Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sosyal Bilgiler Gezegeni" kanalında Hasan Yıldırım tarafından hazırlanan bu eğitim videosu, öğrenme ve öğretme süreçleri konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır.
- Video, üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde farklılaştırılmış öğretimin dayanakları, Bloom taksonomisi ve farklılaştırmanın temel öğeleri anlatılmaktadır. İkinci bölümde program türleri, program geliştirme süreci, program değerlendirme türleri ve öğrenme kavramları açıklanmaktadır. Son bölümde ise öğrenmeyi etkileyen faktörler, öğrenme için temel ilkeler, öğretim stratejileri ve eğitimde güncel yaklaşımlar ele alınmaktadır.
- Video, sınavlarda çıkabilecek konuları özetleyerek anlatmakta ve öğretmenlerin öğrencilere iletmeleri beklenen mesajlar, ödüllerin beş işlevsel alternatifi, kavram geliştirme, akran öğrenimi, öğrenci yanıt alma yöntemleri ve okul dışı öğrenme türleri gibi pratik bilgiler de içermektedir.
- 00:06Öğrenme-Öğretme Süreçleri ve Farklılaştırılmış Öğretim
- Sosyal bilgiler gezegeninden sunulan bu bölümde öğrenme ve öğretme süreçleri ile ilgili özetin özünü ve en kritik noktaları ele alınacaktır.
- Farklılaştırılmış öğretim, sınıftaki farklı özellikleri olan öğrenciler için öğretim sürecinin başından sonuna kadar türlü farklılaştırmalar yapmak anlamına gelmektedir.
- Farklılaştırılmış öğretimin dayanakları Pj'in bilişsel gelişim kuramı, Vygotsky'nin yakınsal gelişim alanı, Gardner'ın çoklu zeka kuramı, beyin temelli öğretim araştırmaları, öğrenme stilleri ve Bloom taksonomisidir.
- 01:27Bloom Taksonomisi ve Farklılaştırmanın Temel Öğeleri
- Bloom taksonomisinde altı üst düzey düşünme becerisi bulunmaktadır: hatırlama, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme.
- Farklılaştırmanın temel öğeleri içerik, süreç, ürün ve öğrenme ortamı olarak ifade edilmektedir.
- Öğrencilerin bireysel farklılık alanları hazır bulunuşluk, ilgi ve öğrenme profilleri olarak belirlenmiştir.
- 02:20Farklılaştırılmış Öğretimde Kullanılan Yöntem ve Teknikler
- Farklılaştırılmış öğretimde kullanılan yöntemler arasında istasyonlar, merkezler, öğrenme ajandaları, karmaşık öğretim, yörünge çalışmaları, giriş noktaları, öğrenme sözleşmesi, katlı öğrenme ve grup araştırmaları bulunmaktadır.
- Karmaşık öğretim, birbirinden farklı öğrenci grupları için geliştirilmiş küçük grup uygulamasıdır ve öğrenciler birbirinin olumlu yönlerinin farkına varırlar.
- Yörünge çalışmaları, proje yönteminin bireysel uygulama şeklidir ve proje süresi üç-altı hafta olup, tüm kararlar öğrencilere aittir.
- 04:38Değerlendirme Teknikleri
- Farklılaştırılmış öğretimde değerlendirme teknikleri üç gruba ayrılır: öğretimin başında, öğretim sürecinde ve öğretim sonunda.
- Öğretimin başında yapılan değerlendirme teknikleri köşe kapmaca, kutu yapma ve evet-hayır kartlarıdır.
- Öğretim sürecinde yapılan değerlendirme teknikleri parmakla işaretleme, yumruk yapma ve gerçekle yüzleşmedir.
- 05:24Öğretim Sonrası Değerlendirme Teknikleri
- Öğretim sonunda yapılan değerlendirme teknikleri sarmal oluşturma, simit tekniği, konuşma halkası, döngüsel yansıma ve portfolyodur.
- Köşe kapmaca yönteminde sınıfın köşelerine "neredeyse hiç", "bazen", "sıklıkla" ve "kesinlikle" ifadeleri yazan kartlar yerleştirilir ve öğrencilerden bilgisini ifade eden köşeye gitmesi istenir.
- Kutu yapma yönteminde öğrenci kağıda içecek çizdiği iki kutudan dıştakine "ne biliyorum", içtekine "ne bilmeliyim" sorularını yazarak bu sorulara cevap aranır.
- 07:07Öğretim Sürecinde ve Sonrası Değerlendirme Teknikleri
- Öğretim sürecinde parmakla işaretleme yönteminde yukarıya doğru parmak kaldırma "çok şey biliyorum", yana doğru "biraz bilgim var", aşağıya doğru inik parmak "çok az bilgim var" anlamına gelir.
- Yumruk yapma yönteminde beş parmak açıksa "birisini açıklayabilecek kadar iyi biliyorum", dört parmak açıksa "yalnız başıma yapabilecek kadar iyi biliyorum", üç parmak havada ise "biraz yardıma ihtiyacım var", iki parmak havada ise "daha fazla pratik yapmaya ihtiyacım var" ve bir parmak havada ise "henüz öğrenmenin başındayım" demektir.
- Gerçekle yüzleşme yönteminde öğrencilere mutlu, sakin ve üzüntülü üç adet yüz resmi çizilen kartlar dağıtılır ve duygularıyla cevaplanabilecek durumlarda kullanılır.
- 08:16Öğretim Sonrası Değerlendirme Teknikleri
- Sarmal oluşturma yönteminde öğrenciler sorulan soruları kağıt üzerinde cevaplarlar, daire oluşturularak ve söz hakkı alarak yazdıklarını okurlar.
- Simit tekniği yönteminde tahtaya çizilen simidin dışına "öğreniyorum", içine "biliyorum" yazılarak öğrencilerin konu hakkında bildikleri sorulup ilgili yerleri not edilir.
- Konuşma halkası yönteminde öğrencilerden üç'er kişilik gruplar oluşturulur, gruplara A, B, C şeklinde isimler verilir ve bir grup konu ile ilgili konuşur, işaret verilince diğer grup konuşur.
- 09:08Diğer Değerlendirme Teknikleri ve Ders Tasarım Örneği
- Döngüsel yansıma yönteminde sınıfın farklı yerlerine üzerine konuların yazılı olduğu kağıtlar asılır, öğrenciler küçük gruplara ayrılarak köşelere giderler ve burada bulunan kağıtlara konu hakkındaki düşüncelerini yazarlar.
- Portfolyo yönteminde dahil edilen ürünleri tanımlamak için kullanılan renkli noktalar vardır: kırmızı noktalar öğrenci tarafından seçilen ürünleri, sarı noktalar öğretmen tarafından seçilen ürünleri, yeşil noktalar ise öğretmen ve öğrenci birlikte seçilen ürünleri ifade etmek için kullanılır.
- Ders tasarım örneğinde kahve etkinlik formunda ders başında "ne biliyorum, ne öğrenmek istiyorum?" ve ders sonunda "ne öğrendim?" ifadeleri yer almaktadır.
- 10:28Farklılaştırılmış Öğretimde Öğretmenlerin İletmeleri Beklenen Mesajlar
- Farklılaştırılmış bir sınıfta öğretmenlerin öğrencilerine iletmeleri beklenen mesajlar arasında davet mesajı, yatırım mesajı, kalıcılık mesajı, fırsat mesajı ve düşünme mesajı bulunmaktadır.
- Davet mesajı "burada olmanızdan memnunum ve elimden geleni yapmak istiyorum" şeklinde ifade edilir.
- Yatırım mesajı "bu sınıfta ve dünyada önemli olduğunuzdan, olabildiğince hızlı ve çok büyümenize yardımcı olmak için çok çalışacağım" şeklinde, kalıcılık mesajı "her zaman ilk denemenizde her şeyi doğru yapamayabilirsiniz, sizden asla vazgeçmeyeceğim" şeklinde, fırsat mesajı "gençsiniz ve dünyada var olan olasılıkları yeni öğreniyorsunuz, sizlere fırsatlar sunmak istiyorum" şeklinde, düşünme mesajı ise "sizi dinleyeceğim, sizden öğreneceğim, sizi sınıfımızda çalışırken gözlemleyeceğim, işimi ve sizin için nasıl çalıştığı mümkün olduğunca sık düşüneceğim" şeklinde ifade edilir.
- 11:40Ödüllerin İşlevsel Alternatifleri ve Program Türleri
- Ödülleri kullanmanın beş işlevsel alternatifi vardır: tehdidi ortadan kaldırmak, güçlü bir olumlu sınıf iklimi yaratmak, geri bildirimi artırmak, hedefleri belirlemek ve olumlu duyguları harekete geçirmek.
- Bir program birbiriyle sıkı ilişkili dört ve üzerine kuruludur: amaç/hedef (niçin), içerik (ne), öğretme ve öğrenme süreci (nasıl) ve ölçme/değerlendirme (ne kadar).
- Sönmez ve Alacapınar'a göre program türleri resmi yetişe, örtük yetişe, karşıt yetişe ve ek yetişe olarak ifade edilmiştir.
- 12:48Program Türleri
- Resmi program devlet tarafından hazırlanıp yürütülen program, uygulamadaki program ise dolaylı işe vuruk gerçekleşen program olarak ifade edilmiştir.
- Test edilen program sınavlarda ölçülen öğrenmeleri kapsayan program, örtük program ise gizli saklanan informal program olarak tanımlanmıştır.
- İhmal edilen program resmi programda yer almasına rağmen göz ardı edilen program, ekstra program ise okul dışı etkinlik ve deneyimleri kapsayan program olarak ifade edilmiştir.
- 14:02Program Geliştirme Süreci ve Değerlendirme
- Program geliştirme süreci planlama, tasarlama, deneme, değerlendirme ve programa süreklilik kazandırma aşamalarından oluşmaktadır.
- Program değerlendirmenin amacı ve işlevi, programla ilgili "ne", "kimler" gibi sorulara yanıt aramaktır ve bu değerlendirme sonucunda programın sürdürülmesi, geliştirilmesi veya sonlandırılması kararlaştırılır.
- Program değerlendirme türleri formal (sistematik) ve informal (sistematik olmayan) değerlendirme, değerlendirme amacına göre biçimlendirici (ilk aşamalarda) ve toplam (uygulandıktan sonra) değerlendirme olarak ifade edilmiştir.
- 15:42Program Değerlendirme Yaklaşımları ve Kavram Geliştirme
- Program değerlendirme yaklaşımları hedefi dayalı, yönetime dayalı, uzman odaklı, tüketici yararlanıcı odaklı ve katılımcı odaklı değerlendirme olarak sınıflandırılmıştır.
- Kavramlar öğrenilebilirlik, kullanılabilirlik, açıklık, genellik ve güçlülük özelliklerine sahiptir.
- Kavram geliştirme sürecinde yaklaşımlar genelleme, ayrım, tümevarım, tanımlama ve tümdengelim olarak ifade edilmiştir.
- 16:32Kavram Öğretimi ve Akran Öğrenimi
- Kavram öğretimi ve kavram yanılgıları tespitinde kullanılabilecek araçlar kavram haritaları, zihin haritaları, diyagram, kavram karikatürleri, metaforlar ve analojiler olarak belirtilmiştir.
- Akran öğreniminde kısa konu anlatımı, kavram testi, öğrenci oylaması, akran tartışması, ikinci tur öğrenci oylaması, cevapların gözden geçirilmesi ve açıklama aşamaları bulunmaktadır.
- Öğrencilerden gelen yanıtların alınma yöntemleri el kaldırma, flashcard'lar, tarama formları, clickers ve çevrimiçi yanıt sistemleri olarak ifade edilmiştir.
- 19:07Okul Dışı Öğrenme Türleri
- Okul dışı öğrenme formal öğrenme, non-formal öğrenme ve informal öğrenme olmak üzere üç grupta ayrılmıştır.
- Formal öğrenme okulda motivasyon, dışsal yapılandırılmış, zorunlu öğretmen liderliğinde, ardışık ve önceden planlanmış bir şekilde yapılan çalışmalardır.
- Non-formal öğrenme okul dışı kurumlarda yapılan, motivasyon dışsal olabilir, içsel yapılandırılmış, gönüllü katılım söz konusu, rehber veya öğretmen liderliği yapılmış, ardışık değil ve önceden planlanmış bir şekilde yapılan çalışmalardır.
- Informal öğrenme her yerde öğrenme, temel ve içsel motivasyon, yapılandırılmamış, gönüllü olarak öğrenenin öncülüğünde, ardışık değil ve kendiliğinden ortaya çıkan öğrenme olarak tanımlanmıştır.
- 21:46Okul Dışı Öğrenme Etkinlikleri ve Geri Bildirim Araçları
- Okul dışı öğrenme etkinlikleri hazırlanırken içerik-yöntem-ortam ilişkisine dikkat edilmelidir.
- Okul dışı öğrenme sonrası ölçme değerlendirme araçları kavram haritaları, zihin haritaları, etkinlik sonrası değerlendirme, metin çözümlemesi, bulmacalar, gazete, poster, broşür hazırlama, fotoğraf sergisi, kompozisyon ve mektup yazma olarak ifade edilmiştir.
- Etkili geri bildirim sürecinde Kahoot, Formativ, Socrative, Edmodo ve Google Drive gibi web 2.0 araçları kullanılabilmektedir.
- 23:37Öğrenme Kavramı ve Öğrenme İçin Temel İlkeler
- Öğrenme, bireyin davranışında ya da bireyin bir davranışı gösterme yeterliliğinde yaşantısı yoluyla meydana gelen kalıcı değişimdir.
- Refleks doğuştan getirilmiştir, belli bir uyarısı vardır, basit bir davranıştır ve organizmanın biyolojik donanımında yer alır.
- Öğrenme için temel ilkeler: hedefe yöneliktir, ön bilgi ile yeni bilgi arasında bağ kurmaktır, bilginin örgütlenmesidir, doğrusal olmayan fazlar halinde gerçekleşir, gelişimden etkilenir ve stratejiktir.
- Öğrenmeyi doğrudan etkileyen faktörler öğrenen kaynaklı, öğrenme yöntemi kaynaklı ve öğrenme malzemesi kaynaklı faktörler olarak üç gruba ayrılarak incelenebilir.
- 25:25Öğrenme Faktörleri
- Öğrenmeyi doğrudan etkileyen öğrenen kaynaklı faktörler: türe özgü hazır oluş, olgunlaşma, genel uyarılmışlık hali, eski yaşantıların aktarılması, güdü (motivasyon) ve dikkat.
- Öğrenme yöntemi kaynaklı faktörler: öğrenmeye ayrılan zaman, öğrenilen konunun yapısı, öğrencinin aktif katılımı ve geri bildirim.
- Öğrenme malzemesi kaynaklı faktörler: algısal ayırt edilebilirlik, anlamsal çağrışım, kavramsal gruplandırma ve aktarma (olumlu ve olumsuz).
- 27:04Öğrenme İçin Temel İlkeler
- Öğrenme hedefe yöneliktir, ön bilgi ile yeni bilgi arasında bağ kurmaktır ve bilginin örgütlenmesidir.
- Öğrenme doğrusal olmayan fazlar halinde gerçekleşir, gelişimden etkilenir ve stratejiktir.
- Öğrencinin öğrenme durumunda pasif olmasından aktif olmasına doğru giden süreç: dinleme, okuma, yazma, anlatma şeklinde oluşmaktadır.
- 27:50Öğretim Stratejileri
- Sunuş yoluyla öğretim: öğretmen merkezlidir, tümdengelim mantığı vardır, az zamanda çok bilgi verilmeye çalışılır ve örgütleyici organize ediciler vardır.
- Buluş yoluyla öğretim (örnek kural): öğrenci merkezlidir, tümevarım ilkesini ele almış, sezgisel düşünme ve öğrenme güdüsünü arttırma amaçlanır.
- Araştırma-inceleme yoluyla öğretim: öğrenci merkezlidir, tümevarım ve tümdengelim kullanılabiliyor, üst düzey zihinsel stratejileri geliştirmede etkiliydi ve öğrenci etkinlikleri dayalı problem çözme içerir.
- Tam öğrenme stratejisi: ünite ünite ilerleme söz konusudur ve "öğrenemeyen öğrenci yoktur" prensibine dayanır.
- 29:36Eğitimde Güncel Yaklaşımlar
- Yapılandırma öğrenme yaklaşımı: bireyin bilgiyi yapılandırmasına, oluşturmasına, yorumlamasına ve geliştirmesine fırsat vermesidir.
- Yapılandırmacı öğrenme kuramı üç temel grupta ele alınabilir: bilişsel yapılandırmacılık (PJT), sosyal yapılandırmacılık (Vygotsky) ve radikal yapılandırmacılık (von Glaseft).
- Proje tabanlı öğretim yaklaşımı: bilimsel düşünmenin adımlarını öğretmek, öğrencilerin ilgilendikleri konuda araştırma yapmalarını ve sonuçlarını raporla düzenlemelerini amaçlar.
- Probleme dayalı öğrenme yaklaşımı: problemi hissetme, tanımlama, bilgilerin toplanması, hipotezler kurma, veri toplama, hipotezleri test etme, problemin çözümü ve sonucu raporlaştırma basamaklarından oluşur.
- 32:15Diğer Öğrenme Yaklaşımları
- Beyin temelli öğrenme yaklaşımı (nörofizyolojik öğrenme yaklaşımı): gerçek problemlerin çözümüyle en iyi öğrenmenin olacağını ve öğrencinin öğrenme sürecine etkin katılımının sağlanması gerektiğini savunur.
- Harmanlanmış öğrenme: etkileşimli bir deneyimdir ve öğrenciler çeşitli içerik ortamları aracılığıyla çevrimiçi pratik yaparak çevrimdışı dersleri pekiştirir.
- Yaşam boyu öğrenme yaklaşımı: örgün eğitim ve yaygın eğitimin birleştirilmesidir ve temel ilkesi bilinçli ve amaçlı olarak yaşam boyunca öğrenmeye devam etmektir.
- İşbirlikli öğrenme yaklaşımı: öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda 2-6 kişilik küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmalarına dayalı bir yaklaşımdır.
- 33:46Öğretim İlkeleri
- Öğretim ilkeleri: hedefe amaca uygunluk, öğrenciye görelik, öğrenci düzeyine uygunluk, hayatilik (yaşama yakınlık, işe vurukluk), transfer, yaparak yaşayarak öğrenme (uygulanabilirlik aktivite), ekonomiklik, aktüalite (güncellik), açıklık hayalelik, somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyen, yakından uzağa, basitten karmaşığa, bütünlük, anlamlılık, tümdengelim ve sosyallik ilkesidir.