Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Murat Yılmaz tarafından sunulan bir PLC eğitiminin ikinci gününü içeren eğitim içeriğidir. Eğitmen, Zeynep ve Özgür gibi katılımcılarla etkileşimli bir şekilde ders anlatmaktadır.
- Video, PLC'de sıcaklık sensörlerinin (PT100, PT1000, termocouple) kullanımı, register ayarları ve PID kontrol sisteminin teorik ve pratik uygulamalarını kapsamaktadır. Eğitimin ilk bölümünde sıcaklık sensörlerinin tanıtımı ve konfigürasyonu yapılmakta, ardından on-off kontrol mantığı gösterilmekte ve son olarak PID kontrol sisteminin P, I, D katsayıları detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Eğitimde çeşitli pratik uygulamalar yapılmaktadır: otomotiv yan sanayi fabrikasındaki araba kaputlarını boyama hanelerinin sıcaklık kontrolü, ekstrüder makinesi örneği üzerinden PID kontrolü ve demo çantası üzerinde termokupl ve lambalar kullanılarak gerçek hayattaki uygulama gösterilmektedir. Ayrıca, farklı PID kontrol türlerinin (P, PI, PID) performans grafikleri karşılaştırılmaktadır.
- 00:20PLC Eğitiminin İkinci Gününe Hoş Geldiniz
- PLC eğitiminin ikinci gününe hoş geldiniz mesajı veriliyor ve programın dolu dolu olduğu belirtiliyor.
- Birinci günün özetinde ondalık sayılarla giriş yapıldığı, analog giriş çıkış uygulaması (mesafe sensörü ve vinç uygulaması) yapıldığı, analog çıkışta servo motorun RPM'si ayarlandığı ve ağırlık okuma, dara alma, kalibrasyon işlemleri anlatıldığı belirtiliyor.
- Daha fazla bilgi için YouTube ve forum sayfaları paylaşılıyor.
- 01:39Online Kaynaklar ve Destek
- YouTube sayfasında PLC eğitim videoları, counter, encoder uygulaması, analog giriş çıkış uygulaması gibi içerikler bulunuyor.
- Forum sayfasında kullanıcılar konu başlıkları açabiliyor, teknik destek uzmanları cevap veriyor ve PLC ile PLC arasındaki haberleşme gibi sorular cevaplanıyor.
- Teknik destek olarak online, telefonla ve bilgisayara bağlanarak destek veriliyor, ancak forum en hızlı cevabı almak için tercih ediliyor.
- 06:01Sıcaklık Okuma Uygulaması
- Bugün sıcaklık okuma ve PID kontrol, encoder ve servo motor uygulamaları gösterilecek.
- Sıcaklık sensörleri analog çıkışı olan sensörler veya haberleşmeli tipte olabilir, ancak Fatek'in PT100, PT1000 sensörleri ve termocouple için özel modülleri var.
- PT100/PT1000 sensörleri ısındığında direnç değeri değişir ve modül bu değişen değeri okuyarak sıcaklığı hesaplar.
- 08:09Termocouple ve Sensör Türleri
- Termocouple iki farklı materyalden oluşur ve ısıttığınızda milivolt mertebelerinde bir gerilim oluşur, modül bu gerilimi okuyarak sıcaklığa çevirir.
- Sensörler daldırmalı veya dokunmalı tip olabilir ve uygulamaya göre değişir.
- Sıcaklık okuma için konfigürasyon tablosunda D0'dan D37'ye kadar olan registerlar kullanılır, bu aralıkta D20 ve D21 sıcaklık değerlerini okuyan adreslerdir.
- 12:20Sıcaklık Modülleri
- Sıcaklık modülleri CPU'nun sağ tarafına takılır, kodu sonunda "TC" olanlar termocouple modülü, "RTD" olanlar PT100/PT1000 sensörleri için modüldür.
- NTC sensörleri soğukluğu ölçen özel sensörler için modüller mevcuttur.
- Modüllerin çözünürlüğü 0,1 derece ve J, K, R tiplerle termocouple, PT100 ve PT1000 sensörleri bağlanabilmektedir.
- 14:11PLC Eğitimine Giriş
- Murat Yılmaz tarafından PLC iki eğitimine hoş geldiniz mesajı veriliyor.
- Anlatılacak konu Fatek PLC'deki sıcaklık modülleri olacak.
- Fatek PLC'de sıcaklık modülleri CPU'nun sağ tarafına doğru genişlemektedir.
- 14:43Sıcaklık Modülleri Tanıtımı
- Fatek PLC'de termocouple ve PT100/PT1000 sensörlerini direkt bağlayabileceğiniz modüller bulunmaktadır.
- Örnek olarak FBS 2 TC ve FBS 6 RTD modüllerinden bahsedilmektedir.
- Fatekte 6 TC, 16 TC veya 16 RTD gibi tek modüle çok sayıda sensör bağlayabileceğiniz sıcaklık ölçüm modülleri de mevcuttur.
- 15:30Termocouple Modülü Özellikleri
- Termocouple modülü 24 volt besleme ve T ve T1 şeklinde iki termocouple bağlayabileceğiniz girişe sahiptir.
- Modül J, K, R, S, B ve N tipi termocouple sensörlerini bağlayabilir.
- Termocouplelar iki uçlu sıcaklık ölçüm sensörleridir ve sensörün artı ucunu T+ ye, eksi ucunu ise T- ye bağlamak yeterlidir.
- 17:38PT100/PT1000 Modülü Özellikleri
- PT100/PT1000 modüllerinde termocouple yerine PT100 veya PT1000 sıcaklık ölçüm sensörleri bağlanabilir.
- Modül 24 voltluk besleme sunar ve PLC'nin dahili 400 miliamperlik güç kaynağından veya harici bir güç kaynağından beslenebilir.
- 6 RTD modülünde 6 tane PT100 bağlayabileceğiniz giriş bulunmaktadır ve PT100'ler genellikle üç uçlu olup, farklı renkli uçları vardır.
- 20:30Uygulama Örneği
- Uygulama örneğinde bir otomotiv yan sanayi fabrikası düşünlüyoruz.
- Fabrikada araba kaputlarının boyama işlemi gerçekleştiriliyor ve boyahanelerin 30-35 derece arasında olması gerekiyor.
- Sıcaklık kontrolü için aç-kapa kontrolü ve dijital çıkışlarıyla kontrol edilecek rezistanslar kullanılacak.
- 21:22PLC Bağlantısı ve Konfigürasyon
- PLC port kablosuyla bağlı ve online moduna alınmıştır.
- PLC'de 20 MCV modeli, analog giriş-çıkış modülü ve sağ tarafında 2 TC sıcaklık modülü bulunmaktadır.
- İlk yapılacak ayar proje menüsünden IO konfigürasyon menüsüne girerek yapılmaktadır.
- 22:33Fatek PLC'de Sıcaklık Konfigürasyonu
- Sıcaklık konfigürasyonunda kullanılmayacak register'ları yazabilirsiniz, mouse'u götürdüğünüzde hangi register'ları kullanabileceğinizi otomatik olarak görebilirsiniz.
- Sensör tipini seçebilir, J tipi sensör kullanılıyor ve sensörün yerini ve servisini kamera ile gösterecekler.
- Sıcaklık birimi Celsius veya Fahrenheit olarak seçilebilir, ortalama sıklığı normal veya hızlı olarak ayarlanabilir.
- 26:00Sıcaklık Sensörünün Çalışması
- Sadece ilk kanalda bir sıcaklık sensörü var ve sıfır virgül on derece hassasiyette çalışıyor.
- Sıcaklık değerleri R5 ve R6 register'larında görüntüleniyor, şu anki sıcaklık otuz bir-otuz iki derece arasında.
- Hata kodları register'da depolanır, örneğin termokop'un kablosu koptuğunda veya aşırı ısındığında 28-767 desimal sayısı görünür.
- 28:30Sıcaklık Kontrol Uygulaması
- Otuz beş ile kırk derece arasında sıcaklık tutmak için on-off kontrol (aç-kapa) yöntemi kullanılacak.
- Otuz beş derecenin altındaysa R3 çıkışına bağlanan ısıtma rezistansı çalışacak.
- Kırk derecenin üzerine çıktığında rezistans kapatılacak, ancak aç-kapa yöntemiyle sıcaklık kaynak çekildiğinde bile salınım devam eder.
- 36:05PID Kontrol Sistemleri
- PID sistemleri, belirli bir durumu önlemek için kullanılan kontrol sistemleridir ve sadece sıcaklığa değil, analog girişlerle de çalışabilir.
- PID sisteminin temel özelliği, sürekli geri bildirim alarak matematiksel işlemler yapmasıdır.
- PID, Proportional (P), Integral (I) ve Derivative (D) katsayılarından oluşur.
- 37:56PID Sisteminin Çalışma Prensibi
- Sistem, set değeri ile anlık değer arasındaki farkı sürekli ölçer ve bu farka göre eylemler gerçekleştirir.
- P katsayısı, set değeri ile anlık değer arasındaki farkı alıp bir katsayı ile çarpar.
- I katsayısı, ısıtma ve soğutma etkinin zaman olarak ne kadar devam ettiğini hesaplar.
- D katsayısı, hatanın değişim hızına bağlı olarak çıkış verir ve ne kadar süre açık kalacağını hesaplar.
- 40:42PID Kontrol Türleri ve Karşılaştırması
- P, PI ve PID kontrol türleri ayrı ayrı kullanılabilir ve her birinin kendi katsayısı vardır.
- PID kontrolü, matematiksel hesaplamalar yaparak sisteme olabildiğince rahatça sıcaklık ulaşılmasını sağlar.
- PID kontrolü, P ve PI kontrolüne göre daha az salınımla ve daha hızlı istenilen sıcaklığa ulaşmayı sağlar.
- 43:34PID Kontrolün Kullanım Alanları
- PID kontrolü sadece sıcaklığa değil, debi kontrolü gibi analog verilerle de çalışabilir.
- Video, PID kontrolü için 86 numaralı komutu örnek olarak göstermektedir.
- 45:03PID Kontrol Yöntemleri
- 86 numaralı komutta iki farklı PID kontrol yöntemi bulunmaktadır.
- Minimum aşma (overshoot) metodu, sıcaklığı yavaş yavaş ve daha güvenli bir şekilde hedefe yaklaştırmaya çalışır, ancak bu yöntem daha uzun sürebilir.
- Universal PID metodu ise standart bir PID yöntemidir ve sıcaklığı daha hızlı geçer, ancak daha fazla salınım ve aşma içerir.
- 47:25PID Komut Parametreleri
- "SN" parametresi, PID kontrolünün hangi sıcaklık sensörüne göre çalışacağını belirler.
- "Z" parametresi, kaç farklı sıcaklık değerine göre PID kontrolü yapılacağını belirtir.
- "SV" değeri, PID kontrolünün hedeflediği set değerini (sıcaklık) belirler.
- 49:38PID Kontrol Özellikleri
- Offset değeri, PID kontrolünün hedef sıcaklık etrafında kabul edilebilir bir salınım aralığını belirler.
- P, I ve D katsayıları, PID kontrolünün davranışını ayarlamak için kullanılır.
- PID kontrolü sadece dijital çıkışlarla değil, analog çıkışlarla da çalışabilir.
- 52:26Ekstrüder Makinesi Örneği
- Ekstrüder makinesi, plastik hammaddelerini ısıtarak boru üreten bir makinedir.
- Örnek uygulamada, iki farklı sıcaklık sensörü kullanılarak bir bölgesi 30 derece, diğer bölgesi 40 derece tutulacaktır.
- Bu sıcaklık kontrolü, borunun pürüzsüz ve sorunsuz bir şekilde üretilmesini sağlar.
- 54:17Demo Uygulaması
- Demo çantasında iki termokupl sensör ve 220 voltluk lambalarla ısıtma sistemi bulunmaktadır.
- PLC üzerinden sıcaklık değerleri okunarak, ilk bölgede 28 derece, ikinci bölgede 30 derece sıcaklık ölçülüyor.
- PLC'de 86 numaralı PID komutu kullanılarak sıcaklık kontrolü yapılacak ve çıkışlar için transistörlü PLC tercih edilmelidir.
- 59:06PID Kontrol Komutu
- PID komutu ile modülün hangi girişten başlayarak piyade yapılacağı belirleniyor.
- Komut ile hem sensör bir'e hem de sensör iki'ye göre PID yapılıyor ve çıkışları ayrı registerlere kaydediliyor.
- PID komutunda set değeri, P, I, D katsayıları, analog çıkış ve working register değerleri registerlere atanıyor.
- 1:00:59PID Sisteminin Kurulumu
- Isıtma işlemi için enerji girişi bağlanmalı ve sistem başlaması için açık kontak gerekiyor.
- Sistemde hata ve alarm çıkışları mevcut olabilir, bu çıkışlar operatör panelinde uyarı olarak kullanılıyor.
- Register değerlerinin çakışmaması için dikkatli seçim yapılması gerekiyor.
- 1:04:18PID Sisteminin Çalışması
- PID işlemi başladıktan sonra anlık sıcaklık değerleri görüntüleniyor.
- Sıcaklık set değerine yaklaştıkça aç-kapa süreleri kısaşıyor, set değerine uzaklaştıkça uzuyor.
- Sıcaklık set değerine ulaşıldığında veya geçildiğinde aç-kapa işlemi duruyor.
- 1:06:53Soru-Cevap
- PID kontrolünün çıkışının ON-OFF şeklinde olduğu ve bu kontrolün röle çıkışlı sistemlerde de kullanılabilmesi belirtiliyor.
- PLC'de auto tuning özelliği bulunmuyor, katsayılar manuel olarak ayarlanıyor.
- Sıcaklık okuma ve PID kontrolü gösterildi, PID'de sürekli hesaplamalarla geri bildirim sağlanıyor.