Buradasın
Osmanlı Tarihi ve Eğitim Sistemlerinde Tarih Kitapları Üzerine Sohbet
youtube.com/watch?v=vLwWsTst08AYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve çeşitli konuklar arasında geçen, Osmanlı tarihi ve eğitim sistemlerinde tarih kitapları hakkında bilgi veren bir sohbet programıdır. Konuklar arasında Necdet Bey, Bilal Hanım, Bülent Özdem ve Erhan bulunmaktadır.
- Program, Osmanlı mezar taşları ve tarikat sembolleri ile başlayıp, Selanik'teki dönmeler, Atatürk'ün dönme olduğu iddiaları ve eğitim sistemlerinde tarih kitaplarının içeriği ve yapısı üzerine odaklanmaktadır. Son bölümde ise Türkiye-Hollanda ilişkileri ve ders kitaplarındaki temsiller tartışılmaktadır.
- Sohbette ayrıca Bülbülderesi Mezarlığı'nın özellikleri, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki dönmelerin gerçek nüfusu, tarih kitaplarının dili ve üslubu, Osmanlı dönemindeki diğer milletler hakkındaki bakış açıları gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'deki tarih kitaplarının diğer ülkelerdeki kitaplara göre daha az düşmanlık yaratıcı olduğunu ancak her yerde hatalar olduğunu belirtmektedirler.
- 00:01Müzik ve Ses Teknikleri
- Müzisyenler "yerinden" okuma tekniğini kullanır, yani bestecinin yazdığı perde üzerinden okuma yaparlar.
- Türkiye'de erkek sesleri incelmiş, hanım sesleri kalınlaşmış durumda.
- 00:53Mezar Taşları ve Tarikat Sembolleri
- Bayrampaşa Tekkesi'nin haziresinde Mehmet Zihni Paşa'nın ruhuna el-fatiha binüçyüzonyedi yazısı bulunuyor.
- Tarikatların kendilerini belli eden sembolleri vardır, örneğin Kadriye tarikatının remzi olan iç içe geçmiş çıpa.
- Tekkelerde, özellikle Nakşilik ve Kadirilik'te takke, başa takılan serpuş ve şeyh tacı şerifi önemli sembollerdir.
- 02:52Tekkelerde Çocuk Gelenekleri
- Nakşilik'te özellikle çocukları ve torunları üzerinde çok ehemmiyet verilir.
- İlk doğan çocuklar hep erkek olmasını arzu ederler çünkü şeyh babadan oğula geçer.
- Yeni doğmuş çocuklar kırk günü geçtikten sonra kafasına bir şey takılır, bu arakiye'nin bir başka türlüsüdür.
- 03:35Mezar Taşlarında Semboller
- Kadrilikte yedi renk esastır ve bu renkler yedi gezegeni ifade eder.
- Mezar taşlarında serpuşlu taşlar yerine düz taşlar 16. yüzyıldan itibaren yavaş yavaş kullanılmaya başlanmıştır.
- 17. yüzyılın başından itibaren tamamen yeni üslular ortaya çıkmış, 1690'larda serpiş başlamıştır.
- 06:33Bülbülderesi Mezarlığı
- Bülbülderesi Mezarlığı estetik anlamda çok güzel ve bakımlı bir mezarlıktır.
- Mezarlıkta güzel banklar ve manzaralar bulunmaktadır.
- Mezarlıkta 1840'lara dayanan taşlar bulunmakta ve birçok Osmanlı ricali gömülmüştür.
- 10:23Sabataycılar ve Selanik
- 1670'li yıllarda Sabatay Sevimli isimli bir Yahudi, kendisinin Mesih olduğunu iddia ederek devlet tarafından yargılanmıştır.
- Sabatay, ölüm tehlikesi nedeniyle Müslüman olmuş ve "Dönmeler" ve "Sabataycılar" adlı yeni bir grup ortaya çıkmıştır.
- Bu grupların önemli bir kısmı Selanik'te ikamet etmiş ve çoğunun Bülbülderesi Mezarlığı'na gömüldüğü söylenmektedir.
- 11:10Selanik'teki Sabataycı Sayısı
- 1839 yılında İngiliz Konsolosluğu Selanik'teki Sabataycı sayısını 5 bin olarak vermiştir.
- Günümüzde bazı kişiler 1,5 milyon Sabataycı olduğunu iddia etmektedir.
- Bülbülderesi Mezarlığı'nda 16-17. yüzyıla ait taş sayısı yoktur, 18. yüzyıldan başlayan taşlar vardır ve son devirde hızlanmıştır.
- 12:34Selanik ve Atatürk
- Selanik, Osmanlı İmparatorluğu'nun vilayetlerinden biri olup Atatürk'ün doğum yeri olarak bilinmektedir.
- Selanik aynı zamanda Sabataycılar veya "Dönme" olarak bilinen ailelerin merkezi gibidir.
- Bu konunun gündeme getirilmesinin sebebi, Atatürk'ü "dönme" olarak tanımlamaktır.
- 14:20Atatürk'ün Ailesi ve Selanik
- Atatürk'ün ailesi ve kayıtları bellidir, Zübeyde Hanım'ın Darüşşafaka'ya yaptığı bağış zabıtında aile üyeleri listelenmiştir.
- Selanik'te 10.000'lerce Müslüman Türk varken, Sabataycılar ve Yahudiler çok az sayıda olup, Selanik'teki Müslümanların beşte biri kadardır.
- Selanik'te yaşayan Sabataycılar ve Yahudilerin sayısı, Osmanlı İmparatorluğu'nda toplam 5-10 bin kişi kadardır.
- 15:52Tarih Kitapları ve Milli Mücadele
- Son zamanlarda Milli Mücadele'ye karşı hazımsızlık iddiaları moda olmuştur.
- Atatürk'e karşı tarafta da tarih kitaplarında iğrenç dille ve abartılı yazılar bulunmaktadır.
- Lise ve ortaokul kitaplarındaki tarih anlatımının dili ve üslubu eleştirilmektedir.
- 18:33Tarih Kitaplarının Karşılaştırılması
- Konuşmacı, Yunanistan, Bulgaristan ve Türkiye'deki tarih kitaplarında benzer saçmalıklar yapıldığını belirtiyor.
- Türkiye'de ders kitaplarında Hunlar ve Göktürkler gibi Türk tarihinin başlangıcı konuları 1980'li yıllarda lisede okurken yoktu.
- Konuşmacı, Türkiye'deki ders kitaplarında Avrupalılara ve Balkan milletlerine kıyasla düşmanlık yaratacak şeylerin çok az olduğunu vurguluyor.
- 19:45Batı'daki Eğitim Sistemleri
- Konuşmacı, İngiliz ve Amerikan eğitim sistemlerinde okuduğu kitaplarda düşmanlık görmediğini belirtiyor.
- İngiltere'de Hindistan işgallerini "medeniyet götürdük" şeklinde anlattıklarını söylüyor.
- Konuşmacı, Oxford ve Cambridge gibi üniversitelerin başında olduğu için daha objektif olduğunu düşünüyor.
- 21:11Eleştiri ve Vatan Hainliği
- Konuşmacı, Türkiye ile ilgili eleştiri getirdiğinde sürekli vatan haini ve düşman olarak nitelendirildiğini belirtiyor.
- Her hafta ölüm tehdidi aldığını ve hakaret edildiğini söylüyor.
- Hata yapmanın sorun olmadığını, hataları düzeltebilmek için eleştiri yapmanın gerekli olduğunu vurguluyor.
- 22:48Ders Kitaplarının Amacı
- Konuşmacı, ders kitaplarının dünyanın her yerinde belli bir amaç için yazıldığını, bu amaçın ideal bir vatandaş inşası olduğunu belirtiyor.
- Ders kitaplarının amacı belli bir kültüre, birikime ve terbiye sahip fertler yetiştirmek.
- Konuşmacı, tarih bölümünü seçtikten sonra insanların tarihten nefret ettiğini ve bunun sebebinin ders kitaplarının içeriği olduğunu söylüyor.
- 23:35Tarih Dersinin Sorunları
- 1860'lı yıllarda Ahmet Vefik Paşa tarafından yazılan ilk ders kitapları, Cumhuriyet döneminde hafif revizeyle kullanılmaya devam edilmiş.
- 1590'daki Ferhat Paşa Antlaşması'nın maddeleri Osmanlı dönemindeki ders kitaplarından geliyor.
- Tarih dersinden nefret etmenin en önemli sebebi aşırı siyasi tarih ve çok fazla teferruat öğretimi.
- 24:51Osmanlı Tarihi ve Yeni Ders Kitapları
- 16. yüzyılda Protestanlığın yayılmasındaki en önemli faktörlerden biri Osmanlı'nın Avusturya'ya ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na vurduğu darbe olmuştur.
- Bu tür bilgiler ders kitaplarında yer almıyor.
- Talim Terbiye Bakanlığı yeni ders kitapları yazıyor ve Osmanlı tarihi müfredatta siyasi tarihi azaltılmış.
- 26:20Barış ve Demogoji Tartışması
- Konuşmacı, barış için gelenlere çiçekle karşılandığını, ancak silahla karşılanmasının demogoji olduğunu belirtiyor.
- Demogoji'nin mugalata demek olduğu açıklanıyor.
- Hollanda'nın ders kitaplarında Türkiye'nin eleştirilmesi konusunda sinir bozucu olduğunu ifade ediyor.
- 26:53Türkiye-Hollanda İlişkileri
- Türkiye'nin Hollanda'nın bağımsızlığını 1600'lü yıllarda tanıyan ilk ülkelerden biri olduğu belirtiliyor.
- 1609'da Hollanda'ya kapitülasyon verildiği ve İngiltere-İspanya'ya karşı yardım edildiği söyleniyor.
- Fransa'ya yardım edildiği ve Fransız generalinin beyaz atın üzerine İstanbul'a girdiği hatırlatılıyor.
- 27:53Eleştiriler ve Değerlendirmeler
- Konuşmacı, oradaki sistemi eleştirmek gerektiğini ancak kendilerinin o kadar saçmalamadığını belirtiyor.
- Her iki tarafın da saçmaladığını, ancak saçmalamayan iyileri olduğunu ve onları ayırt etmek gerektiğini söylüyor.
- Osmanlı'ya karşı olumlu bakışın son zamanlarda Araplar arasında arttığı belirtiliyor.