Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı tarihi ve kültürü hakkında kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitimci, KPSS, sınıf öğretmenliği ve ÖSYM sınavlarına hazırlık amacıyla önemli bilgileri aktarmaktadır.
- Video, Osmanlı tarihindeki önemli bilim insanları, sanat dalları ve sanatçıları kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde Kayserili Davut, Kadızade-i Rumi, Ali Kuşçu gibi bilim insanları anlatılırken, ikinci bölümde Fatih, Kanuni ve IV. Murat dönemlerindeki önemli şahsiyetler incelenmektedir. Üçüncü bölümde Osmanlı sanatı, özellikle minyatür sanatı ve padişah portreleri ele alınırken, son bölümde hat sanatı ve önemli hat ustaları hakkında bilgiler verilmektedir.
- Video, MEB kitaplarında yer alan bilgileri içermekte ve sınavlarda çıkabilecek soru tiplerine dikkat çekmektedir. Ayrıca vakanüvislik, şehnamecilik, minyatür kitaplarının türleri ve hat sanatının farklı dalları gibi konular da detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- 00:10Osmanlı Bilim İnsanları
- Osmanlı kültür ve uygarlığına kaldığımız yerden devam ediyoruz ve sınavlarda bilim insanları ile ilgili sürekli soru çıkmaktadır.
- İlk Osmanlı müderrisi olarak bilinen kişi Kayserili Davut'tur.
- Matematik ve astronomi uzmanı olan Uluğ Bey ve Ali Kuşçu'nun hocası olarak bilinen önemli bilim insanı Kadızade-i Rumi'dir.
- 02:14Ali Kuşçu ve Bilimsel Çalışmaları
- Matematik ve astronomi uzmanı olan, Ayasofya'da baş müderrislik yapan, Fethiye ve Muhammedi adlı eserleri Fatih'e sunan Ali Kuşçu'dur.
- Ali Kuşçu, İstanbul'un enlem ve boylamı ile ilgili çalışmalar yapmış, ay ile ilgili doğru tespitlerde bulunmuş ve bu tespitleri NASA tarafından kabul edilmiştir.
- 1990'lı yıllarda NASA ay'daki bir kratere Ali Kuşçu'nun adını vermiştir.
- 04:06Tıp Bilimindeki Önemli Bilim İnsanları
- Deneysel farmakolojinin öncüsü olan, hayvanlar üzerinde deneyler yapan, Mücerrebname ve Cerrahname adlı eserleri yazan Fatih döneminin önemli tıp uzmanı Sabuncuoğlu Şerafettin'dir.
- İdrar yolu hastalıkları ile ilgilenen Fatih döneminin önemli bilim insanı Altunizade'dir.
- Mikrobu ilk açıklayan, Fatih'in akıl hocası olarak kabul edilen, Zeyrek Camii'nde dersler veren ve İstanbul'un fethinden sonra Ayasofya'da ilk cuma namazını kıldıran önemli şahıs Akşemseddin'dir.
- 07:09Deniz Bilimindeki Önemli Bilim İnsanları
- Kanuni döneminin önemli bilim insanları arasında kabul edilen, Kitab-ı Bahriye adlı eseri yazan ve eserinin sonuna bir dünya haritası ekleyen önemli şahıs Piri Reis'tir.
- Katibi Rumi olarak anılan, lakabı Mirat'ül Memalik (memleketlerin aynası) olan ve Muhit adlı eseri yazan önemli şahıs Seyyidi Ali Reis'tir.
- Seyyidi Ali Reis, Hintlerin seferlerine katılmış, gemisi alabora olunca yüzerek kıyıya çıkmış ve Hindistan'dan İstanbul'a iki buçuk yıl boyunca yürüyerek gelmiştir.
- 08:59Rasathane ve Vakanüvislik
- Osmanlı Devleti'nde ilk rasathaneyi (gözlemevini) kuran, yaptığı araç gereç bakımından Danimarkalı bilim insanı Tayko Brahe ile karşılaştırılan önemli Osmanlı bilim insanı Takiyüddin Mehmet'tir.
- Takiyüddin Mehmet, Zatül Eftar adlı bir gözlem aleti yapmış ve 17. yüzyılda Osmanlı'da bilimsel faaliyetler kısıtlı olduğu halde, Tayko Brahe'den daha üstün nitelikli araç gereç yaptığı ortaya atılmaktadır.
- Osmanlı'nın ilk vakanüvisi olarak bilinen önemli şahıs Mustafa Naima Efendi'dir ve kendi adıyla anılan Naima Tarihi adlı eseri vardır.
- 11:55Osmanlı'da Şehnamecilik ve Vakanüvislik
- Şehnamecilik Fatih döneminde başlamış ve 17. yüzyıldan itibaren yerini vakanüvisliğe bırakmıştır.
- İlk vakanüvis Mustafa Naima Efendi, son vakanüvis ise Abdurrahman Şeref Bey'dir.
- Osmanlı'nın ünlü seyyahı olarak kabul edilen, 17. yüzyılda yaşayan ve on ciltlik "Seyahatname" adlı eseri yazan önemli şahıs Evliya Çelebi'dir.
- 12:46Osmanlı'da Önemli Şahsiyetler
- Kanuni dönemindeki kanunların hazırlanmasında etkili olan ve Osmanlı tarihinde en uzun süre şeyhülislamlık makamında bulunan önemli şahıs Ebu Suud Efendi'dir.
- Dördüncü Murat döneminde kanat takarak Galata Kulesi'nden Üsküdar'a uçmayı başaran önemli şahıs Hezarfen Ahmet Çelebi'dir.
- Hezarfen Ahmet Çelebi, yarasa kanatlarını inceleyerek kartal kanatlarını andıran kanatlar yapmış ve bu şekilde uçmayı başarmıştır.
- 14:27Roketle Uçuş Denemeleri
- Dördüncü Murat döneminde roketle ilk uçuş denemesinde bulunan önemli şahıs Lagari Hasan Çelebi'dir.
- Lagari Hasan Çelebi, Kaya Sultan'ın doğum günü etkinliklerinde roket şeklinde bir papağan kafesi yaparak uçma girişiminde bulunmuştur.
- Lagari Hasan Çelebi, yakıt biterse yere çakılmaması için Hezarfen'in kanatlarından yararlanarak yere inmeyi başarmış, ancak Dördüncü Murat tarafından Kırım'a sürgün edilmiştir.
- 16:56Bilim İnsanları ve Eserleri
- Hacı Halife, Hacı Kalfa olarak anılan, bibliyografya alanında çalışmalar yapan, Doğu bilimleri ile Batı bilimlerini karşılaştıran ve "Keşf Zunu", "Cihan Yuma", "Fezleke Düsturu", "Amel Tufetül Kibar" gibi eserleri yazan önemli şahıs Katip Çelebi'dir.
- Dördüncü Murat döneminde yaşayan ve Dördüncü Murat'a önemli risalesi sunan şahıs Koçi Bey'dir.
- Lale Devri'nin önemli bilim insanı olarak kabul edilen, Muallimi Salis (üç öğretmen) olarak anılan ve Aristo'nun "Fizika" adlı eserini Arapça'ya tercüme eden Yanyalı Esad Efendi'dir.
- 20:10Osmanlı'da Önemli Eserler ve Şahsiyetler
- Osmanlı'da şeriata dayalı medeni kanun olan Mecelle'nin hazırlanmasında etkili olan ve komisyon başkanlığını yapan, peygamberlerimizin hayatı ile ilgili "Kısasa Enbiya" adlı eseri yazan önemli şahıs Ahmet Cevdet Paşa'dır.
- Osmanlı'da hiciv tarzında "Siha Kaza" adlı eseri yazan önemli şahıs Nefi'dir.
- Çocuklara ahlaki yönden hitap eden ilk eser olarak kabul edilen "Hayriye" adlı eserin yazarı Nabi'dir.
- 22:40Osmanlı'da Resim Sanatı
- İlk portresini yaptıran padişah İkinci Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) olup, portresini İtalyan ressam Bellini'ye yaptırmıştır.
- Gül koklayan Fatih portresini yapan Sinan Bey'dir.
- Osmanlı Devleti'nde ilk resim sergisini açan Şeker Ahmet Paşa'dır ve Abdülaziz onu eğitim alması için Avrupa'ya göndermiştir.
- 24:46Önemli Türk Ressamları
- Hem ressam hem arkeolog olan, müzeciliğin ve Sanayi Nefise Mektebi'nin kurucusu Osman Hamdi Bey'dir.
- Osman Hamdi Bey, Batı tarzı Türk resminde insan figürü çizen ilk ressamdır ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde "Kaplumbağa Terbiyecisi", "Silah Taciri", "Cami Önü" ve "Kur'an Okuyan Kız" gibi önemli tabloları bulunmaktadır.
- İlk Türk kadın ressamımız Mihri Müşfik'tir ve onun önderliğinde İnas Sanayi-i Nefise Mektebi kurulmuştur.
- 27:47Osmanlı'da Heykel Sanatı
- İlk heykelini yaptıran padişah Abdülaziz'dir ve bu heykel günümüzde Beylerbeyi Sarayı'nda bulunmaktadır.
- "Mehterbaşı ve Beş Türk Çalgıcısı" tabloları İtalyan ressam Agostino Tasoya aittir.
- Abdülaziz, Avrupa seyahatine çıkan ilk Osmanlı padişahıdır ve gezdiği ülkelerin başkentlerinde liderlerin heykellerini görünce kendisinin de heykelini yaptırmak istemiştir.
- 29:29Minyatür Sanatı
- 2021 yılında minyatür sanatı ve Mangala adlı zeka ve strateji oyunu UNESCO temsili listesine alınmıştır.
- Minyatür sanatı el yazması kitapların süslenmesinde kullanılır ve minyatür ustalarına nakkaş veya musavvir denir.
- Minyatürlerde kafalar büyük, gövdeler küçük olup, kişinin mevki ve makamına göre çizimde yapılmaktaydı ve minyatür kitaplarına hünername veya surname denilir.
- 32:42Önemli Minyatür Ustaları
- Önemli minyatür ustalarımız arasında Matrakçı Nasuh, Nigari, Nakkaş Osman ve Levni bulunmaktadır.
- Üçüncü Murat dönemine kadar olan sultan portrelerinin yer aldığı Şemailname adlı eseri Nakkaş Osman hazırlamıştır.
- Matrakçı Nasuh, Kanuni ve Barbaros Hayrettin Paşa'nın seferlerini eserlerine işleyen, matematik, astronomi ve tarih alanlarıyla ilgilenen, silahşörlük kitabını da yazan önemli bir şahısdır ve matrak sporuyla da ilgilenmiştir.
- 34:47Osmanlı Padişah Portreleri ve Minyatür Sanatı
- Üçüncü Selim'e kadar olan padişah portrelerini Konstantin Kapıdağlı adında bir Rum nakkaş yapmıştır.
- Osmanlı padişah portreleri genellikle birbirine benzer şekilde çizilmiştir.
- Lale Devri'nin ünlü minyatür ustası Levni'dir.
- 35:47Hat Sanatı ve Önemli Ustaları
- Hat sanatı güzel yazı yazma sanatıdır ve hat ustalarına hattat veya müstensih denir.
- Müstensih, bir el yazması eseri kendi el yazısıyla çoğaltan kişidir.
- Hat sanatına yoğun ilgi gösteren padişah İkinci Mustafa'dır.
- 36:48Hat Sanatının Önemli Temsilcileri
- Hat sanatının önemli temsilcileri arasında Şeyh Hamdullah (Kıbletü'l-Hattat), Hafız Osman, Ahmet Karahisari ve Mustafa Rakım Bey bulunmaktadır.
- Camilerde yazılan dualar ve sureler genellikle hattatlar tarafından yazılır.
- Hilye denilen yazı süsleme sanatının ilk hattatı Hafız Osman'dır.
- 39:08Tezhip Sanatı
- Tezhip kitap süsleme sanatıdır ve yaldızlama olarak da bilinir.
- Tezhip ustalarına müzehhip denir.
- Tezhip sanatının önemli temsilcisi Kara Mehmet'tir.