Buradasın
Osmanlı Devleti'nin Beylikten Devlete Dönüşümü ve Yönetim Sistemi
youtube.com/watch?v=QM3Ec8j1Qx4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve Recep adlı öğrencisi arasında geçen eğitim içerikli bir ders formatındadır. Öğretmen, Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi ve yönetim sistemi hakkında bilgi vermektedir.
- Video, Osmanlı Devleti'nin beylikten devlete dönüşüm sürecini anlatarak başlıyor ve devletin büyümesiyle birlikte kurumsallaşma sürecini ele alıyor. İlk bölümde askeri teşkilatlanma, yaya müsellem, pençik sistemi ve devşirme sistemi detaylandırılırken, ikinci bölümde Divan-ı Hümayun'un yapısı, üyeleri ve görevleri açıklanıyor.
- Videoda ayrıca kapıkulu askerleri (yeniçeriler, cebeciler, topçular) ve eyalet askerleri (tımarlı sipahiler, yayalar, müsellemler) arasındaki farklar karşılaştırılıyor. Video, bir etkinlik yaparak bilgileri pekiştiriyor ve bir sonraki videoda İstanbul'un fethi (1453) konusunun işleneceği bilgisiyle sonlanıyor.
- 00:11Osmanlı Devleti'nin Beylikten Devlete Dönüşümü
- Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi iki video ile anlatılacak, ancak beylikten devlete geçiş süreci ayrı bir video ile ele alınacak.
- Beylikten devlete geçiş, kurumsallaşarak, yeni kurumlar inşa ederek, hutbe okutarak, para bastırarak ve bağımsızlık kazanarak gerçekleşir.
- Sınırlar büyüdükçe yeni teşkilatlara ve kurumlara ihtiyaç duyulur, valilik kurma becerisi gösterilirse imparatorluk olunabilir.
- 01:06Kurumsallaşma Süreci
- Bir şirket büyüdükçe eski düzeni sürdürmek yerine yeni atamalar, kurumlar ve birimler oluşturarak kurumsallaşır.
- Osmanlı Devleti ilk kurulduğunda Orhan Bey zamanında yaya müsellem adı verilen ilk düzenli ordu kuruldu.
- Birinci Murat zamanında Osmanlı Devleti askeri olarak teşkilatlandı ve pençik (beşte bir) sistemiyle savaş esirlerinin beşte biri orduya ayrıldı.
- 02:42Osmanlı Ordusu Sistemi
- Osmanlı ordusu ikiye ayrılıyor: kara ve deniz (donanma).
- Kapıkulu askerleri (devletin kulu) ve eyalet askerleri (illerin askerleri) olmak üzere ikiye ayrılıyor.
- Kapıkulu askerleri piyadeleri (acemi ocağı, yeniçeriler, cebeciler, topçular) ve süvarileri (at askerleri) olmak üzere ikiye ayrılıyor.
- 03:53Devşirme Sistemi
- Devşirme sistemi, savaş esirlerinin özellikle Balkanlar'daki savaşlarda elde edilen esirlerin bir kısmının Müslüman Türk bir ailenin yanına verilmesiyle başlar.
- Esirler Müslüman töresine göre kelime-i inşaat, sünnet, Kur'an-ı Kerim ve ilmihal bilgileri öğrenirler.
- On sekiz yaşına geldiklerinde, askeri yetenekleri olanlar acemi ocağına götürülür, askeri eğitim alır ve yeniçeri ocağına alınır.
- 05:35Yeniçeriler ve Devşirme Sisteminin Riskleri
- Yeniçerilerin görevi barışta İstanbul'u korumak, savaşta padişahın otağını korumaktır ve üç ayda bir maaş alırlar.
- Devşirme sistemi, Osmanlıoğulları ailesinin dışında aristokratik, babadan oğula geçen güçlü bir aile oluşturmak istemediği için yapılmıştır.
- Bu sistemin riski, devşirilen adamların devletin içerisinde gittikçe yükselmeleri ve padişah hariç her şey olabilecekleridir.
- 08:53Osmanlı Ordusunun Yapısı
- Tımarlı sipahiler, kapı kullarından önemli bir farkla ayrılır; tımarlı sipahiler Anadolu'da durup köylülerden vergi alarak geçimini sağlarken, yeniçeriler üç ayda bir ulufe adı verilen maaş alır.
- Tımarlı sipahilerin sayısı yeniçerilerden daha fazladır çünkü yeniçeriler özel muhafız gibi olduğu için devletin güçlü olduğu dönemlerde belli bir oranda tutulmuştur.
- Osmanlı ordusunda kapıkulu (yeniçeri, tımarlı sipahi) ve eyalet askerleri (akıncılar, tırmana siperler, yayalar, azaplar, deliler) olmak üzere iki ana grup vardır.
- 10:55Divan-ı Hümayun
- Divan-ı Hümayun, eski Türklerdeki yönetime yardımcı olan kurultayın Müslüman olduktan sonraki dönüşmüş halidir ve devlet yönetiminde padişaha yardım eden bir bakanlar kurulu gibidir.
- Divan-ı Hümayun, Topkapı Sarayı'ndaki Kubbealtı'da toplanır ve Fatih dönemine kadar padişah başkanlık ederken, Fatih'ten sonra sadrazam başkanlık etmiştir.
- Sadrazam, "en büyük veziri" anlamına gelir ve padişahın veziri olarak "sağ kol" olarak düşünülebilir.
- 12:38Divan-ı Hümayun Üyeleri
- Divan-ı Hümayun'da vezirler (bugünkü devlet bakanları), kazasker (adalet bakanı), defterdar (maliye bakanı), nişancı (padişahın özel kalemi), yeniçeri ağası (genel kurul başkanı), kaptan-ı derya (deniz bakanı), reisülküttap (dışişleri bakanı) ve şeyhülislam (diyanet bakanı) bulunmaktadır.
- Divan-ı Hümayun, devlet işlerinin yürütülmesinde yardımcı olan kurulun adıdır ve üyeleri padişah tarafından seçilir, halk tarafından seçilmez.
- Sadrazam, padişah sefere katılmadığı zaman orduya komuta eder ve divan toplantılarından alınan kararların dine uygun olup olmadığına şeyhülislam bakar.