Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının SPSS programında faktör analizi uygulamasını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, faktör analizinin ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve keşifsel (exploratory) faktör analizi ile doğrulayıcı faktör analizi arasındaki farkları açıklıyor. Ardından SPSS programında faktör analizi yapma adımlarını gösteriyor: veri girişi, analiz menüsünden faktör analizi seçeneğine ulaşma, değişkenleri seçme, Kayser-Meyer-Olkin ölçümü ve Bartlett'in küresellik değeri matriksi gibi parametreleri ayarlama. Son olarak, varimax rotasyon metodu kullanarak soruları daha iyi boyutlandırma ve anketin alt parametrelerini ayırma uygulaması gösteriliyor.
- Video, SPSS'te faktör analizi yapmak isteyenler için temel bilgiler sunuyor ve faktör analizi sonuçlarının yorumlanması konusunda da bilgiler içeriyor.
- 00:10Faktör Analizi Nedir ve Kullanım Alanları
- Faktör analizi, anket oluşturulduğunda veya ölçek geliştirildiğinde, ölçek içerisindeki anket maddelerinin birbiriyle uyumlu olup olmadığını ve alt parametreleri nasıl oluşturmalı olduğunun değerlendirilmesi için yapılan bir analizdir.
- Faktör analizi iki ana gruba ayrılır: keşifsel (exploratory) faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi.
- Keşifsel faktör analizi, yeni bir ölçek geliştirdiğimizde, soruların hangi gruplara ayrılıp alt parametreler oluşturabileceği konusunu keşfetmek için kullanılır.
- 02:10Doğrulayıcı Faktör Analizi
- Doğrulayıcı faktör analizi, bir popülasyona uygulanan ölçeğin başka bir popülasyonda da aynı etkiyi yaratıp yaratmadığını ölçmek için kullanılır.
- Doğrulayıcı faktör analizi için SPSS'in IBM tarafından sahip olduğu Amos eklentisinin olması gerekir.
- 02:55SPSS'te Faktör Analizi Uygulaması
- Analiz için 300 katılımcıya 12 soru sorulmuş ve faktör analizi ile soruların hangi gruplara uyduğunu ve testin geçerliliğini ölçmek için analiz yapılmıştır.
- SPSS'te faktör analizi için "Dimension Reduction" kategorisindeki "Factor" seçeneğine tıklanır ve analiz yapılacak sorular "Variables" kısmına atılır.
- Analiz ayarlarında "Descriptive" kısmında Kayser-Mayer-Olkin ölçümü ve Bartlett'in küresellik değeri matriksi istenmelidir.
- 06:43Faktör Analizi Sonuçlarının Yorumlanması
- Analiz sonucunda soruların ortalamaları, standart sapmaları ve analize alınan veri sayısı gösterilir.
- Kayser-Mayer-Olkin değeri 0.70'in üzerinde ve anlamlılık değeri 0.05'in altında ise faktör analizine uygun bir veri seti olduğu anlaşılır.
- Component Matrix kısmında soruların hangi faktör gruplarına girdiği görülür, ancak aynı sorular birden fazla alt parametre içerisine girmişse rotasyon uygulanması gerekir.
- 10:09Rotasyon Kavramı
- Rotasyon, faktör analizinde açıklanan varyansı bozmadan daha okunabilir ve uygun bir faktör yapısı bulabilmek için kullanılan yöntemlerdir.
- Rotasyon, verilerin X ve Y bileşenlerinden oluştuğunu düşünelim ve bunları simetriği alınarak karşı tarafa göndererek daha düzgün bir dağılım elde etmeye çalışır.
- 11:01Faktör Analizinde Rotasyon Uygulaması
- Bazı sorular birinci ve üçüncü boyutta yer aldığı için daha iyi bir şekilde ayırmak için rotasyon uygulanması gerekiyor.
- SPSS'de "Analyze" menüsünden "Data Reduction" ve "Factor" seçeneğine gidilerek rotasyon ayarları yapılabilir.
- Rotasyon kısmında Quart Max, Eco Max, Pro Max gibi farklı rotasyon metodları bulunurken, en çok kullanılan ve kabul gören Varimax metodu tercih edilmelidir.
- 12:18Rotasyon Sonuçlarının Yorumlanması
- Varimax rotasyon metodu uygulandıktan sonra, önceki sonuçlarda iki farklı parametrede görünen sorular daha iyi bir şekilde ayrılmıştır.
- Rotasyon sonucunda üç tane bağımsız ve güzel bir parametre elde edilmiştir.
- Bu üç farklı boyut, örneğin mutluluk anketinde fiziksel, psikolojik ve sosyal mutluluk gibi alt parametreler oluşturabilir.
- 13:14Faktör Analizinin Kullanım Alanları
- SPSS'te faktör analizi, geçerlik güvenirlik çalışmalarında kendi anketimizi oluşturduğumuzda veya mevcut anketin alt parametre uyumluluğunu kontrol etmek istediğimizde kullanılır.
- Yabancı dildeki bir ölçeğin Türkçe geçerlilik güvenilirliğini yapmak için doğrulayıcı faktör analizi kullanılır.
- Doğrulayıcı faktör analizi, farklı iki popülasyon arasında ölçeğin kullanılabilirliğini test etmek için yapılır.