Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yüzlerce Far Far" programının üçüncü sezonunda, yazar ve eğitmen Hülya Hanım ile yapılan bir röportaj sunulmaktadır. Hülya Hanım, psikolojik iyi oluş ve psikolojik sermaye konularında uzmanlaşmış bir akademisyendir.
- Röportajda psikolojik sermayenin dört boyutu (öz yeterlilik, umut, iyimserlik ve duygusal dayanıklılık) detaylı olarak ele alınmakta ve pozitif psikolojinin önleyici bir yaklaşım olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca, pandemi, savaşlar, ekonomik krizler ve deprem gibi toplumsal olayların bireylerin psikolojik durumuna etkisi, beyaz yaka çalışanların durumu, çeşitlilik kavramı, empati ve şefkat gibi konular da tartışılmaktadır.
- Röportajda ayrıca, Türkiye'deki çeşitlilik uygulamalarının sahte olduğu, gerçek kapsayıcılık ve akış yaratmanın önemi, iş dünyasında eğlence ve mizahın öğrenmeyi kolaylaştırdığı, duygusal zekanın önemi ve empati'nin öğrenilen bir yetenek olduğu gibi konular da ele alınmaktadır. Hülya Hanım, varoluşçu psikoloji ve stoacılık yaklaşımlarını kullanarak zorlu dönemlerde nasıl iyi olunabileceğine dair düşüncelerini paylaşırken, Zeynep adlı sunucu da kendi deneyimlerini ve sorularını aktarmaktadır.
- Psikolojik Sermaye Kitabı ve Motivasyon
- Hülya Sühan, yazar ve eğitmen olarak psikolojik iyi oluş ve psikolojik sermaye hakkında yazıyor.
- Son dört-beş yılda pandemi, savaşlar, resesyon, hiperenflasyon ve deprem gibi sosyolojik olgular insanların ruhunda derin yaralar açtı.
- Hülya, çevresindeki ciddi mutsuzluk ve sinir bozukluğu gözlemlemeye başladı.
- 01:20Pozitif Psikoloji ve Psikolojik Sermaye
- Psikolojik sermaye, pozitif psikolojinin önleyici yaklaşımını temsil ediyor.
- Geleneksel psikoloji hastalıklarla ilgilenirken, pozitif psikoloji içimizi derleyip toplama mesuliyetinin bizde olduğunu hatırlatıyor.
- Engin Geçtan'ın "İnsan Olmak" kitabındaki "kendi içinde devrik olmayan birini devirmeye kimsenin gücü yetmez" sözü, son olayların herkesi kendi içinde devirdiğini vurguluyor.
- 02:48Psikolojik Sermayenin Boyutları
- Psikolojik sermayenin dört boyutu vardır: öz yeterlilik, umut, iyimserlik ve duygusal dayanıklılık.
- Öz yeterlilik, zorlu zamanlarda kendi yetkinliklerine ve becerilerine güvenmeyi ifade eder.
- Umut, geleceğe yapılan olumlu atıflar; iyimserlik, şimdiki ana yapılan olumlu atıflar; duygusal dayanıklılık ise hayat türbülansa girdiğinde ayakta kalabilme becerisidir.
- 04:03Yeterlilik ve Dayanıklılık Arasındaki Fark
- Yeterlilik, kendi kendine yetebilme anlamına gelirken, dayanıklılık ise başına gelenlere stoacı bir şekilde yaklaşmak ve düşmemektir.
- Türkiye'de iki öbek hızla büyüyor: fiyat odaklı alışveriş yapan "fiatçı öbek" ve premium öbek.
- Bu durumda en çok canı sıkılan öbek orta direği olan beyaz yaka olmaktadır.
- 05:25Beyaz Yaka'nın Durumu
- Beyaz yaka sürekli şikayet ve regresi davranış göstermektedir, geçmişteki haline dönmeye çalışmaktadır.
- Yetenek çalışmasında çalışanlar, yöneticilerinin çocuk gibi davranması, regressif olması ve sürekli geçmişi övmesi nedeniyle şirketten ayrıldıklarını belirtmişlerdir.
- Beyaz yaka, Türkiye'nin ilk beş yüzündeki şirketlerde çalışan profesyonellerle her gün iletişim kurmaktadır.
- 06:52Beyaz Yaka'nın Psikolojik Durumu
- Türkiye'nin gençleri sadece işsiz değil aynı zamanda düşsüzdür, beyaz yakalı artık hayal kurmuyor ve umutla ilgili Snyder'in açıkladığı süreçte ilk aşamada takılıp kalıyor.
- Beyaz yaka, Türkiye'nin dışına çıkarsa hayatını kurtarabileceğini düşünüyor ve bu durum regresyonla birlikte gelişmeye kapanmaya neden oluyor.
- Beyaz yaka, eskiden daha tutkulu ve öğrenme isteği olan bir kitle iken, şimdi "masa altına gizlenmiş çocuklar" gibi korkmuş ve sadece ebeveynin "çık oradan" demesini bekliyor.
- 09:26Çözüm Önerileri
- Psikolojik sermaye programlarının en önemli çıktısı, grubun bir araya gelip ortak dertlerle hemal olması ve bu durumun şifalandırıcı etkisi olmasıdır.
- Bandura'nın yaklaşımını kullanarak etkileşim yaratmak, hayal kurmanın iyi olduğunu anlatmak yerine hayal kurdurmak ve iyimserliği geliştirebilecekleri pratikler yaptırmaktır.
- Tek başına hayal kurmakta zorlanan insanlar, bir grup halinde hayal kurulduğunda sağaltıcı bir etki yaşar ve kolektif rezonans çok etkili olacaktır.
- 10:58Psikolojik İyi Oluşun Kolektifleştirilmesi
- Konuşmacı, atölyeler üzerinden ulaşan ve iyi hissettiğini söyleyen kitleleri nasıl çoğaltabileceğini sorguluyor.
- Türkiye'de beyaz yaka çalışanlar 11 milyon, hizmetler ve profesyoneller 1,5 milyon, orta direk hayattan 3-3,5 milyon insana psikolojik iyi oluş yaşatmanın önemini vurguluyor.
- İnsan kaynaklarının çalışan psikolojik iyi oluşuna yönelik sahici ve samimi programlar üretmesi gerektiğini, çalışanların iyileşmeden iş sonuçlarının düzelmeyeceğini belirtiyor.
- 12:38Yurtdışına Gitme Sorunu
- Konuşmacı, yurtdışına gitme olayını acı bir şey olarak görüyor ve bu kaçışın çare olmadığını düşünüyor.
- Yurtdışında farklı kültürleri kucaklamak ve globalde iş yapıldığına şahit olmak güzel olsa da, gelmek koşuluyla olmalı.
- Yurtdışına gidenlerin motivasyonunun kaçış odaklı olduğunu, Türkiye'den kaçmak için gittiklerini ve sürekli Türkiye gündemini izlediklerini belirtiyor.
- 14:45Aidiyet ve İlişkiler
- Konuşmacı, yurtdışına gitme isteğinin altındaki bilinçdışı cevabın güçlü aidiyet olduğunu düşünüyor.
- İlişki yönelimli bir insan olarak, depresyonun ilişki olmadığını ve ilişki varsa depresyon olmadığını vurguluyor.
- Yurtdışında Türklerin ilişki kuracak enerjisinin ve dikkatinin kalmadığını, bağ kurmaktan geçtiğini belirtiyor.
- 16:00Değer Algısı ve Toplumsal Sorunlar
- Konuşmacı, yurtdışına gidenlerin tek dileğinin ülkelerine dönmeleri olduğunu, ancak burada onları motive etmeye çalıştıklarını söylüyor.
- Türkiye'de değer pek görünmediğini ve verilmediğini, insanların değerli hissetmek istediğini belirtiyor.
- Toplumsal olayların bireylerin tepkisini etkilediğini ve bu kadar kötülüğün içinde bireylerin nasıl iyi olabileceğini sorguluyor.
- 17:20Anlam ve Varoluş
- Konuşmacı, Stoacı Epicurus'un "sen seçtiğin ana doğmadım, dünyanın sana ihtiyaç duyduğu zamanda doğdum" sözünü aktarıyor.
- Varoluşçu psikoloji anlamla ilişkilendirildiğini, kendi dünyasında ne yaparsam bana anlamlı gelecek olduğunu vurguluyor.
- Anlamın herkes için farklı olabileceğini, topluma hizmet etmek zorunda olmadığını, kendi hayatının anlamı ne olduğunu sorgulamayı öneriyor.
- 20:21Kültürel Farklılıklar ve Deneyimler
- Konuşmacı, İstanbul, Birmingham ve üçgeninde iş yaşamı macerasında karşılaştığı kültürel farklılıkları anlatıyor.
- Dört tarafında bir denetim şirketi ile uzun yıllar partnerlik yaptıklarını ve Birmingham'da eşinin denetim işi olduğunu belirtiyor.
- Gençlik yıllarında APR olarak İngiltere'ye gittiğini ve bir iki yıl orada yaşadığını söylüyor.
- 21:08Çeşitliliğin Faydaları
- Dışarıyı, globali ve farklı türleri tanımak, yaşamak ve anlamak çok farklı bir şey katıyor.
- Çeşitlilik, ötekini tehlike olarak görmemeyi öğretiyor ve empatiyi geliştiriyor.
- Dünyanın farklı yerlerinde farklı insanlarla temas etmek, öz yeterlilik ve psikolojik sermaye kazandırıyor.
- 22:05Türkiye'deki Çeşitlilik Sorunu
- Türkiye'de çeşitlilik konusunda aşırı büyük bir ikiyüzlülük var ve sürdürülebilirlik palavra olarak görülüyor.
- Diversity washing (çeşitlilik yıkama) var; havalı konuşmalar ve jargonlu konuşmalar yapıldıktan sonra herkes kendi mahallesinden insanları etrafına topluyor.
- Gerçek çeşitlilik, kapsayıcılık ve akış yaratabilme yeteneğiyle birlikte olmalı, aksi takdirde inovasyon ve yaratıcılık çıkmıyor.
- 23:23Ayrımcılık Örneği
- Bazı büyük şirketlerde tesettürlü çalışan görülmemesi, bariz bir ayrımcılık olarak değerlendiriliyor.
- Çeşitlilikten bahsedilirken, en basit olması gereken çeşitliliği görememek, aslında ayrımcılık olduğunu gösteriyor.
- Toxik polarizasyondan şikayet ederken, bunu yaratanların da katkıda bulundukları unutulmamalı.
- 25:39Eğlence ve Öğrenme
- Konuşmacı çocukken bile insanları gözlemlemeye ve hikayelerini paylaşmaya bayılmış.
- İş dünyası sıkıcı ve regresif olmasına rağmen, eğlenmeye geldiğinde aşırı yetişkinlik problemi var.
- İnsanlar eğlendiğinde ilişkiler eşitleniyor ve öğrenmeye daha açık hale geliyorlar.
- 28:17Pozitif Psikoloji ve Süper Güçler
- Pozitif psikoloji, en güçlü olduğun şeyi derinlemeyi öneriyor.
- Eğitim sistemimiz teknik yeterliliklere odaklanırken empati ve duygusal zeka konularını yeterince konuşmuyor.
- Empati doğuştan değil, öğrenilen bir yetenektir.
- 30:14Empati ve Sempati Arasındaki Fark
- Aile ortamı duyguların konuşulup anlatılması açısından çok önemlidir, ancak bazı insanlar kendi emekleriyle de bu konuda derinleşebilir.
- Sempati, mağdurla özdeşim kurmak ve gücünü suçluluktan almak yerine, empati uzun süreye yayılan, vicdandan güç alan ve karşı tarafla gerçek bir hemhal olma halidir.
- Deprem örneğinde, erzak kolisi vermek yerine, deprem bölgesindeki insanlarla empati kurmak, onları anlamak ve dinlemek daha önemlidir.
- 32:13Öğrenme ve Multidisipliner Yaklaşım
- Bilgiye ulaşmanın kolaylaştığı günümüzde, derinleşmiş ve güzel bir bilgiyi götürmediğin sürece işini yapamazsın ve bunun bir karşılığı olmaz.
- Türkiye'de uzun süre disiplinlerin üzerine kapandığımız, bütünselliği kabul etmediğimiz ve uzmanlıklara odaklandığımız bir durum vardı.
- Malcolm Gladwell'in "onbin saat uzmanlığı" fikrine göre, bir saat uzmanlık yapay zeka tarafından kolayca kopyalanabilir, bu nedenle belli başlı konulardan multi olmaya çalışmak gerekir.
- 36:11Şefkatli Liderlik ve Şirketler
- Empati "seni anlıyorum" demekken, şefkat "sana yardımcı olmak için buradayım" demektir ve şefkat daha Türkçe ve topraklardan gelen bir duygudur.
- Şefkatli liderlik, çalışanları kafamı bozma, excel'de bir satırsın silerim gidersin diyen yönetici türünden farklıdır.
- Şefkatli liderlik, regresif davranış gösteren masa altına gizlenmiş çocukları parmak sallayarak çıkaramayacak, onları şefkatle çıkaracak ve "gel yavrum gel biz bu işi çözelim" diyecektir.
- 39:30Şefkat Atölyesi
- Psikolojik sermayenin içinde şefkatle ilgili bir çalışma yapılıyor.
- İnsan kendine karşı merhametli ve şefkatli olmadığında, başkalarının da aynı ihtiyaç içinde olduğunu hisseder.
- Bu çalışmada, insanlar kendilerini yolda ve kendilerine geç kaldıklarını fark edince gözlerinden yaşlar süzülüyor.
- 40:16Hızlı Yaşam Tarzı ve Kendiyle İlişki
- Durmadığımız için tefekkür edecek, insanı anlayacak ve kendini anlayacak vaktin yok.
- "Gelmedi, gitmedi, bitmedi, yetişmedi" ve yoğun içerik tüketimi bizi kendimize yabancılaştırdı.
- Durdurup retrospektif bir bakış insanlara çok iyi geliyor.
- 40:35Program Kapanışı
- Yazar eğitmen Müde Mutluluğuyla samimi bir program yapıldı.
- İzleyicilerden güzel yorumlar yazmaları isteniyor ve beş güzel yoruma kitaplar adrese gönderilecek.
- Program sonunda teşekkürlerle vedalaşılıyor.