Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Gençlerle Başbaşa" adlı programın bu bölümünde, bir sunucu rasyonalist medeniyetin sanatkarları hakkında bilgi vermektedir.
- Video, rasyonalist medeniyet tasavvurunun (Antik Yunan, Rönesans, Aydınlanma ve Modernite dönemlerindeki) yetiştirdiği sanatkarların karakteristik özelliklerini incelemektedir. Sunucu, bu toplumda akılın en önemli rehber olduğunu, değer yargılarının konjonktürel olduğunu ve sanatkarların "ben" yapısının nasıl geliştiğini açıklamaktadır. Ayrıca, bu sanatkarların kaderle olan derin çelişkisi ve bu çelişkiyle başa çıkma yolları ele alınmaktadır.
- Videoda Beethoven ve Van Gogh gibi rasyonalist medeniyetin önemli sanatçıları örnek olarak verilirken, İslam medeniyetindeki sanatkarların bu çelişkiyle nasıl başa çıktıkları da tartışılmaktadır. Video, izleyicilerden gelen soruların yanıtlanmasıyla devam eder ve bir sonraki programda vahiy veya inanç dünyasının sanatkarları üzerinde durulacağı belirtilir.
- 00:34Programın Amacı
- Program, sanatkarın toplumla ilişkisini ve toplumun medeniyet tasavvuru ile sanatkarın yetişmesi arasındaki ilişkiyi ele alacaktır.
- "Rasyonalist bir medeniyet tasavvuruna sahip olan toplumun sanatkari" başlığı altında, aklın ötesinde bir rehber tanımayan, aklı ve insan varlığını hayatın en önemli ögesi halinde tutan bir medeniyet tasavvurunun yetiştirdiği sanatkarın özellikleri ve ürettiği eserler tartışılacaktır.
- 01:39Rasyonalist Medeniyet Tasavvuru
- Rasyonalist medeniyet tasavvurunda akıl en önemli rehberdir ve bu tasavvur Antik Yunan'da hümanizmle başlayıp Rönesans ve Aydınlanma ile devam etmiştir.
- Bu toplumlarda değer yargıları rasyonalist bir temele göre konulur ve konjonktürel olup zamana ve zemine bağlı olarak değişir.
- Örneğin, Ortaçağ'ın başlangıcında kilise faiz alıp vermezken, birkaç yüz yıl sonra kilise de faiz alıp vermeye başlamıştır.
- 04:00Sanatkarın Eğitimi ve Ben Yapısı
- Sanatkarın temas ettiği ikinci büyük öge, onu biçimlendiren hocası, üstadı, eğitmeni ve mensup olduğu ekoldür.
- Rasyonalist bir toplumda doğan sanatkar, aldığı eğitim ve kazandığı deneyim itibariyle rasyonalist bir eğitim almaktadır.
- Rasyonalist sanatkarın en önemli özelliği "ben" demesidir; kendi yeteneğini kendisinden umması, kendi yeteneğinin gelişmesini kendisinin çabası sonucu olduğunu görmesi ve buna inanmasıdır.
- 05:20Sanatkarın Geleceği ve Toplumsal İlişkiler
- Eğer sanatkar bu ben yapısının içerisinde mutluysa ve bu kalıbın içinde kalmaya devam ederse, mevcut olanı tekrarlayan, rasyonalist toplumun o andaki ihtiyacını farklı kopyalarla yineleyen bir yapı olarak gündeme gelir.
- Rasyonalist toplumun sanatçısının gelecekte de gündemde kalması için başka şeyler yapması gerekir, ancak toplumsal biçim ve hayat daima kırılmaya, yıpranmaya mahkumdur.
- Bazı sanatçılar kısa bir döneme bakar, o dönemdeki ihtişama bakar ve istikbalde gelmesi umulan buhranı fark etmezler.
- 07:03Sanatkarın Kaprisleri ve Toplumsal Tepkisi
- Hayat mutlaka kırılır ve hiçbir zaman düz ve sorunsuz olmaz; toplum bu sorunları bazen çözer, bazen çözemez.
- Sanatçı bu dalgalanma içinde yine mutlu olabilir ve huzurludur, ancak kaprislidir; kaprissiz sanatçı bulmak fevkalade zordur.
- Rasyonel sanatçının kaprisleri ve nazlanmaları adeta onun bir özelliği olarak anlaşılır ve toplumda zaman zaman onun haddi aşan kaprislerine katlanmaktan adeta sadist bir zevk duyar.
- 07:56Rasyonalist Medeniyetin Sanatkarı
- Rasyonalist bir eğitim alan sanatkar, toplumsal krizi veya evrensel sorunları hissedebilir ve kaderle olan insan varlığının derin çelişkisini fark edebilir.
- Rasyonalist medeniyetin sanatçısında "ben" hissi ve algısı çok güçlüdür, kader ise onu elinde bir kağıt gibi buruşturur ve yırtarak kendi başından geçmesi gerekmez.
- Toplumda gözünü açan sanatkar, kaderle olan derin çelişkisini görebilir ve bu problemi halletme yoluna girer.
- 09:14Kaderle Çatışma ve İsyan
- İnsan varlığını kaderle olan problemi halletme yoluna girer, ancak bu problemin çözümü yoktur.
- Rasyonalist düşünce sisteminde kader çok ön plandadır ve kader birinci aktördür.
- Kaderle olan çarpışmaya giren sanatkar, mağlup olacağını bile bile girer ve bu mağlubiyet onda ciddi bir tepki oluşturur, bu tepkinin adına isyan denir.
- 10:10Rasyonalist Medeniyetin Sanatının İki Yolu
- Rasyonalist medeniyetin sanatçısı ya medeniyet tasavvurunun kendine çizdiği mutlu yuvada eskiyi tekrarlamakla yetinecektir, bu ona huzur, rağbet ve imkan sağlar.
- Ya da bunları reddederek ciddi bir şekilde kaderle kendi varlığı arasındaki hesaplaşmaya doğru yönelecektir, bu da onda ciddi bir isyan uyandırır.
- Bu isyan, rasyonalist sanat birikiminde yeni bir ufuk, yeni bir başkaldırı ve yeni bir paradigma demektir.
- 11:13İsyanın Felsefi ve Sanatsal Yansımaları
- Bu isyan, büyük bir çığlık, beşeri çığlıktır, ancak bu beşeri çığlığın islami açıdan hiçbir karşılığı yoktur, sadece saygı uyandırır.
- Batı dünyasında bu ben sorununa en büyük örnek Ludwig van Beethoven'dır, özellikle senfonilerinde gaybın, yokluğun, hiçliğin kapılarını yumruklamaktadır.
- Beethoven sağır olmuştur ve bu durum müzikteki isyanın zirvesini temsil etmektedir.
- 13:21İslam Medeniyetinde Sanat
- İslam dünyasında henüz böyle büyük kırılmalar ve sarsıntılar olmadı, hala İslam medeniyetinin tatbikatının getirdiği müşfik ve sıcak çatı altında yaşıyoruz.
- İslam uygarlığının rengi, çizgisi, esprisi hala devam ediyor ve bu sayede insanlara karşı merhametle, şefkatle, sadakatle bakabiliyoruz.
- İçimizdeki "ben" yavaş yavaş büyüyor ama henüz batılı insan kadar rasyonel, güçlü ve ezici değil.
- 14:24Rasyonalist Sanatkarın İki Durumu
- Rasyonalist bir medeniyetin sanatkarı yeteneklidir, iyi bir eğitim almıştır ve bu eğitim ondaki "beni" büyütür.
- Toplumun itibarını göz ardı edemeyen, onunla getiren sanatkar var olanı tekrarlar.
- Var olanın ötesindeki büyük problemi sezen, varlıkla kaderin çatışmasına göze alan kimse ise bu daireden dışarı çıkar ve büyük bir isyanın asisi olur.
- 15:41Sanatkarın Ülkesini Terk Etmesi
- Bazı sanatçılar ülkesini terk eder, başka ülkelere gider çünkü varlıkla olan problemi ülkesinde halledilemiyor.
- Fransa'yı terk eden Gogen gibi sanatçılar, iyi bir Fransa'da bile varlıkla olan problemi çözemediklerini gösterir.
- Sanatın bir boyutu maddi ihtiras peşinde olmak veya insanları efsunlamak olabilir, ancak ciddi manadaki başkaldırılar daha ciddiye alınmalıdır.
- 18:06İslam Medeniyetindeki Sanatkar
- İslam medeniyetindeki sanatkar büyük teslimiyeti gösterir, bu da büyük isyanı görünce daha iyi anlaşılabilir.
- Bu dünya zıtlar dünyasıdır, bir yandan büyük isyan varken diğer yandan büyük teslimiyet vardır.
- İslam medeniyetinde de büyük mistikler ve sanatkarlar çıkmıştır, ancak onlar "ben" demedikleri için büyüdüler.