Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih eğitimi konulu kapsamlı bir ders anlatımıdır. Konuşmacı, özellikle eğitim bilimleri alanındaki sınavlara hazırlık amacıyla tarih eğitimi konusundaki önemli bilgileri aktarmaktadır.
- Video, tarih eğitimi teorilerini ve yöntemlerini sistematik bir şekilde ele almaktadır. Hornad Evans'ın tarih öğretmen tipleri, Craig Egan'ın tarihsel düşünme gelişimi aşamaları, Felton ve Allen'in fotoğraf basamakları, sözlü tarih yöntemi, Nicole de'nin resimsel kanıta ilişkin soru tipleri ve tarihsel empati çeşitleri gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Ayrıca, John Dewey, Herbart, Jean-Jacques Rousseau gibi yabancı tarih eğitimcilerinin çalışmaları ve Türkiye'deki etkileri, Dede ve Hukuk'un öğrenme aşamaları, Erik Andreas'ın yaş gruplarına göre tarih öğrenimi aşamaları gibi sınavlarda sıkça çıkan konular da videoda yer almaktadır. Video, öğretmen adaylarına sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve önemli bilgileri hatırlatmak amacıyla hazırlanmıştır.
- 00:07Yabancı Tarih Eğitimcileri ve Önemi
- Yabancı tarih eğitimcileri önemli bir konudur ve her sene bir veya iki soru kesin olarak bu konudan çıkmaktadır.
- Hornad Evans, Craig Egan ve Foxd, Welton, Verton ve Maldan gibi yabancı tarih eğitimcileri sınavlarda önemli konulardır.
- 00:51Hornad Evans'ın Tarih Öğretmen Tipleri
- Hornad Evans beş tane tarih öğretmen tipi belirlemiş: hikaye anlatan (analitik idealist), bilimsel (analitik pozitivist), yapımcı (analitik galativist), kozmik (spekülatif veya meta tarihçi) ve eklektik.
- Hikaye anlatan tarih öğretmeni, eski öğretmenlerin çoğu gibi sınıfa girip konuyu anlatıp çıkıp giden, hiçbir materyal veya aktif öğrenme yöntemi kullanmayan öğretmen merkezli bir türdür.
- Bilimsel tarihçi, aktif öğrenme yöntemlerini kullanır, materyal geliştirir, gezi ve gözlem yapar, müzelere götürür ve öğrenci merkezlidir.
- 04:12Galativist Reformcu ve Kozmik Tarih Öğretmeni
- Galativist reformcu tarih öğretmeni, günümüzün sorunlarının neden ortaya çıktığını araştıran ve iyi vatandaş yetiştirmeyi amaçlayan bir türdür.
- Kozmik tarih öğretmeni, her tarihi olayın ilahi bir sonuca dayandığını ve kaderle açıkladığını söyleyen bir türdür.
- Eklektik tarih öğretmeni, hangi öğrencilerin hangi şeyi daha iyi anladığını gören ve ona göre farklı tarih öğretmeni profillerini kullanan bir türdür.
- 08:21Craig Egan ve Tarihsel Düşünme Gelişimi
- Craig Egan, hangi yaş aralığında öğrenci tarihi nasıl anlar diye bir araştırma yapmış ve beş evrimi belirlemiştir: somatik, missel, somatik, felsefi ve ironik ev.
- Yaş grupları kesinlikle ezberlenmelidir: somatik ev 0-3 yaş, missel ev 4-9 yaş olarak kabul edilmelidir.
- 09:34Tarihsel Düşünme Gelişimi Aşamaları
- Somatik evi (eksi üç yaş) tarihin öğrenciye anlatılamadığı en ilkel dönemdir.
- Mitsel evi (dört eksi dokuz yaş) tarihin masallarla, ninnilerle "bir varmış bir yokmuş" şeklinde anlatıldığı dönemdir.
- Romantik evi (dokuz eksi onbeş yaş) ergenliğin başladığı dönemde, öğrenciler kendi tarihine ve yabancı tarihlerine ilgi duyarak çok kitap okuyan bir dönemdir.
- 12:52Felsefi ve Ironik Evler
- Felsefi evi (onbeş eksi yirmi yaş) ergenliğin bitmesi ve üniversiteye başlama döneminde bilimsellik, neden-sonuç ilişkisi ve değişim algılama becerisi geliştiği dönemdir.
- Ironik evi (yirmi yaş ve üzeri) tarih tarih için yapılması ve objektif tarihçilik olduğu, diğer evlerin karışımı olan bir dönemdir.
- 14:55Dede ve Hukuk'un Öğrenme Aşamaları
- Dede ve Hukuk, öğrenmenin daha iyi gelişmesi için yönlendirme, ortaya çıkarma ve şekillendirme, yeniden yapılandırma, yeniden inceleme ve uygulama aşamalarını belirlemişlerdir.
- Yönlendirme aşaması öğrencinin ilgi ve merakının çekildiği, ortaya çıkarma ve şekillendirme aşaması öğrencinin anlayıp anlamadığının sorgulandığı, yeniden yapılandırma aşaması eksik kısımların tamalanıldığı süreçlerdir.
- Yeniden inceleme aşamasında öğrenilen bilginin bize ne kazandırdığı incelenirken, uygulama aşamasında ise öğrenciden tiyatro çalışması, hikaye veya şiir gibi uygulamalı çalışmalar istenir.
- 18:55Uygulama Basamağı
- Uygulama basamağı, ortaya bir ürün koymanın (metin, hikaye, tiyatro oyunu, gezi çalışması) olduğu basamaktır.
- 2015 veya 2016'da uygulama basamağı ile ilgili soru çıkmıştır.
- 19:25Felton ve Allen'in Tarihi Fotoğraf Basamakları
- Felton ve Allen'in tarihi fotoğrafların sınıfta nasıl işlenmesi gerektiği konusunda 300 sayfalık bir çalışma vardır.
- Tarihi fotoğrafların sınıfta işlenmesi sekiz basamağa ayrılmıştır.
- 20:04Tarihi Fotoğrafların İşlenmesi Basamakları
- Birinci basamak: Fotoğrafın sunumu, fotoğrafın içeriğini kısa bir şekilde anlatmak.
- İkinci basamak: Anahtar soru yönetme (5N1K yöntemi) - kim, ne, neden, nasıl, ne zaman soruları.
- Üçüncü basamak: Fotoğraftaki kişi ve nesneleri uzun uzun tanıtmak.
- Dördüncü basamak: Fotoğrafta görülen her şeyi uzun uzun betimlemek.
- Beşinci basamak: Öğrencilere çıkarım yapmaya dayalı sorular sormak.
- Altıncı basamak: Öğrencilerden hipotezini değiştirme, doğrulama ve atma ihtiyacının olup olmadığını sormak.
- Yedinci basamak: Fotoğrafla ilgili bilgi sahibi olmak için ders kitabından veya kütüphaneden araştırma yapmak.
- Sekizinci basamak: Değerlendirme basamağı, tüm bilgileri gözden geçirip kalıcı hale getirmek.
- 23:47Sözlü Tarih ve Yerel Tarih
- Felton ve Mallar sözlü tarih ile ilgili önemli çalışmalar yapan iki eğitimcidir.
- Sözlü tarih ve yerel tarih konuları sınavda sorulmuştur.
- 24:19Sözlü Tarih Yapma Aşamaları
- Birinci aşama: Öğretmenle birlikte bir konu seçmek ve görüşmeyi dikkatli bir şekilde belirlemek.
- İkinci aşama: Görüşmeyi planlamak ve soruları hazırlamak, görüşme bir saati geçmeyecek şekilde olmalıdır.
- Üçüncü aşama: Görüşmeye giderken mutlaka ses kayıt cihazı veya kamera olmalıdır.
- Dördüncü aşama: Görüşmenin resmi kaynaklarca yapılması, öğretmenin izin alması gerekmektedir.
- Beşinci aşama: Görüşmelerin tek öğrenci değil, en az iki veya üçerli gruplar halinde yapılması.
- Altıncı aşama: Görüşmelerden sonra bilgisayarda Word'de yazıp öğretmene teslim etmek.
- 27:24Sözlü Tarihin Öğrenciye Kazandırdıkları
- Sözlü tarih öğrencilere dinleme, gözlem ve soru sorma becerileri kazandırır.
- Öğrenciler bilgiyi düzenler, olguyu düşünceden ayırt eder ve değişimi görür.
- Sözlü tarih sayesinde öğrenciler kendinden önceki kuşakları anlar ve ilgisiz bilgi arasındaki ilgili bilgiyi bulur.
- 28:23Nicole de Resimsel Kanıta İlişkin Soru Tipleri
- Nicole de resimsel kanıta ilişkin on iki maddelik soru tipi belirlemiştir.
- Veri anımsama sorusu, öğrencinin önceki bilgisini hatırlamasını gerektirir (örneğin, Çanakkale Savaşı ne zaman olmuştur?).
- Adlandırma sorusu, resimdeki nesnelerin isimlerini adlandırmayı gerektirir (örneğin, askerlerin üzerindeki kıyafetler nelerdir?).
- 29:26Diğer Soru Tipleri
- Gözlem sorusu, öğrencinin resmi gözlemlemesini ve betimlemesini gerektirir.
- Mantık sorusu, öğrencilerin olayı açıklamaya çalışmasını gerektirir (örneğin, Türk askerlerinin savaşı bize ne anlatıyor?).
- Kuramsal soru, resimdeki olayın bir sonraki gelişimine ilişkin öteleme sorusudur (örneğin, İzmir'in kurtuluşundan sonra ne olmuştur?).
- 30:33Empati ve İlişkili Soru Tipleri
- Empati sorusu, öğrencinin "ben olsaydım ne yapardım" sorusunu kendine sormasını gerektirir.
- Hipotez oluşturma sorusu, olayın sebep ve sonuçlarına ilişkin düşünmeyi gerektirir (örneğin, İngilizlerin Gelibolu'ya çıkarma yapmalarına iten sebepler nedir?).
- Problem çözme sorusu, öğrencinin kanıtı değerlendirmesini sağlayan sorudur (örneğin, resimdeki kanıt Anzak askerlerinin moraline ilişkin neler söylüyor?).
- 31:50Kanıtı Sorgulama ve Diğer Soru Tipleri
- Kanıtı sorgulama sorusu, "bu resim gerçek mi, doğru mu, objektif mi?" gibi soruları sorgulamayı gerektirir.
- Sentez sorusu, resmi farklı bakış açılarından değerlendirmeyi gerektirir (örneğin, bu resim İngilizlere göre nasıldır?).
- Kontrol sorusu, sınıf yönetimini sağlamaya yönelik sorulardır (örneğin, "Ayşe sus, oğlum yapma şunu şunu şuraya geç").
- 33:14Kapalı Soru ve Tarihsel Empati
- Kapalı soru, geleneksel öğretmen sorusudur ve çağdaş eğitim sistemlerinde kullanılmamaktadır.
- Tarihsel empati çeşitleri önemli bir konudur ve sınavlarda sorulabilir.
- Tarihsel empati beş düzeydedir: aptal geçmiş, klişe genelleme, günlük empati, sınırlı tarihsel empati ve bağlama uygun tarihsel empati.
- 35:22Tarihsel Empati Düzeyleri
- Birinci düzey (aptal geçmiş): Geçmişteki kişileri olumsuz bir şekilde eleştirir ve kötü sıfatlar kullanır.
- İkinci düzey (klişe genelleme): "Çünkü gelenekler böyleydi" gibi klişe ve herkesin kullanabileceği laflar söyler.
- Üçüncü düzey (günlük empati): Başkasının yerine koyulur ama kendi duygularını ve düşüncelerini belirtir.
- 38:03Sınırlı ve Bağlama Uygun Tarihsel Empati
- Dördüncü düzey (sınırlı tarihsel empati): Başkasının yerine koyulur ve onun gibi konuşur ama bilgisi sınırlı.
- Beşinci düzey (bağlama uygun tarihsel empati): Başkasının yerine koyulup rahat rahat onun gibi konuşabilir ve uzman gibi bilgi sahibidir.
- 40:09Tarihsel Empati Geliştirme Yöntemleri
- Öğrencilere tarihsel romanlar, biyografiler ve komikler okutmak tarihsel empati geliştirmeye yardımcı olur.
- Fatih'in hayatı, Atatürk'ün kişiliği gibi tarihsel figürleri anlatarak ve "Eğer sen Atatürk olsaydın ne yapardın?" gibi sorular sorarak empati geliştirilebilir.
- Tarihi mekanlarda canlandırma yapmak, oyun oynamak ve başkasının yerine koyulmak tarihsel empati becerisini geliştirmeye yarar.
- 41:43Erik Andreas'ın Tarih Öğrenme Evreleri
- Erik Andreas, bin'den fazla öğrenci üzerinde çalışarak tarihi öğrenme evrelerini üç gruba ayırmıştır: Masal Yaşı (3-8 yaş), Robinson Yaşı (8-12 yaş) ve Üçüncü Aşama (12-19 yaş).
- Masal Yaşı'nda tarih masallarla ve hikayelerle anlatılır.
- Robinson Yaşı'nda (8-12 yaş) ergenlik dönemi başlar, öğrenciler tarihe karşı ilgi duyar ve tarihi anlamaya çalışır.
- Üçüncü Aşamada (12-19 yaş) bilimsellik gelişir, öğrenciler tarihsel olaylara neden-sonuç ilişkisi içinde bakar ve değişim ve sürekliliği algılama becerisini geliştirir.
- 44:42John Dewey ve Tarih Eğitimi
- John Dewey, tarihin hayatımızın her döneminde olduğunu ve eğitim bilimlerinde önemli çalışmalar yaptığını belirtmiştir.
- Atatürk döneminde çağdaş eğitim için yabancı eğitimciler davet edilmiş, bunlardan biri de John Dewey'dir.
- John Dewey'nin "Çocuk ve Mektep" ve "Mektep ve Cemiyet" kitapları tarih eğitimi için önemlidir.
- John Dewey, hayat bilgisinin fikir babası olarak bilinir ve ilkokul seviyesindeki dersleri (tarih, coğrafya, tabiat, eşya ve yurt bilgisi) birleştirerek hayat bilgisi dersini oluşturmuştur.
- 47:35Tarih Eğitimi Sınıflandırmaları ve Diğer Eğitimciler
- Merve Dewey, on'lu sınıflandırma sistemiyle kütüphane sınıflandırmalarında çalışmıştır.
- Tarih kitapları kütüphanede 900'lü bölümde bulunur, tarih eğitimi ise 907 nolu bölümde yer alır.
- Johann Herbart, tarihe hümanistik bir amaç yükleyen bir eğitimcidir ve "Tarih insanlığın öğretmeni olmalıdır" diyerek tarihin insanlık için önemi üzerinde durmuştur.
- Jean-Jacques Rousseau, "Emil ou de l'éducation" kitabında çocuklara tarihin 15 yaşından sonra verilmesi gerektiğini belirtmiştir.