Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersi formatındadır. Eğitimci, Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecini ve kurumsallaşmasını anlatmaktadır.
- Video, Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi (1299-1453 İstanbul'un fethi) ile başlayıp, Ertuğrul Gazi'nin Söğüt ve Domaniç'e yerleşmesi, Osmanlı'nın diğer beyliklerden farkı ve yükselişinin nedenlerini açıklamaktadır. Daha sonra Osmanlı ordusunun yapısı ve kurumsallaşma süreci anlatılmakta, son bölümde ise Divan-ı Hümayunun yapısı, üyeleri ve görevleri detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda Divan-ı Hümayunun ilmiye, kalemiye ve seyfiye olmak üzere üç ana sınıfa ayrıldığı, her sınıfın üyeleri ve görevleri açıklanmakta, ayrıca Fatih Sultan Mehmet zamanından sonra sadrazamın başkanlığında olduğu ve II. Mahmut zamanında kaldırılıp bakanlıklar kurulduğu bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:02Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu
- Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi 1299'dan İstanbul'un fethine kadar olan tarihi kapsar.
- Osmanlı Devleti, ikinci Anadolu beyliklerinden yükselen bir beyliğin efsaneleşmiş halidir.
- Osmanlı önce normal bir beylik olarak başlamış, daha sonra devasa bir imparatorluk haline gelmiştir.
- 01:02Osmanlı'nın Kuruluş Serüveni
- Ertuğrul Gazi, Osman Bey'in babası olup, Üçüncü Alaaddin Keykubat döneminde Ahlat'tan Ankara Karacadağ'a yerleştirilmiştir.
- Ertuğrul Gazi, Söğüt ve Domaniç'e (Bursa yöresi) gitmek istemiştir ve bu bölgelere yerleşmiştir.
- Söğüt ve Domaniç, Osmanlı için esas dönüm noktasını başlatan yerlerdir çünkü Bizans'a yakın sınır boyunda bir uç beylikte bulunurlardı.
- 03:06Osmanlı'nın Yükselişinin Nedenleri
- Osmanlı'nın diğer beyliklerden sıyrılarak yükselişinin en önemli nedeni sınır boyunda olması ve Bizans'la savaşımasıdır.
- Osmanlı, diğer beyliklerin desteğini gaza ve cihat anlayışı (din için yapılan savaşlar) için almıştır.
- Osmanlı, kuruluş zamanında hemen Anadolu siyasi birliğini kurmaya çalışmamış, önce güçlenip Bizans'a karşı savaşa katılmış, sonra Anadolu beylikleriyle birlikte hareket etmiştir.
- 05:04Osmanlı Devleti'nde Kurumsallaşma
- Osman Bey, Ertuğrul Gazi'nin oğlu ve Osmanlı Devleti'nin kurucusudur.
- Orhan Bey zamanında yaya ve müsellem ordusu kurulmuş, Birinci Murat zamanında yeniçeri ocağı kurulmuştur.
- Yeniçeri ocağı, devşirme sistemi ile oluşturulmuş olup, fethedilen yerlerdeki Hristiyan ailelerin çocukları alınarak Müslüman ailelere verilip yetiştirilmiştir.
- 06:53Osmanlı Ordusu Sistemi
- Osmanlı ordusu kara ve deniz olarak ayrılır; deniz kuvvetlerinde görev alan askerler levent olarak adlandırılır.
- Kara kuvvetleri eyalet askerleri, kapıkulu askerleri ve yardımcı kuvvetler olarak üç bölgeye ayrılır.
- Yardımcı kuvvetlerde deliler (en önden düşmana koşanlar), gönüllüler ve beşliler (her beş aileden biri) bulunur.
- 08:26Eyalet ve Kapıkulu Askerleri
- Eyalet askerleri, merkezden gelmeyen eyaletlerden tımar sistemi dahilinde veya dirlik sistemi dahilinde Osmanlı ordusuna katılan askeri birliklerdir.
- Tımar sisteminde, devlet memuru hazineden maaş yerine toprak alır, güvenliğini sağlar, vergisini toplar ve kazandığı paralarla asker besler.
- Kapıkulu askerleri bizzat hazineden maaş alır, padişahın hemen yanında yer alır ve yeniçeri ocağından yetişir.
- 10:35Ordunun Alt Birlikleri
- Kapıkulu askerleri süvariler ve piyadeler olarak ayrılır; süvari atlı birlikler, piyade ise yaya olan atsız birliklerdir.
- Piyade birliklerinde acemi oğlanları (yeniçeri ocağı'nın birinci sınıfı), yeniçeri ocağı, topçu ocağı, top arabacıları ocağı, cebeci ocağı, humbaracı ocağı ve lağımcılar bulunur.
- Süvari birliklerinde sipahiler, silahtarlar, sağ garipler, sol garipler, sağ ulufeciler ve sol ulufeciler yer alır.
- 12:41Osmanlı'da Divan-ı Hümayun
- Eski Türk tarihinde meclis kavramına "toy meclis" veya "kengeş" denilirken, Osmanlı'da bu meclise "Divan-ı Hümayun" adı verilirdi.
- Divan-ı Hümayun'da padişah sağına sadrazam, soluna beylerbeyi, veziriazam, kubbe veziri, nişancı ve defterdar gibi görevliler otururdu.
- Divan-ı Hümayun'da kararlar alınır ve son sözü padişah söylerdi.
- 13:44Divan-ı Hümayun'un Sınıfları
- Divan-ı Hümayun'da üç sınıf bulunurdu: ilmiye (ilimle uğraşanlar), kalemiye (kalemle uğraşanlar) ve seyfiye (kılıç tutanlar).
- İlmiye sınıfına şeyhülislam ve kazasker dahildi; şeyhülislam fetva verirken, kazasker kadı ataması yapardı.
- Kalemiye sınıfına nişancı (tuğra çeken, tapu kadastro işleriyle uğraşan), reisülküttab (katiplerin reisi, dış yazışmaları yapan) ve defterdar (mali işlerle uğraşan) dahildi.
- 18:41Seyfiye Sınıfı ve Divan-ı Hümayun'un Gelişimi
- Seyfiye sınıfına sadrazam (bugünkü başbakan), kubbe altı vezirleri, kaptan-ı derya ve yeniçeri ağası dahildi.
- Fatih Sultan Mehmet zamanından sonra Divan-ı Hümayun'a başkanlık sadrazam yapmaya başlamıştır.
- II. Mahmut zamanında Divan-ı Hümayun kaldırılmış ve yerine bakanlıklar (nazırlıklar) kurulmuştur.