Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, sosyal psikoloji dersinde tutum kavramını açıklayan bir eğitim içeriğidir.
- Video, tutum kavramının tanımı ve tarihsel gelişiminden başlayarak, tutumların yapısal özellikleri (olumlu/olumsuz, tek kutuplu/çift kutuplu, çok boyutlu, güçlü/güçsüz), işlevleri ve tutum-davranış ilişkisini detaylı şekilde ele almaktadır. Planlanmış davranış teorisi kapsamında davranışa yönelik niyet, öznel norm ve algılanan davranışsal kontrol kavramları açıklanmakta ve bu teorinin davranış-tutum ilişkisini nasıl açıkladığı anlatılmaktadır. Video, sosyal psikoloji dersinin dördüncü ünitesindeki konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için kitap önerisiyle sonlanmaktadır.
- 00:09Tutum Kavramı ve Önemi
- İnsanlar toplumsal yaşamda edindikleri tutumlar doğrultusunda yaklaşır ve gerektiğinde davranış gösterirler.
- Tutum, sosyal psikolojide toplumsal olaylara ilişkin konumu ifade eden bir kavramdır.
- Tutum araştırmaları insanların çeşitli konulardaki görüşlerini ve tercihlerini saptamaya çalışır.
- 01:36Tutum Kavramının Tarihsel Gelişimi
- İngilizce'deki tutum teriminin tarihi 15-16. yüzyılda resim ve heykel sanatında figürlerin fiziksel duruşunu ifade etmek için kullanılmıştır.
- Tutumlar zihinsel duruş olarak bugünkü anlamını 19. yüzyılın ortalarında kazanmıştır.
- Sosyal psikoloji disiplininde tutum konusu 1920'lerde Thurstone ve arkadaşları tarafından geliştirilen tutum ölçümleriyle başlamıştır.
- 02:06Tutumun Tanımı ve Yapısal Özellikleri
- 1990'lara kadar ABC modeli adı verilen tanımda tutumlar duygusal, bilişsel ve davranışsal eğilimden oluşan üçlü bir yapı olarak betimlenir.
- 1990'lardan itibaren tutum, tutum nesnesine ilişkin değerlendirme olarak tanımlanmıştır.
- Tutumun başlıca yapısal özellikleri; olumlu/olumsuz olması, tek kutuplu/çift kutuplu olması, çok boyutluluğu ve güçlü/güçsüz olmasıdır.
- 03:14Tutumların Boyutları ve Çelişkileri
- Tek boyutlu tutum, tutum nesnesinin tek bir boyut üzerinde olumlu veya olumsuz değerlendirilmesidir.
- İki boyutlu tutum, bir tutum nesnesinin iki ayrı boyut üzerinde olumlu veya olumsuz olarak değerlendirilmesidir.
- Çelişkili tutum, bir kişinin bir tutum nesnesini hem sevmesi hem de sevmemesidir.
- 03:47Tutumların İşlevleri
- Tutumların iki temel işlevi vardır: bilgiyi örgütlemeye, yaklaşma ve kaçınmaya rehberlik etmekle yüksek psikolojik ihtiyaçlara hizmet etmektir.
- Tutumlar içsel değerleri ifade etmeye yarar ve egoyu koruma işlevi görür.
- Bazı tutumlar savunma mekanizması olarak işlev görerek kaygıyı azaltmaya hizmet eder.
- 04:18Tutum ve Davranış Arasındaki İlişki
- Tutumlar bazı durumlarda davranışı yaratır, ancak bu her zaman için geçerli değildir.
- Tutumlar ancak belli koşullar altında davranışı yordaabilir: denklik hipotezi, tutumun gücü, erişilebilirliği, direkt deneyimin rolü, benlik farkındalığı ve davranışa yönelik niyet.
- Denklik hipotezi, tutumların ölçülmesi ve tutuma ilişkin davranış gözleminin genellikle ve spesifiklik düzeylerinin karşılıklılığını ifade eder.
- 04:59Tutumun Gücü ve Erişilebilirliği
- Güçlü tutumlar davranışı belirler ve dirençli kılar.
- Tutumun erişilebilirliği, tutumun zihinsel temsiline ne kadar hızlı ve kolay erişilebildiğini ifade eder.
- Erişilebilir tutumlar kolayca geri çağrılabilir ve akla kendiliğinden gelebilir, bu yüzden davranışı etkileme olasılığı yüksektir.
- 05:25Deneyimin Rolü ve Benlik Farkındalığı
- Deneyimler, kişinin tutumunun kesinliğini ve tutum nesnesi hakkındaki bilgisini arttırır.
- Özel benlik farkındalığı yüksek olan kişiler, davranışı gerçekleştirmede kişisel standartlara daha fazla dikkat ederler.
- Kamusal benlik farkındalığı yüksek olan kişiler kamusal standartlara daha fazla dikkat ederler.
- 05:54Planlanmış Davranış Teorisi
- Davranışa yönelik niyet, tutumla davranış arasında aracılık yapar.
- Planlanmış davranış teorisine göre davranışın en dolaysız nedeni tutum değil, davranışın sonuçlarına göre eyleme geçip geçmemeyi belirleyen niyettir.
- Niyeti ortaya çıkaran üç temel bileşen: davranışa yönelik tutum, özel normlar ve algılanan davranışsal kontroldür.
- 06:30Planlanmış Davranış Teorisinin Bileşenleri
- Planlanmış davranış teorisyenleri, bir davranışı gerçekleştirmeye yönelik tutumun oluşturulmasının rasyonel bir süreç olduğuna inanırlar.
- Öznel norm, kişinin çevresindeki diğer insanların onun belirli bir davranışını onaylayıp onaylamayacaklarına dair yargısıdır.
- Algılanan davranışsal kontrol, kişinin gerçekleştireceği davranışın ne kadar zor ya da kolay olduğuna ilişkin algısıdır.
- 08:23Tutumların Özeti
- Tutum, tutum nesnesine ilişkin değerlendirmedir.
- Tutumların başlıca yapısal özellikleri: olumlu/olumsuz oluşu, tek kutuplu/çift kutuplu oluşu, tek/çok boyutluluğu, çelişkili olması ve gücüdür.
- Tutumlar bilgiyi örgütlemeye, yaklaşmaya, kaçınmaya rehberlik etmek ve yüksek psikolojik ihtiyaçlara hizmet etmek işlevleri vardır.
- 08:49Tutum ve Davranış İlişkisinin Önemi
- Tutumlar her zaman değil, ancak bazı koşullarda davranışları yordayabilirler.
- Davranışa yönelik niyetin tutumlarla davranış arasında aracılık yaptığını ileri süren bir bakışla teori üretilmiş olması önemlidir.
- Planlanmış davranış teorisi, davranışa yönelik niyeti, davranışa yönelik tutum, öznel norm ve algılanan davranışsal kontrol bileşenlerinin ortaya çıkardığını söyler.