Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İlişki Akademi'nin yıllık etkinlikleri kapsamında gerçekleşen bir eğitim sunumu ve soru-cevap oturumudur. Konuşmacı, İstanbul Üniversitesi Dilbilim Bölümü'nde öğretim üyesi olan ve aynı zamanda Trinity College Dublin'da ders veren Dr. Mehmet Aygüneş'tir.
- Video, okul öncesi dönemde (ilkokuldan önceki dönem) yabancı dil eğitiminin önemi üzerine odaklanmaktadır. Dr. Aygüneş, beyin araştırmaları ve dil edinimi konularında uzmanlaşmış bir akademisyen olarak, beynin çalışma mekanizmaları, dilin iletişim aracı ve düşünme aracı olarak önemi hakkında bilimsel bilgiler paylaşmaktadır. Sunum, 670 bin katılımcıyı içeren Harvard ve MIT araştırmalarını, kritik dönem teorisini ve farklı yaş gruplarında dil öğrenme kapasitesinin nasıl değiştiğini grafiklerle karşılaştırmaktadır.
- Videoda ayrıca, erken dönemde dil ediniminin beyin üzerindeki fiziksel değişimleri, matematik becerileri, dikkat kapasitesi ve yürütücü kontrol mekanizmaları gibi çeşitli alanlardaki avantajları ele alınmaktadır. Konuşmacı, TPR (Total Physical Response) gibi etkili öğretim yöntemlerini, öğretmenlerin niteliklerini ve ev ortamında dil öğretimine yönelik önerileri de paylaşmaktadır. Video, velilerin sorularına cevap vererek ve eğitim kurumlarının etiketlerine (Montessori, Valf, Demokratik Okullar) ilişkin değerlendirmelerle sona ermektedir.
- Giriş ve Konuşmacının Tanıtımı
- İlişkişi Akademi, İstanbul Üniversitesi dilbilimci Dr. Mehmet Aygüneş'in "Okul Öncesi Dönemde Yabancı Dil Eğitiminin Önemi" konulu söyleşisini düzenliyor.
- Dr. Mehmet Aygüneş, İstanbul Üniversitesi Dilbilim Bölümü'nde öğretim üyesi olup sinir dilbilim alanında çalışmaktadır.
- Aygüneş aynı zamanda Trinity College Dublin'de ders vermektedir ve bu üniversitenin dil öğretimi konusunda dünyanın ilk elli üniversitesi arasında yer aldığı belirtilmektedir.
- 04:01Beyin Araştırmaları ve Dil Öğrenimi
- 2013 yılında Obama'nın tanıtımıyla başlayan, 110 milyon dolarlık bütçeyle başlatılan beyin araştırmaları projesi, beynin çalışma biçimini çözmeyi amaçlamaktadır.
- Elon Musk'un 2020 yılında kurduğu Neuralink firması, beynin içine yerleştirilecek küçük elektrotlar geliştirerek hasta bireylerin bağımlılıklarını azaltmayı hedeflemektedir.
- Elon Musk, önümüzdeki 5-10 yıl içinde yeni bir dil öğrenmenin bir program yüklemek gibi olacağını öngörmektedir.
- 08:45Dilin Önemi ve Yabancı Dil Öğrenmenin Geleceği
- Dil, iletişim aracı olarak ve düşünme aracı olarak iki temel parametre çerçevesinde düşünülebilir.
- Günümüzde Google Translate gibi teknolojiler iletişim aracı olarak dilin işlevini büyük ölçüde yerine getirebilmektedir.
- Yabancı dil öğrenmek, düşünme yelpazesini genişletir ve insanı özgürleştirir çünkü farklı dillerde kendini ifade edebilmesi ve gerçekleştirebilmesi önemli bir avantaj sağlar.
- 11:35Yabancı Dil Öğrenmenin Anadil Üzerindeki Etkisi
- Yabancı dil öğrenmek, kendi anadilinizi daha iyi anlamak için bir araç olabilir.
- Örneğin, İngilizce'deki fiilimsileri öğrenerek Türkçe'deki fiilimsileri daha iyi anlayabilirsiniz.
- Dil öğrenme serüveni, insanlığın var olduğu sürece bitmeyecek bir süreç olarak görülmelidir.
- 13:42Türkiye'de Dil Edinimi
- Türkiye'de çocuklar dört-beş yaşlarında Türkçe'yi edinirken, sonrasında İngilizce gibi yeni bir dile maruz kalır ve bu duruma ardışık iki dillilik denir.
- Ardışık iki dillilikte çocuklar genellikle dört temel aşamadan geçer: önce sessiz bir dönem geçirirler, sonra sadece belirli kalıp ifadeleri kullanırlar, daha sonra ana dillerine benzer yapılar üretmeye başlarlar ve sonunda ileri düzey yapılar edinirler.
- Türkiye'de yaşanan "elit iki dillilik" (seçmeli ikilik) durumunda, İngilizce öğrenme günlük hayatta zorunlu değil, ancak uluslararası insan olmak, yabancı dilde eserler okumak gibi elit amaçlar için önemlidir.
- 19:57Kritik Dönem Teorisi
- Berk'ın kritik dönem teorisi, dil ediniminde (ana dil ve yabancı dil) bir fırsat penceresi olduğunu ve bu dönemde dil edinilmesinin kalıcı olacağını savunur.
- Jennie vakası, kritik dönemde dil edinimine temas edilmemesinin sonuçlarını gösterir; Jennie 2 yaşından 10-12 yaşına kadar izole büyümüş ve anadil gelişimi normal bir birey gibi olamamıştır.
- Helen Keller vakası ise, kritik dönemde dil edinimine temas edilmesinin önemini gösterir; Helen küçük yaşta görme ve işitme yetilerini kaybetsede, kritik dönemde dil edinimine temas etmesi sayesinde dil edinmiştir.
- 25:04Yabancı Dil Ediniminde Farklılıklar
- Akademik çalışmalar, yabancı dil ediniminde farklı görüşler sunmaktadır; bazı araştırmacılar yaş ilerledikçe dil edinme kapasitesinde düşüş olduğunu belirtirken, diğerleri çocukluk döneminde dil edinme kapasitesinin yüksek olduğunu ve belirli bir yaşa geldikten sonra dramatik bir şekilde düşmeye başladığını savunur.
- Bazı görüşler, dil edinme kapasitesinin belirli bir süre yüksek olduğunu ve sonra hızlı bir şekilde düştüğünü, bazıları ise dil edinme kapasitesinin hiçbir zaman değişmediğini ve çocukluktan beri korunduğunu iddia etmektedir.
- 26:52İkinci Dil Öğreniminde Kritik Dönem
- 2018 yılında Cognition dergisinde yayınlanan Harvard ve MIT üniversitelerinden araştırmacıların çalışmasında, ikinci dil ediniminde kritik dönem incelenmiştir.
- Çalışmada neredeyse 670 bin katılımcı ile yapılan araştırmada, insanlar dil edinme kapasitesi olarak yüksek bir kapasite ile başlıyor, 10-12 yaş civarında düşüşe geçiyor ve 17,40 yaşında asıl düşüş yaşanıyor.
- Dilbilgisi ediniminde 17 yaşa kadar dille temas etmek, özellikle 10-12 yaşa kadar temas etmek çok önemli bir aşamadır.
- 29:21Çalışmada Katılımcıların Dil Bilgisi
- Çalışmaya katılanlar arasında en fazla Fince konuşanlar, ardından Türkçe konuşanlar yer almıştır.
- Çince konuşanlar 5,20 yaşında İngilizce ile yoğun bir şekilde ilişki kurmaya başlamış, Batı Cermen dil grubundan gelenler 5,90 yaşında, Türkçe konuşanlar ise 13,40 yaşında başlamıştır.
- Türkiye'de İngilizce'ye temas etme yaşımız çok geç olup, çocuklar en önemli dönemleri okul öncesi dönemde atlayarak geçirmektedir.
- 33:38Erken Yaşta İkinci Dil Öğreniminin Avantajları
- İkinci dilde dilbilgisi ediniminde iki kritik yaş vardır: 12 yaş ve 17 yaş.
- Erken yaşta dil bilgisinin edinimi, sesletimin, telaffuzun edinimi, söz varlığının zenginleşmesi ve dinleme-konuşma becerileri açısından değerlendirildiğinde çok avantajlı bir dönemdir.
- Erken yaşta ikinci dil öğrenmenin sadece dil öğrenme avantajları değil, beyin ve bilişsel gelişim üzerinde de olumlu etkileri vardır.
- 34:57İkinci Dil Öğreniminin Beyin Üzerindeki Etkileri
- Beynimizde dille özelleşmiş sol ön alanda (Broca alanı) dildeki motor beceriler, arkada (Wernicke alanı) ise anlamla ilgili işler yapılır.
- İki dilli bireylerde sol ön, alt ve orta frontal birustaki alanlar, erken dönemde iki dil edinen bireylerde daha geniş olduğu belirlenmiştir.
- Erken dönemde bir dile maruz kaldığımızda, o dil ilerleyen dönemde kullanmasak bile beynimizdeki bu gelişim uzun süreli bir etkiye sahiptir ve beceri kılıcı olarak varlığını sürdürürlür.
- 38:40Erken Dönemde Dil Edinmenin Beyin Üzerindeki Etkileri
- Erken dönemde dil edinmeye başlayan bireylerde sol ön alanda ve sağ ön alandaki beyin bölgelerinin ilerleyen yaşta dil edinenlere göre daha geniş olduğu, beyinlerde fiziksel olarak bir değişimin olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
- Erken dönemde dil edinen çocuklar, gözlem yapma, çözümleme testlerinde, dikkat kapasiteleri, yürütücü kontrol mekanizmaları, matematik becerileri, çalışma belleği ve somut sembolik akıl yürütme gibi alanlarda daha başarılıdır.
- Okul öncesi dönemde dil edinmek, sadece dil bilgisi kazandırmaz, matematik becerileri, yaratıcı düşünme, dikkat, planlama, strateji kurma becerilerini geliştirir ve ilerleyen yaşta Alzheimer ve demans gibi hastalıklara daha düşük düzeyde yakalanmalarına yardımcı olur.
- 42:16İkinci Dil Kullanmanın Beyin Üzerindeki Etkileri
- İkinci dil kullanmak, bilişsel olarak daha karmaşık işlerle uğraşmak ve beyinde daha fazla egzersiz gerektiren bir aktivite olup, bu durum beyinde yeni nöronal ağlar ve şebekelerin oluşmasına neden olur.
- İki dilli bireyler, tek dilli bireylerden daha hızlı ve doğru kararlar verirler; bu durum dil ile doğrudan ilgisi olmayan görevlerde de gözlemlenir.
- Erken dönemde dil edinmenin bir başka etkisi, çocuklarda dünya dillerindeki tüm sesleri çıkartma kapasitesinin potansiyel olarak bulunmasıdır; ancak zamanla sadece çevresel dillerin ses özellikleri belirginleşirken, diğer dillerin ses özellikleri sönümleme geçirir.
- 51:06Dil Edinimin Psikolojik ve Sosyal Etkileri
- Dil edinimin sadece beyin gelişimi ile ilgili değil, psikolojik ve sosyal etkileri de vardır.
- Çocukluk döneminde dil edinimi, çocukların kaygı seviyelerini düşürmektedir.
- Türk milleti olarak en önemli sorunlarımızdan biri olan yüksek kaygı seviyesi, erken dönemde dil edinimi sayesinde daha düşük seviyelere indirgenebilir.
- 51:47Yabancı Dil Öğrenme Deneyimi
- Konuşmacı İrlanda'da, eşi ve kızı İngiltere'de yaşıyor; kızı 10 yaşında İngiltere'ye gelmiş ve 4 yıl burada yaşamış, bir yıl daha kaldıktan sonra Türkiye'ye dönecekler.
- Konuşmacı, İngiltere'ye gelip 3-5 yaşındaki çocuklarla İngilizce konuşan ailelerle tanışmış ve bu çocukların dil sorunları yaşadığını fark etmiş.
- Kızı 10 yaşında İngiltere'ye geldiğinde pandemi başlamış, sınav kaygısı yaşamamış ama iletişim kaygısı yaşamış.
- 53:22Çocuk ve Yetişkinlerin Dil Öğrenme Süreci
- Konuşmacı, kızının duvarına takvim atmış ve altı ay sonra sınıf arkadaşlarıyla sorunsuz iletişim kurabileceğini, bir yıl sonra hiçbir sorun kalmayacağını işaretlemiş.
- Altı ay sonra kızının dil sorunları kalmış, bir yıl sonra eğitimsel anlamda da sorun yaşamamış.
- Daha küçük yaşta (4-5 yaş) dil öğrenen çocukların, "doğru mı söylüyorum, yanlış mı söylüyorum" gibi kaygıları yok, oyun dünyasına giriyorlar.
- 54:59Yaş ve Dil Öğrenme Süreci
- Yaş ilerledikçe dil öğrenme sürecinde çekinceler artıyor; yetişkinler "doğru söylüyorum mu, yanlış söylüyorum mu" gibi kaygılar yaşamıyorlar.
- Çocukluk döneminde dil öğrenmenin ciddi psikolojik avantajları var.
- Erken dönemde dil öğrenenler kaygıları daha az yaşıyor, lise döneminde dil öğrenenler daha fazla sorun yaşıyor ve yalnızlaşma riski var.
- 56:50İkinci Dilin Sosyal Avantajları
- İkinci dille haşır neşir olanlar genellikle yüksek empati ve toleransa sahip oluyor, kültürel farkındalıkları yüksek bireyler oluyor.
- Farklı diller öğrenmek farklı bakış açıları kazandırıyor ve bireylerin öz farkındalığını ve özgüvenini geliştirmeye yardımcı oluyor.
- Farklı kültürlerdeki değerlerin farkında olmak, insanların farklılık kabul etmeyi ve anlayışla yaklaşmayı öğretiyor.
- 1:02:24Yabancı Dilin Pratik Avantajları
- Dil edinme deneyimi olan bireyler başka dilleri de daha kolay edinirler.
- Okul öncesi dönemde bir dille yoğun bir şekilde haşır neşir olan çocuklar, daha sonra yeni diller edinmede bu deneyimleri kullanabilirler.
- Yabancı dil öğrenenler anadillerinde de daha hakim olurlar.
- 1:04:59Dil Öğreniminin Önemi
- Akademisyenlerin dünya ile etkileşim kurabilmesi için dil öğrenmesi çok önemlidir.
- Okul öncesi dönemde dil öğrenmenin en kolay ve en doğal olduğu dönemdir.
- Dil öğrenmesi beyin gelişimine yardımcı olur, kültürler arası iletişimi artırır, özgüveni geliştirir ve iş fırsatlarını artırmaktadır.
- 1:06:47Yabancı Dil Öğretimi Yaklaşımı
- "Ne kadar erken o kadar iyi" yaklaşımı halen geçerliliğini korumaktadır.
- Okul öncesi dönemde yabancı dil öğretimi basit bir süreç değildir, öğretmenin ve ailenin süreci iyi yönetmesi gerekir.
- Çocuklara baskıcı değil, doğal bir şekilde yabancı dille etkileşime geçmelerini sağlayan ortamların kurulması önemlidir.
- 1:07:27İngilizce'nin Küresel Durumu
- Dünyada İngilizceyi ikincil olarak bilen insanların sayısı Amerika ve İngiltere'nin nüfusundan fazladır.
- İngilizceyi sonradan öğrenenler, İngilizceyi anadili olarak öğrenenlerden fazladır.
- Çocuklara İngilizce öğrenirken kaygı aşılamak gerekir, çünkü İngilizce bilen insanların büyük çoğunluğunun bu dil anadili değildir.
- 1:08:35İngilizce Öğrenme Kaygıları
- Akademisyenler için yabancı ülkede İngilizce sunum yapmak, kendi ülkede Türk dinleyici önünde İngilizce sunum yapmaktan daha stresli olabilir.
- Yabancı ülkede dinleyiciler sadece bilimsel içerikle ilgilenirken, kendi ülkede dinleyiciler dil hatalarına odaklanabilir.
- İngilizce konuşurken doğru iletişim kurmak önemlidir, ancak aristokrat İngilizce konuşmak kaygısından kurtulmak gerekir.
- 1:11:42İkinci Dil Öğretiminde Etkileşim
- İkinci dil gelişiminde etkileşim miktarı ve niteliği çok önemlidir.
- Yabancı dilde izlemek ve dinlemek katkı sağlar, ancak o dilde etkileşim kurmak daha önemlidir.
- Anaokulunda ve evde hedef dilde sağlıklı iletişim ortamlarının sağlanması gerekir.
- 1:12:40Erken Dil Öğreniminin Avantajları
- Beş yıl boyunca yapılan çalışmalara göre üç yaşındaki çocukların bile yeni dil öğrenmeye ilişkin önemli kapasiteleri vardır.
- Erken yaşta dil öğrenmeye başlamak anadili unutturan bir zarar vermez.
- Öğretme yöntemi, eğiticinin anadili konuşur olmasından daha önemlidir.
- 1:15:19Öğretmen Seçimi ve Etkileşim
- Anadili İngilizce olan öğretmenlerin nitelikleri sorgulanmadan yüksek maaşlarla çalıştırılması doğru değildir.
- Çocuklar erken dönemde beyinleri ve duygusal durumları dil öğrenmek için çok uygundur.
- İyi bir öğretmen hem bilimsel donanımlı olmalı hem de çocuklarla olumlu etkileşimler kurabilmelidir.
- 1:18:46Çocuklara Dil Öğretimi Yöntemleri
- Dil öğretimi sırasında sözcüklerin öğretimi fiziksel hareketlerle birlikte canlandırılmalıdır.
- Çocuklar için önemli olan, dil öğrenirken olumlu duygu durumları geliştirmeleri ve mutlu olmalarıdır.
- Çocukların dil öğrenirken yaparak ve yaşayarak öğrenmeleri gerekir.
- 1:21:10Öğretmenin Önemi
- Veli olarak talep edilmesi gereken şey, öğretmenin dil bilgisinden ziyade sınıf içerisinde ne yaptıkları ve nasıl etkileşim kurduklarıdır.
- Bedri Rahmi Eyüpoğlu'nun "Üç Dil" adlı şiiri, en az üç dil bilmek gerektiğini vurgulamaktadır.
- Yeni diller öğrenmek, kaçırdıkları fırsatları yakalamaları için çocuklar için önemli bir fırsat olabilir.
- 1:24:56Okul Öncesi Öğretmenlerin Önemi
- Okul öncesi öğretmenleri gün boyu çocuklarınla oyun oynar, hikayeler okur, şarkılar söyler ve sosyalleşme sürecini öğretir.
- Dil öğretiminde eğiticilerin nitelikleri çok önemlidir, ancak bu nitelikler hizmet içi eğitimlerle sağlanabilir.
- Okul öncesi öğretmenlerin dil öğretimine ilişkin donanımını zenginleştirmeleri ve çeşitlendirmeleri gerekmektedir.
- 1:31:08Dil Öğretiminin Erken Başlatılması
- Almanca tabanlı dillerin olduğu ülkelerde dört-yedi yaşında yabancı dile temas edilirken, Türkiye'de çocuklar on üç-on dört yaşında yabancı dille temas ediyor.
- Bu erken yaşta yabancı dil öğrenmeleri, çocukların bilişsel kapasiteleri ve yeterliliklerine etkisi açısından çok geç kalınmış bir süreçtir.
- Okul öncesi öğretmenlerin desteklenmesi ve niteliklerinin artırılması gerekmektedir.
- 1:33:26Türkiye'deki Eğitim Sisteminin Sorunları
- Türkiye'deki eğitim sisteminde dil anlamında aksaklıklar var, çocukların düşünülmüş bir eğitim-öğretim sistemiyle eğitilmediği belirtiliyor.
- TPR (Total Physical Response) yöntemi, gramer yerine hareketlere ve kalıplara bağlı emir cümlelerine odaklanan, çocuklar için görebilme, gösterme, yapma ve yaşama odaklı bir sistemdir.
- Türkiye'deki eğitim sistemi çok fazla ezbere dayalı ve bütünsel bakış açısına odaklanmayan bir yapıya sahiptir.
- 1:35:00Eğitim Sistemindeki Sorunların Devamı
- Öğrenciler tensleri iyi bilse de kullanamıyor, eğitimde tekrar ezbere tekrar döngüsü devam ediyor.
- Bir öğretmenin öğrencilerle İngilizce konuşması normal olmalı, ancak veliler bunu şikayet konusu yapıyor.
- Matematik ve yazılım gibi konularda mantık öğretmeden başarılı olunamaz, dil kazandırmak için de dil konusunda olumlu bir şey geliştirilmelidir.
- 1:36:37Hizmet İçinde Eğitimlerin Önemi
- Hizmet içi eğitimler, TPR gibi çeşitli yöntemlerin derinlikleri ve bunların dışındaki yöntemlerin farkında olmak önemlidir.
- Öğretmenlik bir biten şey değil, eğitim ve pedagoji çok dinamik bir alan olduğu için sürekli hizmet içi eğitimler gereklidir.
- Hem devlet hem özel kurumların sürekli hizmet içi eğitimlerle öğretmenleri desteklemesi gerekiyor.
- 1:37:35Türkiye'deki Eğitim Sisteminin Değerlendirmesi
- Konuşmacı, kızını Montessori eğitim sistemine gönderdiğini ve bu sistemin Finlandiya eğitim sistemiyle yakından ilişkili olduğunu belirtiyor.
- Türkiye'deki eğitim sistemi tamamen ezbere dayalı, neden-sonuç ilişkisinden kopuk, mantık dışı ve felsefe olmayan bir yapıya sahiptir.
- Ülkede eğitim sıralamasında en sonlarda yer alınıyor ve üniversiteler 20 senedir kötüleşmeye devam ediyor.
- 1:39:35Montessori Eğitim Sistemindeki Sorunlar
- Konuşmacı, 13 yaşında bir kızı olduğunu ve yurt dışında büyüdüğünü belirtiyor.
- İstanbul Üniversitesi'nde Montessori eğitimi verildiği bir kuruma kızını göndermiş ancak sonradan bu sistemin orada uygulanmadığını fark etmiş.
- Montessori eğitiminde çocukların kendi kararlarını vermesi önemli olmasına rağmen, kızı uyumak istemese de zorla uyutuluyordu.
- 1:42:26Eğitim ve Kendini Tanımak
- Yunus Emre'nin "İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir" sözü, eğitimin özünü vurguluyor.
- Öğretmenin görevi, öğrencilerin kendilerini tanımasını, özelliklerini keşfetmesini sağlamaktır.
- Etiketlerin peşinden koşmak yerine, içeriklere dikkat edilmeli ve iyi araştırılmalıdır.
- 1:43:40İngilizce Öğretimi
- Çocukların İngilizce öğrenme fırsatları artmış, internet ortamında çocuk kitapları ve okunuşları bulunabilir.
- Velilerin İngilizce etkileşiminden çekinmemesi, dünyanın çoğunun İngilizce'nin anadili olmadığını unutmamalıdır.
- Çocuklarla birebir etkileşim kurmak, internet ve televizyon yerine kitaplardan öğrenmeyi tercih etmek önemlidir.
- 1:46:15Aile ve Dil Öğrenimi
- Beş yaşındaki bir çocuğun ailesiyle birlikte İngilizce öğrenmesi, özel okula gönderilmesinden daha önemlidir.
- Beş yaşındaki çocuklar kısa sürede yeni bir dili öğrenmeyi başarabilirler.
- Velilerin beklentileri gerçekisteme göre olmalı, beş yaşındaki bir çocuğun hukuk metinleri okuması beklenemez.
- 1:48:48Toplantının Kapanışı
- Katılımcılara ve Mehmet hocaya teşekkür edildi.
- Instagram sunumlarında İngilizce öğrenimle ilgili bilgilendirmeler ve kitap önerileri paylaşılmaktadır.
- Katılımcılara iyi çalışmalar ve iyi akşamlar dilekleriyle toplantı sonlandırıldı.