ata Efendi'nin yanına yollanması ve yaşanan ahlaki yozlaşma gözler önüne serilir.
- "İstanbul'un İç Yüzü" (sonra "İstanbul'un Bir Yüzü" olarak basılacak) romanında İsmet, Fikri Paşa ve Kani gibi karakterler üzerinden savaş zenginlerini, hırsızları, içki ve uyuşturucu düşkünlerini, karaborsacılara anlatır.
- Refik Halit'in "Aydede" isimli mizah dergisi ve "Kirpi" takma adıyla yazdığı "Kirpinin Dedikleri" adlı mizah türünde kaleme aldığı yazıları içeren eserler vardır.
- 21:52Türk Edebiyatı Romanları
- "Hüküm Gecesi" romanında Ahmet, Samim, Samiye ve Sırrı Bey baş kişileri olup İkinci Meşrutiyet sonrası parti kavgaları ve İstanbul'un Birinci Dünya Savaşı yıllarındaki durumu anlatılır.
- "Ankara Romanı" romanında Ankara'nın üç ayrı döneminin konu edindiği, yazar Ankara'dan hareketle Türkiye'deki toplumsal değişme ve gelişmeleri anlatır.
- "Sodom ve Gomore" romanında Mütareke yıllarında İstanbul'da yaşanan batı hayranı alafrangala özenen ve düşmanla işbirliği içinde olan zümreyi ve bu zümre içindeki insanların yozlaşmış ilişkileri anlatılır.
- "Jön Türkler" romanında Doktor Hikmet karakteri üzerinden İkinci Abdülhamit döneminin aydın tipi olan Jön Türklerin çalışmaları, Paris'teki hayatları ve Batı medeniyetinin zayıf yönleri anlatılır.
- "Hep O Şarkı" romanında Abdulaziz dönemi anlatılır.
- 23:03Halide Edip Adıvar'ın "Sinekli Bakkal"
- "Sinekli Bakkal" romanı İngilizce "The Clown and His Doter" (Soytarı ve Soytarı ile Kızı) adıyla Londra'da yayımlanmıştır.
- Romanda Mevlevi dervişi Vehbi Dede, manevi değerlere sahip torunu Rabia ile Batı düşüncesini temsil eden Peregrini aşk çerçevesinde bir araya getirilerek Doğu-Batı sentezi amaçlanır.
- İkinci Abdülhamit dönemi gerçekçi bir şekilde ortaya konur.
- 23:55Kuşak Çatışması Romanları
- Reşat Nuri Güntekin'in "Yaprak Dökümü" romanında geleneklere bağlı aile reisi Ali Rıza Bey ile batılı yaşamak isteyen çocuklarının çatışması ve yanlış batılılaşmanın Türk ailesini nasıl dağıttığı anlatılır.
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Kiralık Konak" romanında Naim Efendi Konağı'nda Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet olmak üzere üç nesil arasındaki görüş, anlayış ve yaşayış farkları ele alınır.
- "Üç Katlı Ev" romanında da kuşak çatışması işlenir ve bu eser Yusuf Ziya Ortaç'ın bir romanıdır.
- 25:28Öğretmen Tipleri ve Milli Mücadele Romanları
- "Vurun Kahpeye", "Acımak", "Yeşil Gece" ve "Çalıkuşu" romanlarında öne çıkan tipler öğretmenlerdir.
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" romanında Birinci Dünya Savaşı'nın bitmesiyle birlikte Sakarya Savaşı'nın sonuna kadar olan sürede bir Anadolu köyünde köylüler, köyün durumu ve köylülerin milli mücadeleye karşı olan tavırları bir aydın'ın bakış açısından anlatılır.
- Aka Gündüz'ün "Dikmen Yıldızı" romanında Milli Mücadele sırasında köylülerin fedakarlıkları, kadınların yiğitliği ve Anadolu'nun her şeyiyle seferberliği anlatılır.
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Nur Baba" romanında Anadolu'da ve Avrupa'da asırlarca birer eğitim yuvası olan tekke, zaviye ve dergahların zamanla görevlerini yitirip yozlaşması anlatılır.
- 28:27Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat Dönemi
- Tanzimat, Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemi eser özetleri ile ilgili test tamamlanmıştır.
- "Araba Sevdası", "Kezâ Öyle", "Ta-u Talat ve Fitnat" bizim ilk yerli romanımızdır.
- Namık Kemal'in "Zavallı Çocuk" isimli tiyatro eserinde aileleri tarafından zorla evlendirilen kız çocukların dramı anlatılır.
- İlk köy romanımız "Karabibik"tir.