Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında devlet protokolü konusunu anlatan bir içeriktir. Konuşmacı, Türk devlet protokolünün tarihsel gelişimini ve güncel uygulamalarını detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, devlet protokolünün tanımı ve kapsamıyla başlayıp, Osmanlı Devleti'nden günümüze kadar Türk devletlerindeki teşrifatçılık geleneğini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte Osmanlı'daki teşrifat kurumu, Kanuni Sultan Süleyman döneminde kurumsallaşması, Fatih Sultan Mehmet döneminde ilk defa bir kitapta toplanması, teşrifat defterleri, teşrifat nazırlığı ve elçi kabulleri gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Ayrıca videoda, yabancı devlet başkanlarının karşılanması ve uğurlanması törenleri, şeref defteri, cumhurbaşkanının yurtiçi ve yurtdışı seyahatleri, tebrik, teşekkür ve taziye mesajları ile mektuplar hakkında protokol kuralları ve örnekler sunulmaktadır. Osmanlı'da düzenlenen törenler (sade, dini ve fevkalade törenler) ve bunların nasıl düzenlendiği hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:09Devlet Protokolü Konusunun Tanıtımı
- Devlet protokolü konusu altında tarihçesi, yabancı devlet başkanının karşılanması ve uğurlanması, şeref defteri, cumhurbaşkanının yurtdışı ve yurtiçi seyahatleri, yabancı devlet başkanlarına yazılan mesajlar ve mektuplar incelenecektir.
- Bu videodan sonra devlet protokolünü tanımlayabilecek, tarihçesini açıklayabilecek ve protokol kurallarını sıralayabilecek kişiler olacak.
- 01:16Protokol Kavramı
- Protokol, kamusal yaşamda törensel ve biçimsel davranış kuralları bütünüdür; dar anlamda kamu belgelerinin aslı ve uluslararası konferansların tutanaklarıdır.
- Geniş anlamda devlet ve diplomasi alanındaki törenlerde, resmi ilişkilerde ve toplumsal yaşamda uygulanması gereken kuralların toplamıdır.
- Devlet protokolü, devlet törenleri ve devlet başkanları ile ilgili uluslararası nitelikte siyasi ve diplomatik kurallar bütünüdür.
- 02:22Devlet Protokolü Kapsamı
- Türkiye'de devlet törenleri arasında başkentte yapılan milli ve resmi bayram törenleri, cumhurbaşkanının göreve başlama ve tebrik törenleri, kabul ve ziyaret törenleri, cenaze törenleri ve yabancı ülkelere resmi ziyaretleri bulunmaktadır.
- Devlet protokolü kapsamına yabancı devlet başkanını karşılama ve uğurlama törenleri, tebrik, teşekkür ve taziye mesajları, mektuplar, onaylar, yetki belgeleri, uluslararası anlaşmalar ve imza törenleri de dahildir.
- Türkiye Cumhuriyeti'nde devlet protokolü düzenleme ve değiştirilmesi yetkisi, Atatürk'ün imzasını taşıyan 1927 tarihli ve 4611 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü'ne verilmiştir.
- 05:57Protokolün Önemi
- Protokol kuralları bir devletin ve onun saygınlığının koruyucu unsurlarından biridir ve özellikle uluslararası ve resmi alandaki ilişkilerde titizlikle izlenmelidir.
- Devletlerarası ilişkilerde 19. yüzyılın başlarına kadar en büyük sorun öncelik hakkı olmuştur.
- 1815 Viyana Kongresi'nde elçilerin önceliklerinin devlet başkanına güven mektuplarının sunulduğu tarihe göre belirlenmesi ve temsilcilerin alfabetik sıra ile imza atmaları kararlaştırılmıştır.
- 08:05Türkiye'de Devlet Protokolü Yapısı
- Türkiye'de uygulanmakta olan devlet protokol listesi Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmakta ve Cumhurbaşkanı'nın onayı ile yürürlüğe konmaktadır.
- Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet protokol yapısı tarihsel ve geleneksel olarak altı temel organdan oluşmakta: Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Hükümet, Türk Silahlı Kuvvetleri, Yargı ve Yüksek Öğrenim Kurumu.
- 08:49Devlet Protokolünün Tarihçesi
- Devletlerin birbirleriyle olan ilişkileri ve kendi içlerindeki müzakerelerinin ahenk içinde yürütülebilmesi zamanla çeşitli kaideleri gerektirmiştir.
- Türklerin İslamiyetten önceki devletlerinin Çinlilerden çok şey aldıkları, Irak ve İran'a girdikten sonra İslam dünyasının ve Bizans devlet teşkilatından etkilendikleri bilinmektedir.
- Osmanlılardan önceki İslam ve Türk devletlerinde müstakil bir müessese şeklinde olmasa da teşrifatçılık görevi mevcuttur.
- 10:20Osmanlı Devleti'nde Protokol
- İbni Haldun'un Mukaddimesinde, sultan'ın uzak yerlerdeki hükümdar ve başkanlarına yazacağı mektup ve cevapları yazmak ve sultanın bizzat göremediği kimseleri onun emirlerine eriştirmek görevi katip tarafından görülür.
- Emeviler devrinde Bizans ve Sasani etkisi altında saray hayatının başlamasından sonra hacipliğin ortaya çıktığı bilinmektedir.
- Osmanlı Devleti'nde özellikle ilk dönemlerde padişahlar çoğunlukla savaşta oldukları için protokol kuralları fazla önemli olmamış ve yazılı olarak da belirlenmemiştir.
- 12:50Osmanlı'da Teşrifat Kurumu
- Kanuni Sultan Süleyman döneminde devlet büyüklerinin ünvanları, resmi kıyafetleri ve saygı kuralları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
- 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı'da teşrifat kurumu varlığını devletin sonuna kadar devam ettirmiştir, ancak zamanla görevlerinde değişiklikler olmuştur.
- Teşrifat, devlet ricali ve memurların resmi günlerde bulunacakları sıra ve sınıflar olarak tanımlanmış, önemli bir ıslahat olarak karşımıza çıkmıştır.
- 14:15Teşrifatçılık ve Görevleri
- Teşrifatçılık Kanuni Sultan Süleyman tarafından ihdas edilmiş önemli bir memuriyettir ve bu işi yapana teşrifati efendi veya teşrifatçı efendi denirdi.
- Teşrifatçı sarayda ve devlete ait bütün merasimleri bilir, defter mucibince protokolü idare eder ve vezir, beylerbeyi ile diğer devlet erkanına ait rüsum ve harç defterlerini tutardı.
- Teşrifatçılık önce Divan-ı Hümayun'a bağlı iken, III. Ahmet zamanında Paşa Kapısına nakledilmiş ve Sadaret Kethüdalığı'na bağlanmıştır.
- 15:35Fatih Kanunnamesi ve Teşrifat
- Teşrifatı ait her yeni ihtiyaçla artan usul ve kaideler ilk defa bazı ilavelerle Fatih Kanunnamesinde derlenmiştir.
- Fatih Sultan Mehmet, devletin teşkilat ve teşrifat kurallarını ilk defa bir kitapta toplatması nedeniyle tarihe geçmiştir.
- Kanunname-i Ali Osman, devlet içindeki kademeleşmeyi, töresel ve törensel teşkilatı en temel özellikleri ile belirtmektedir.
- 17:51Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Teşrifatı
- Kanuni Sultan Süleyman döneminde devletin büyümesi ve ihtişamının artmasına uygun olarak teşrifat kuralları çoğalmış, bu sebeple bir yetkilinin idaresinde teşrifatın yürütülmesi zaruret olmuştur.
- Kanuni Sultan Süleyman dönemi, teşrifatçılığın tam anlamıyla kurumsallaşmasının başladığı dönemdir.
- 1563'te Kanuni Sultan Süleyman döneminde sarayda düzenlenen bir kabul töreninde yabancı elçilerin getirdikleri armağanları sunmadan önce Sadrazam İbrahim Paşa'nın kaftanının eteğini öpmeleri protokol bakımından zorunlu tutulmuştur.
- 19:05Teşrifat Kuralları ve Önemi
- Bu dönemde teşrifat kanunu çok kapsamlı bir derleme haline gelmiş, saray erkan'ın bütün sınıfları, yüksek rütbeli memurlar ve ordunun değişik birimleri, giysileri ve başlıkları birbirlerinden ayrılırdı.
- Her grubun ve gruplardaki her bireyin törenlerde duracağı yer ve yürüyeceği sıra belliydi, başta sultan olmak üzere üst kademedeki her memurun resmi belgelerde kullanacağı ünvanlar vardı.
- Osmanlı Devleti'nde protokole çok önem verilmiş, Enderun'da protokol kuralları teşrifat dersi olarak yüzyıllarca okutulmuş, sarayda teşrifat nazırlığı kurulmuştur.
- 20:11Osmanlı'da Törenler
- Osmanlı'da bu törenlerden hepsine yönetim kurumunun her biriminden temsilciler katılır, en büyük törenlerde ise yönetim kurumu'nun bütün üyeleri hazır bulunurdu.
- Törenler sade törenler, dini törenler ve fevkalade törenler olarak gruplandırılabilir.
- Barış zamanında haftada dört kez yapılan olağan divan toplantıları sade törenler içine girerken, padişahın çocuklarının doğumu, sünneti, evlenmesi, tahta çıkmak ve savaşa gitmesi gibi olaylar fevkalade törenlerin başında gelirdi.
- 21:49Teşrifat Defterleri
- Osmanlı döneminde teşrifatçının emri altında bir teşrifat kalemi bulunmaktaydı ve teşrifatçı dairesinde yemi, mufassal ve müteferrik olmak üzere müteaddit defterler vardı.
- Mufassal defter sadece teşrifata aittir ve padişahın culusunda yapılacak merasim başlangıcından sonuna kadar teferruatlı olarak yazılmıştı.
- Teşrifat defterinde bayram tebrikleri, mevlit alayı, sefir kabulü, kılıç alayı, surre alayı, padişah veya sultan ve kadın efendilerin cenaze alayı, divan merasimi ve ulufe ve arz divanları en ince ayrıntısına kadar yazılmıştı.
- 23:10Elçi Kabulleri
- İstanbul'a gelen elçiler İslami eman anlayışı çerçevesinde misafir olarak kabul edilmekte, güvenlikleri dahil olmak üzere tüm masrafları Osmanlı tarafından karşılanmakta idi.
- Avrupa'da benzeri olmayan bu uygulamaya tayinat adı verilmekteydi ve 1538 yılında Floransa elçisinin padişahın İstanbul'dan hemen ayrılmamasını istemesiyle başlamıştır.
- Elçilere tayinat, gelişlerinden dönüşlerine kadar misafir kabul edilmiş, Osmanlı topraklarına girişlerinden itibaren bir mihmandar atanarak bütün masrafları karşılanmıştır.
- 24:44Elçi Kabul Süreci
- İstanbul'a gönderilen Avrupalı elçiler, geldikleri gün ya da bir gün sonra Baba Aliye baş katibini yollayarak gelişlerini resmen bildiriyorlardı.
- Öncelikle Reisülküttab ve daha sonra Sadrazam tarafından kabul edilirlerdi, bir gün sonra gelen elçiye genellikle Divan-ı Hümayun tercüman vasıtasıyla Sadrazam tarafından çeşitli hediyeler gönderilerek hoş geldin merasimi yapılırdı.
- Elçi ile resmi görüşmeyi önce Sadrazam, sonra Padişah yapardı, elçi burada itimatnamesini teslim eder ve ülkelerine dönecekleri zaman Padişahın huzuruna kabul edilirlerdi.
- 26:27Osmanlı Devletinde Protokol ve Teşrifat
- Müslüman devletlerin elçilerine sadrazam ve vezirlerce ziyafet verilmesi adet haline gelmiştir.
- 18. yüzyıl başından 20. yüzyılın başına kadar giderek daha yakın aralıklarla yazılmış pek çok teşrifat defteri mevcuttur.
- 17. yüzyılda Osmanlı devlet teşkilatındaki usuller ve kurallar daha da gelişmiş, neredeyse protokolsüz hiçbir şey yapılmamıştır.
- 29:04Devlet Ziyareti ve Resmi Ziyaret
- Devlet ziyareti, yabancı devlet başkanlarının davet üzerine yaptıkları resmi ziyaretlerdir ve törensel yönü diğer ziyaretlere nazaran daha geniş ve ayrıntılıdır.
- Resmi ziyaret ise devlet ziyareti sınıflamasına girmeyen fakat programında çeşitli törenlerin yer aldığı, hükümet başkanı, veliaht prens, cumhurbaşkanı yardımcısı, dışişleri bakanı düzeyinde yapılan siyasi ağırlıklı ziyaretlerdir.
- Dışişleri bakanı dışındaki bakanların yaptıkları ziyaretler genelde resmi çalışma ziyareti kapsamında değerlendirilmektedir.
- 30:26Karşılama ve Uğurlama Törenleri
- Yabancı devlet ve hükümet adamlarının resmi ziyaretlerinde veya düzenlenen törenlerde üst düzey sivil ve askeri erkanın karşılama ve uğurlamalarında tören şeklinde yapılması gereklidir.
- Karşılama ve uğurlamada sivil ve askeri erkan mevki ve rütbelerine göre protokoldeki yerlerini alırlar, şeref kıtası varsa karşılamada kıtadan önce, uğurlamada ise kıtadan sonra dururlar.
- Karşılama töreninde öncelikle şeref salonu binası önünde karşılamaya gelen resmi heyet, tören bölümü ve bando yerlerini alır, kırmızı yol halısı bulundurulur.
- 32:13Karşılama Töreninin Detayları
- Uçak kapısı açıldığında dışişleri bakanlığı protokol genel müdürü ile konuk devlet başkanının Ankara'daki büyükelçisi uçağa girerek gelen konuyu selamlarlar.
- Ev sahibi devlet başkanı, eşiyle birlikte uçağın merdivenlerin önüne gelir, konuk ve eşi protokol genel müdürlüğü ve büyükelçinin refakatinde uçaktan iner ve ev sahibi devlet başkanı, eşi ve yanında bulunan üst düzey heyet ile tokalaşır.
- Resmi törenin başlamasıyla birlikte 21 pare top atışı atılır, konuk devlet başkanı ev sahibi ile birlikte tören bölüğünü denetler ve selamlama noktasına geldiğinde "Merhaba asker" diyerek tören bölüğünü selamlar.
- 34:18Uğurlama Töreni ve Diğer Protokol Detayları
- Uğurlama töreni de hemen hemen karşılama gibi yapılır, ancak konuk devlet başkanı bölü denetledikten sonra selamlama noktasına geldiğinde "Allah'a ısmarladık asker" diyerek veda etmelidir.
- Hükümet erkanı ile üst düzey sivil veya asker konukların karşılamalarında da benzer törenler yapılır, ancak top atışı olmadığı gibi tören birliği de manga düzeyinde tutulur.
- Karşılama ve uğurlamada kız ve erkek çocuğun da konuk devlet başkanı ve eşine çiçek durması bir gelenektir.
- 35:22Şeref Defteri
- Ziyaretiyle onur veren devlet protokol listesinde yer alan resmi makam sahipleri ile yabancı ülkelerin temsilcileri, yabancı konuklar, ulusal ve uluslararası düzeyde tanınmış kişiler, bilim insanları ve sanatçıların ziyaretleri nedeniyle duygu ve düşüncelerini almak ve ziyaret anılarını yaşatmak üzere kendileri de kabul ettiği takdirde ev sahibi tarafından şeref defteri takdim edilir.
- Şeref defteri özel olarak yaptırılmış, lüks olarak cepletilmiş, büyük ebatlı, 21-29 santimetre gibi çizgisiz, ipek kağıtlı, 200-300 sayfalık özel korumalı bir defterdir.
- Şeref defterinde yer alan yazılar son yazı tarihinden itibaren 50 yıl geçtikten sonra onay akabinde yayınlanabilir.
- 37:00Cumhurbaşkanının Yurtiçi Seyahatleri
- Cumhurbaşkanının yurtiçi seyahatlerinde karşılama ve uğurlamada sadece vali, belediye başkanı ve garnizon komutanı hazır bulunur, turkuaz halı serilir ve gün doğumundan gün batımına kadar olan sürede gerçekleştirilen seyahatlerde asker, jandarma mangası olur.
- Karayolu ile yapılacak seyahatlerde karşılama ve uğurlama cumhurbaşkanı, TBMM başkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların katılacağı ilk son program mekanında yapılır.
- Cumhurbaşkanının tüm resmi törenlere gelişinde "Sayın Cumhurbaşkanı" diyerek yüksek sesle veya mikrofon ile anons yapılmalıdır, büyük salonlarda düzenlenen faaliyetlerde de cumhurbaşkanının gelişi anons edilir.
- 39:01Cumhurbaşkanının Dış İletişimleri
- Cumhurbaşkanının yabancı devlet başkanlarına tebrik, teşekkür ve taziye mesajları ile mektuplar cumhurbaşkanlığı web sitesi, sosyal medya hesapları veya diğer haberleşme araçları kullanılarak yayınlanır.
- Örneğin, Tunus Cumhurbaşkanı Bacı Kayıt etse senin vefatı üzerine yayınlanmış bir taziye mesajı ve Türkiye Ermenileri Patrik Genel Vekili Sayın Ateş Yana mektup şeklinde yayınlanmış.