Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tarih biliminin temel kavramlarını açıklayan eğitici bir içeriktir.
- Video, tarihin tanımı ve temel unsurlarıyla başlayıp, tarih yazımının hikayeci, öğretici ve araştırmacı olmak üzere üç ana türünü anlatmaktadır. Ardından olay ve olgu kavramları, tarih kaynakları (birincil ve ikincil kaynaklar) açıklanmaktadır. Son bölümde ise tarihin zamana, mekana ve konuya göre sınıflandırılması ele alınmaktadır. Video, tarih biliminin temel kavramlarını öğrenmek isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:13Tarih Biliminin Tanımı ve Türleri
- Tarih, insanların geçmişteki yaşayışlarını ele alan ve kendine has araştırma yöntemleri bulunan bir bilim dalıdır.
- Geçmişte yaşanan bir olayın tarihin konusu olabilmesi için insan, yer ve zaman unsurlarını barındırması gerekir.
- Tarih temelde hikayeci ve analizci olarak ikiye ayrılabilir.
- 00:35Tarih Yazım Çeşitleri
- Hikayeci tarih, olayları başkasından nakleden, sorgulamadan ve sebep-sonuç ilişkisi kurmadan ele alan tarih yazım tarzıdır; ilk örneği Herodot'un yazdığı tarihtir.
- Öğretici tarih, sadece iyi ve faydalı olayları anlatan, milli birlik ve ahlaki değerleri ön plana çıkaran tarih yazım çeşididir; ilk örneği Tukidides'e aittir.
- Araştırmacı tarih, tarihi olayları tek bir sebebe dayandırmak yerine, dönemin toplumsal, ekonomik, siyasi, dini, kültürel yapılarını ayrıntılarıyla ele alıp sebep-sonuç ilişkisi içinde ve objektif bir biçimde inceleyen tarih yazım çeşididir; 19. yüzyıl ve sonrasında gelişmiştir.
- 01:36Tarihi Olaylar ve Kaynaklar
- Geçmişte yaşanmış ve tekil olan gelişmelere olay denir; her olay biriciktir.
- Her olay biriciktir, ortak özellikleri olan olayların bütünleştirilmesi ile olgular oluşur.
- Tarihi olaylar kaynaklara dayalı olarak öğrenilir; geçmişte yazılmış tarih kitapları, ansiklopediler gibi geçmişi açıklayan ve anlamamıza yardım eden her türlü malzeme kaynaktır.
- 02:05Kaynak Türleri ve Tarih Sınıflandırması
- Kaynaklar birincil kaynaklar ve ikincil kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır.
- Tarihi bir olayla ilgili doğrudan doğruya bilgi veren kaynaklar (Orhun yazıtları, padişah fermanları, arkeolojik buluntular) birincil kaynaklardır.
- Birincil kaynaklara dayalı olarak oluşturulan kaynaklara (geçmişte yazılmış tarih kitapları, ansiklopediler) ikincil kaynak denir.
- 02:34Tarih Sınıflandırma Yöntemleri
- Tarih çok geniş bir çalışma alanına sahip olduğundan incelenmesinin kolaylaştırılması için zamana, mekana ve konuya göre sınıflandırılmaktadır.
- Tarih zamana göre tarih öncesi (taş devri ve maden devri) ve tarihi devirler (ilk çağ, orta çağ, yeni çağ ve yakın çağ) olarak iki ana kısma ayrılır.
- Mekana göre sınıflamada araştırılan konular bir yerle sınıflandırılır (Asya tarihi, Avrupa tarihi, Türkiye tarihi) ve konulara göre tarih tasnifine kültür tarihi, siyasi tarih, kadın tarihi gibi örnekler verilebilir.