Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen/eğitimci tarafından sunulan tarih bilimi hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir.
- Ders, tarih biliminin tanımı ile başlayıp, olay ve olgu kavramlarını açıklamaktadır. Ardından tarih biliminin temel özellikleri (geçmişteki olayları inceleme, insan faaliyetlerini konu alma, yer ve zaman belirtme, sebep-sonuç ilişkisi kurma, objektif olma) detaylı şekilde ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise objektiflik prensibi, belge yorumlama yöntemleri ve kaynakların sınıflandırılması (birinci ve ikinci elden kaynaklar, yazılı ve sözlü kaynaklar, kalıntılar) anlatılmaktadır.
- Video, Hitit yıllıklarının objektif tarih yazıcılığının temelini oluşturduğu bilgisiyle devam etmekte ve tarih biliminin kesinlik sınırlarını açıklamaktadır. Ayrıca anakronizm kavramı, tarihi olayların tekrarlanamazlığı ve tarih biliminin sosyal bir bilim olduğu vurgulanmaktadır.
- 00:03Tarih Biliminin Tanımı ve Özellikleri
- Tarih, geçmişte yaşamış insan topluluklarının her türlü faaliyetlerini yer ve zaman belirterek sebep-sonuç ilişkisi içinde belgelere dayalı olarak objektif bir şekilde inceleyen bilim dalıdır.
- Tarihçiler olayları ve olguları inceler, olaylar genellikle kısa sürede gerçekleşen gelişmelerdir (İstanbul'un fethi, Kurtuluş Savaşı gibi).
- Olgular ise uzun zaman dilimleri gerektiren süreçlerdir (Türkleşme, Müslümanlaşma, savaş, ticaret gibi).
- 02:49Tarih Biliminin İncelediği Olaylar
- Tarih bilimi geçmişteki olayları inceler, bugünü ve geleceği incelemez.
- Tarihçiler günümüzden yaklaşık elli sene öncesindeki olayları daha objektif değerlendirebilir çünkü objektiflik zorlaşır ve resmi belgeler genellikle belirli bir süre sonra açıklanabilir.
- Tarihçiler doğa olaylarını değil, insan faaliyetlerini inceler; deprem gibi olayların topluluk üzerindeki etkilerini inceler ama oluş nedenlerini araştırmaz.
- 05:28Anakronizm ve Tarihi Olayların Özellikleri
- Anakronizm, tarihsel bir olayın günümüzün koşulları içerisinde, günümüzün kavramlarıyla değerlendirilmeye çalışılmasıdır ve yanılgıya yol açar.
- Tarihi olaylar tekrarlanamaz, ancak "tarih tekerrürden ibarettir" sözü olaylar arasındaki benzerliği anlatmak için kullanılır.
- Tarihteki olaylarda deney ve gözlem yöntemi kullanılamaz çünkü olaylar geçmişte yaşandığı için ve tekrarlanamadığı için.
- 09:25Tarih Biliminin Özellikleri ve Objektiflik
- Tarih sosyal bir bilimdir ve olaylardan günümüze ulaşan belgeleri inceleyerek bilimsel faaliyet yapar.
- Tarih biliminde yer ve zaman mutlaka belirtilir, olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi vardır ve kronolojiye dikkat edilmelidir.
- Tarihçi objektif olmalı, bunun için çok sayıda belgeye ulaşması ve ulaşamadığı belgeleri belirtmesi gerekir.
- 13:44Tarih Yazıcılığında Objektiflik
- Belgeler yorumlanmaya muhtaçtır, özellikle yazısız kaynaklar tamamen yorumlanır.
- Tarihte duygusal yorum olmamalıdır, objektif ve nesnel bir şekilde belgenin anlattığını ortaya çıkarmak gerekir.
- Olayla ilgili tüm tarafların belgelerine bakmak gerekir, sadece bir tarafın kaynaklarını kullanmak yeterli değildir.
- 14:54Objektif Tarih Yazıcılığı İçin Şartlar
- Belgeler olayı yaşandığı dönemin koşulları içerisinde değerlendirilmelidir, günümüz koşulları içerisinde değil.
- Bir tarihçi sadece kendi elindeki belgeyi öne sürerek objektif olduğunu iddia edebilir, ancak tüm belgelere bakabilmiş olması gerekir.
- Tarihçi, karşısına çıkan belgelerdeki iyi ya da kötü, hoşlandığı ya da hoşlanmadığı bütün verileri okuyucuya sunmak zorundadır.
- 16:58Tarih Yazıcılığında Sorunlar
- Türkiye'de ve dünyada kendini tarihçi iddia eden, aslen edebiyatçı olup tarihe merak saran kişiler vardır.
- Tarih metodolojisinden uzak bir şekilde araştırma yapıp kendi zihnindeki kurguya kanıt bulabilirler.
- Tarihçi diploması olmayan pek çok kişi tarihimiz hakkında konuşma hakkı görüyor ve bu durum milleti birbirine düşürüyor.
- 19:05Objektif Olmayan Tarih Yazıcılığının Sonuçları
- Objektif olmayan tarihçiler kavga çıkarır ve bugünün yaşayan insanlarını ölülerle savaştırmaya başlar.
- Geçmişin insanları sevilmek ya da sömürmek için değil, anlaşılmak için vardır.
- Hititlerin oluşturduğu anallar (yıllıklar) objektif tarih yazıcılığının temelini oluşturmuş, çünkü tanrılara hesap verme duygusuyla iyi kötü her şeyi yazmışlardır.
- 20:26Tarih Biliminin Özellikleri
- Tarihçi belgelere dayalı olarak çalışma yapar, ancak elde edilen yeni belge eski bilgilerin geçerliliğini ortadan kaldırabilir.
- Bütün belgelere ulaşmadan tarihle ilgili yüzdeyüz kesin bir yargıya varılamaz.
- Tarihçi ulaşabildiği kaynaklara bakarak yorum yapar, bu nedenle yanılabilme payı vardır.
- 21:36Tarih Kaynakları
- Birinci elden kaynaklar, tarihi olayın geçtiği döneme ait her türlü bulgudur (top, fermanlar gibi).
- İkinci elden kaynaklar, olayın geçtiği döneme yakın ya da o dönemin kaynaklarından yararlanılarak meydana getirilen eserlerdir.
- Tarihi kaynaklar malzeme türüne göre sınıflandırılır: yazılı kaynaklar (ferman, mühür, para, gazete, hatırat), sözlü kaynaklar (destan, efsane, hikaye, şiir) ve yazısız kaynaklar (kalıntılar, arkeolojik buluntular).
- 24:35Kaynakların Kesinliği
- Yazılı kaynakların kesinliği her zaman daha fazladır.
- Anlaşma metinleri en kesin yazılı tarihsel kaynaklardır çünkü iki tarafında imzası ve onayı vardır.
- Günümüze yaklaştıkça çizili, sesli ve görüntülü kaynaklar da artmaktadır (fotoğraf, film gibi).