Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından öğrencilere sunulan Türk Anayasası ve yargı sistemi hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitimci, etkinlikler yaparak ve sorular sorarak konuyu pekiştirmektedir.
- Videoda Türk Anayasası'ndaki yüksek mahkemeler (Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi) ve diğer yargı kurumları (Yüksek Seçim Kurulu, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Yüksek Şeriat Kurulu) hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır. Her bir mahkemenin görevleri, yetkileri, üyelerinin seçimi, görev süreleri ve özellikleri açıklanmaktadır.
- Ayrıca videoda mahkemenin bağımsızlığı kavramı, 2017 anayasa değişiklikleri, bireysel başvuru hakkı, yüce divan kavramı ve siyasi partilerin kapatılması davaları gibi konular da ele alınmaktadır. Eğitimci, eşleştirme etkinliği yaparak konuları pekiştirmekte ve öğrencilerin ders notlarından takip etmelerini istemektedir.
- 00:22Yüksek Mahkemeler
- 1982 Anayasası'nda dört tane yüksek mahkeme bulunuyordu: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi.
- Bu yüksek mahkemeler anayasada yargı bölümünde düzenlenmiştir.
- 01:25Anayasa Mahkemesi'nin Görevleri
- Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açmaya yetkili olanlar: Cumhurbaşkanı, Meclis üye tam sayısının beşte biri olan iki siyasi parti grubu.
- Anayasa Mahkemesi'nin görevlerinden biri anayasaya uygunluk denetimi yapmaktır.
- Anayasa değişiklikleri esas bakımından denetlenemezken, kanunların ve anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetimi için süre on gündür.
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve TBMM içtüzüğünün şekil ve esas bakımından denetimi için süre altmış gündür.
- 02:26Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri
- Anayasa Mahkemesi kararları resmi gazetede yayımlanır, kesin ve bağlayıcıdır, herkese karşı etkilidir ve gerekçelidir.
- Anayasa Mahkemesi kararları bir yıllığına ertelenebilirdi.
- Anayasa Mahkemesi kararları diğer yüksek mahkeme kararları ile çatışma olması durumunda esas alınır.
- 03:53Anayasa Mahkemesi'nin Denetleyemediği Konular
- Anayasa Mahkemesi cumhurbaşkanlığı kararnamesi (olağanüstü hal hariç), milletlerarası anlaşmaları denetleyemez.
- Üç istisna hariç parlamento kararlarını denetleyemez: Meclis iç tüzünde değişiklik yapmak, milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması ve vekilin düşürülmesi kararları.
- İnkılap kanunları anayasa mahkemesi tarafından denetlenemezdi.
- Bütçe kanununun yargısal denetimini anayasa mahkemesi yapardı.
- 04:42Yüce Divan
- Yüce Divan, Anayasa Mahkemesi Genel Kuruludur ve burada Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları, Yargıtay, Cumhuriyet Başsavcısı, yüksek yargı organlarının başkanları, üyeleri ve başsavcıları, Meclis Başkanı, Sayıştay Başkanı ve üyeleri, Kara, Hava, Deniz Kuvvet Komutanları, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar yargılanırdı.
- Milletvekilleri, Meclis Başkanı, Emniyet Genel Müdürü ve Jandarma Genel Komutanı Yüce Divan'da yargılanmazdı.
- Yüce Divan'da savcılık görevini Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ya da Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı Vekili yapardı.
- 05:39Yüksek Seçim Kurulu ve Yüksek Mahkemeler
- Yüksek Seçim Kurulu seçimlerin genel yönetim ve denetiminden sorumludur, yedi asil ve dört yedek üyeden oluşur, üyelerinin görev süresi altı yıldır ve kararları kesindir.
- Danıştay, idare ve vergi mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme mercisidir, üyelerinin dörtte birini Cumhurbaşkanı, dörtte üçünü SSK seçer, üyelerinin görev süresi on iki yıldır, başkanının görev süresi dört yıldır.
- Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin temyiz mercisidir, üyelerinin hepsi HSK seçer, üyelerinin görev süresi on iki yıldır, başkanın görev süresi dört yıldır, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vekilli Cumhurbaşkanı tarafından seçilirdi.
- Anayasa Mahkemesi'nin Genel Kurulu iki bölüm halinde çalışır, üyeler on iki yıl görev yapar, seçilen üye bir daha seçilemez, bireysel başvurulara bakar.
- Hakimler ve Savcılar Kurulu on üç üyeden oluşur, üyeler dört yıl için seçilir, Doğal Bakan ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı doğal üyesidir, üyeler dört yıl görev yapar.
- 08:41Mahkemenin Bağımsızlığı
- Mahkemenin bağımsızlığı, hiçbir organ, makam veya merci'nin mahkemelere ve hakimlere emir, talimat verememesi, tavsiye ve telkinde bulunamaması ve genelge gönderememesidir.
- Mahkemeler ve hakimler görevlerinde bağımsızdırlar, yasama, yürütme ve idare mahkeme kararlarına uymak zorundadır ve bu kararları yerine getirmesini geciktiremez.
- Görülmekte olan bir dava hakkında Yasa Meclisi'nde yargı etkisinin kullanılmasına ilişkin görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
- 09:14Yüksek Mahkemeler
- Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi 82 Anayasasına göre yüksek mahkemeler arasında sayılmıştır.
- Sayıştay ve Yüksek Seçim Kurulu (YSK) yüksek mahkeme değildir, Sayıştay ve YSK anayasa'da yargı bölümünde yer alırken, YSK yasama bölümünde yer almaktadır.
- YSK yedi asil, dört yedek üyeden oluşur ve üyelerinin görev süresi altı yıldır.
- 10:03Anayasa Mahkemesi ve Danıştay
- Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl için seçili olup, bir kimse bir defa anayasa mahkemesi'ne seçilemez.
- Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları sadece şekil yönünden denetleyebilir ve dava açma süresi on gündür.
- Danıştay, idare mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciisidir.
- 12:38Yüksek Mahkemelerin Görevleri
- Danıştay üyelerinin dörtte üçü HSK, dörtte biri Cumhurbaşkanı tarafından seçilir ve oniki yıl görev yapar.
- Uyuşmazlık Mahkemesi, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve tüm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir.
- TBMM adına kamu kurum ve kuruluşlarının bütün gelir ve giderlerinin incelenmesi görevi Sayıştay tarafından yerine getirilir.
- 13:45Yüksek Seçim Kurulu ve Yargı
- HSK onüç üyeden oluşur ve bu onüç üyenin görev süresi dört yıldır.
- HSK üyeleri Cumhurbaşkanı ve Meclis tarafından seçilir; dört tanesi Cumhurbaşkanı, yedi tanesi Meclis tarafından seçilir.
- Milli güvenliğin sağlanmasından ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yurt savunmasına hazırlanmasından Meclise karşı Cumhurbaşkanı sorumludur.
- 15:28Yüce Divan ve Anayasa Mahkemesi
- Yüce Divan sıfatı Anayasa Mahkemesi Genel Kuruludur ve yargılamalarına karşı 2010 yılında bir defaya mahsus olmak üzere yeniden inceleme başvurusu yapılabilir.
- Siyasi partilerin kapatılması davaları Anayasa Mahkemesi tarafından üçte iki çoğunlukla karar verilir.
- Anayasa Mahkemesi kararları kesindir ve bireysel başvuru 2010 yılında yapılan anayasa değişikliği ile tanınmıştır.
- 17:41Yargı Üyelerinin Görev Süresi
- Yargıtay ve Danıştay üyelerinin görev süresi oniki yıldır ve bir daha seçilemezler.
- Anayasa Mahkemesi başkan ve başkan vekillerinin görev süresi dört yıldır ve Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu tarafından seçilirler.
- Bir kimse en çok üç kez Anayasa Mahkemesi başkanı olabilir.
- 18:28Yargı Sistemi Hakkında Etkinlik
- YSK üyelerinin görev süresi ve YSK'nın anayasada yer aldığı konuları ele alıyor.
- Eğitmen, ders notundan takip edilmesi gereken bir eşleştirme etkinliği başlatıyor.
- Hakimler ve savcılar idari görevleri bakımından Adalet Bakanlığı'na bağlıdır.
- 19:15Yargıtay ve Yüksek Mahkemeler
- Yargıtay, Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı Vekili Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
- HSK yüksek mahkeme değildir ve anayasanın yargı bölümünde yer alır.
- Siyasi partinin kapatılması davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açabilir.
- 20:12Anayasa Mahkemesi ve Diğer Kurumlar
- İnkılap kanunları hakkında anayasaya aykırılık iddiasıyla dava açılamaz.
- Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar görevleri ile ilgili suçlardan Yüce Divan'da yargılanır.
- Anayasa değişikliği teklifinin kabulü için yapılan oylamanın gizli oylama ile yapılması gerekir.
- 21:22Yargı Kurumlarının Görevleri
- İdare ve vergi mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme mercii Danıştay'dır.
- TBMM adına kamu kurum ve kuruluşlarının bütün gelir ve giderlerini inceler ve denetler.
- Anayasa Mahkemesi ile diğer mahkemeler arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi'nin kararları esaslanır.
- 22:27Karma Bulmaca Etkinliği
- Eğitmen, yasama, yürütme ve yargı konularını içeren bir karma bulmaca etkinliği hazırladığını belirtiyor.
- Bulmacada soldan sağa, yukarıdan aşağıya okuyup boş kutulara cevapları yazma işlemi yapılacaktır.
- Yargı bölümü tamamlanmış olup, küçük kısımların sona erdiği belirtiliyor.