Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Piaget'in bilişsel gelişim kuramı hakkında kapsamlı bir ders anlatımıdır. Eğitimci, öğrencilere hitap ederek konuyu detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, Piaget'in bilişsel gelişim kuramının üç temel dönemini ele almaktadır: somut işlemler dönemi (7-11 yaş), soyut işlemler dönemi (12-17 yaş) ve ergenlik dönemi. Her dönem için önemli bilişsel yetiler, beceriler ve davranışlar örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda somut işlemler döneminde odaktan uzaklaşma, tümevarımsal akıl yürütme ve korunum gibi özellikler; soyut işlemler döneminde hipotetik düşünme, birleştirici düşünme ve göreli kavramların anlaşılması; ergenlik döneminde ise benmerkezcilik, omnipotent düşünme ve kişisel efsaneler gibi konular detaylı şekilde incelenmektedir. Video, Piaget'in bilişsel gelişim kuramının tamamlanmasıyla sona erer ve bir sonraki derste diğer bilişsel gelişim kuramcılarının inceleneceği belirtilir.
- 00:03Somut İşlemler Dönemi
- Bu derste Piaget'in bilişsel gelişim kuramında üçüncü dönem olan somut işlemler dönemi (7-11 yaş aralığı) incelenecektir.
- Somut işlemler döneminin en önemli özelliği çocuk odaktan uzaklaşma becerisini kazanmasıdır.
- Odaktan uzaklaşma becerisi sayesinde çocuk, önceki dönemde yapamadıklarını artık yapabilir hale gelir.
- 01:14Tümevarımsal Akıl Yürütme
- Odaktan uzaklaşma ile birlikte çocukta tümevarımsal akıl yürütme ortaya çıkar, yani birden çok özel durumdan hareketle daha genel bir sonuca ulaşma becerisi kazanır.
- Tümevarımsal akıl yürütme bilimsel yöntem kabul edilmez çünkü ulaşılan genel yargı, eldeki özel verilerle sınırlıdır.
- Tümevarımsal akıl yürütme, özelden özele akıl yürütmeye göre daha üst bir akıl yürütme şeklidir.
- 02:33Tersine Çevirme ve Korunum
- Odaktan uzaklaşabilme becerisi sayesinde çocuk artık bir işlemin oluş koşullarını tersten düşünebilir ve tersine çevirebilir.
- Tersine çevirme ile birlikte çocuk korunumu kazanır, yani bir objenin görsel veya mekansal değişikliğe uğrasa bile pek çok özelliği aynı kaldığını anlar.
- İlk olarak sayı korunumu, son olarak hacim korunumu kazanılır; hacim korunumu somut dönemin sonları hatta soyut dönemin başlarında kazanılır.
- 04:25Sayı Korunumu ve Sezgisel Düşünme
- Sayı korunumu, bir çocuğun farklı düzenlerdeki eşit sayıdaki nesnelerin aynı olduğunu anlayabilmesidir.
- Bir kişinin korunumu kazandığından söz edebilmek için cevabının doğru olması ve nedenini açıklayabilmesi gerekir.
- İşlem öncesi dönemde sezgisel düşünme ortaya çıkar; çocuk doğru veya yanlış cevap verebilir ancak nedenini açıklayamaz.
- 08:14Sınıf Kapsama Özelliği ve Dolaylı Gerçek
- Odaktan uzaklaşabilme becerisi sayesinde çocuk parça-bütün ilişkisi kurabilir ve sınıf kapsama özelliğine sahip olur.
- Çocuk dolaylı gerçeği kavrar, görünümün altında yatan sebebi anlar.
- Odaktan uzaklaşabilme ile birlikte çocuk yanlış inancı kavrar, bir başkasının neden yanlış düşünüyor olabileceğinin farkındadır.
- 10:48Soyut İşlemler Dönemi
- Piaget'in bilişsel gelişim kuramında dördüncü ve son dönem olan soyut işlemler dönemi 12-17 yaş aralığına denk gelir.
- Soyut dönemle birlikte tümdengelimsel akıl yürütme ortaya çıkar, bu bilimsel yöntem olarak adlandırılır ve genel bir yargıdan hareketle daha özel sonuçlara ulaşmayı sağlar.
- Soyut dönemle birlikte hipotetik düşünme (varsayımsal akıl yürütme) gücü de kazanılır, yani bir varsayımdan hareketle genellenebilir sonuçlara ulaşma becerisi geliştirilir.
- 13:04Varsayımsal Akıl Yürütme
- Varsayımsal akıl yürütme, bir varsayımdan yola çıkarak genellenebilir sonuçlara ulaşmaktır.
- Hipotetik düşünme sadece ülke veya dünya geneliyle ilgili olmak zorunda değildir, kişisel hayatta da uygulanabilir.
- Varsayımsal akıl yürütme, bir varsayımdan hareket ederek farklı senaryolara ulaşma yeteneğidir.
- 15:51Birleştirici Düşünme
- Birleştirici düşünme, değişkenleri ayrıştırıp birleştirme veya kombinasyonel düşünme olarak da bilinir.
- Piaget'in sarkaç problemi örneğinde, ip uzunluğu (x) ve kütle (y) gibi değişkenleri tek tek test ederek sonuçları birleştirerek sonuca ulaşılır.
- Birleştirici düşünme, her seferinde değişkenlerden birini sabit tutup diğerini değiştirerek sonuca ulaşmaktır.
- 20:03Soyut Düşünme Yetisi
- Soyut düşünme yetisi, somut dönemdeki çocuklara soyut kavramları somutlaştırarak öğretirken, soyut dönemdeki çocuklara sadece tanımlama yoluyla öğretilebilir.
- Soyut döneme gelen çocuklar göreli kavramları anlar, örneğin iki kişinin birbirine yumruk atması ringde, sahnede veya sokakta farklı anlamlar taşıyabilir.
- Soyut dönemle birlikte ergen benmerkezciliği ortaya çıkar, bu nitelik olarak işlem öncesi dönemdeki çocuk benmerkezciliğinden farklıdır.
- 24:28Ergen Benmerkezciliğinin Özellikleri
- Ergen benmerkezciliğinin ilk özelliği "hayali seyirciler"dir; ergen çevresindeki herkesin sürekli ona baktığını sanır.
- İkinci özellik "aşırı idealizm"dür; ergen her şeyi en noktasında yaşar ya da yaşadığını sanır.
- Üçüncü özellik "omnipotent düşünme şekli"dir ve dördüncü özellik "kişisel efsaneler veya mitler"dir.
- 27:13Ergenlik Çağında Aşk Duygusu
- Ergenlik çağındaki gençler kendi aşklarını Leyla ve Mecnun misali, evrenin hiç görmediği kadar derin bir aşk olarak hissederler.
- Gençler kendi duygularının herkesin anlayamayacağı kadar derin olduğunu düşünürler.
- Akşam belirli bir saatte odalarına kapanıp hüzünlü müzik dinler, bazen gizlice sigara içerler ve karanlıkta gözyaşı dökerek "aşk vadi" denilen bir deneyim yaşarlar.
- 28:59Omnipotent Düşünme Tarzı
- Ergenlik çağındaki omnipotent düşünme tarzında, gençler kendilerini çok güçlü hissederler.
- Bu güçlü hissi sayesinde hayata ilişkin sorunları basite almaya çalışırlar.
- Anne-babaları "hayat zor" diyorsa, gençler "hallederiz" derler, bu ifadeyi başkalarını baştan çıkarmak için değil, gerçekten kendilerini güçlü hissetmelerinden dolayı söylerler.
- 30:17Kişisel Efsaneler ve Ben Merkezciliği
- Ergen ben merkezciliği bağlamında kişisel efsaneler veya kişisel hikayeler gözlemlenir.
- Ergenler kendi yaratılışının diğer insanlardan daha özel bir nedeni olduğuna inanırlar.
- Bu inanış iki zıt sonuca yol açar: "bana hiçbir şey olmaz" veya "kötü her şey gelir ve beni bulur" düşünceleri.
- 32:51Ergen Ben Merkezciliğinin Devamı
- Ergen ben merkezciliği ergenlikle başlasa da, 27-28 yaşlara kadar devam eder.
- "Kendi aşkının hayattaki en büyük aşk olduğunu, bundan daha büyük sevilemeyeceğine" inanma duygusu gençlerde devam eder.
- Piyaji'nin bilişsel gelişim kuramı tamamlanmış olup, bir sonraki derste diğer kuramcılar incelenecektir.