Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Pelin Hanım ve diğer konuşmacılar arasında geçen, modernizm ve postmodernizm akımlarını ele alan akademik bir sohbet formatındadır. Konuşmacılar arasında sanat tarihi ve mitoloji dersleri veren bir akademisyen bulunmaktadır.
- Video, modernizmin bilimsel devrimden başlayarak sanat, edebiyat, mimari ve düşünce üzerindeki etkilerini kronolojik olarak incelemektedir. İlk bölümde bilimsel devrim ve modernizmin tarihsel gelişimi ele alınırken, daha sonra Mane, fütürizm, sürrealizm gibi modern sanat akımları ve edebiyatçılar (Proust, Woolf, Joyce) incelenmektedir. Son bölümde ise postmodernizmin modernizme karşı tepki olarak nasıl ortaya çıktığı ve bu iki akım arasındaki temel farklar tartışılmaktadır.
- Sohbet, modernizmin klasik dünya görüşünü yıktığı, bilimsel yöntemleri getirdiği ve insanın evrende merkezi konumundan çıkarıldığı süreçteki önemli bilim insanlarının çalışmaları ile başlayıp, 1900'lerden 1930'lara kadar süren modernizm döneminin edebiyat ve sanat üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Video, postmodernizmin büyük anlatılar (metaneratifler) karşı tepki duyan ve dünyaya kuşkuyla bakan bir felsefi bakış olduğunu açıklamakta ve bir sonraki bölümde Marksizm konusunu ele alacaklarını belirterek sona ermektedir.
- Modernizm ve Sanat İlişkisi
- Patron ve sanatçı ilişkisi önemli olsa da, çağın dikkatli davranması gerekiyor.
- Newton gibi bilim insanları, İncil'in bir bilim kitabı olmadığını ve evreni anlamak için bilime bakmak gerektiğini vurgulamıştır.
- Modernizm, özellikle resimde başlayarak sanatın halka ulaşması ve sanatın evlere indirgenmesiyle birlikte bir değişim süreci oluşturmuştur.
- 01:02Modernizm ve Bilim İlişkisi
- Einstein'in görelilik kuramını ortaya atması, sanatçıların gerçeğin göreceli olabileceğini düşünmelerine ve bu nedenle sanat anlayışlarının değişmesine neden olmuştur.
- Günümüzde modernizm ve postmodernizm kavramları anlaşılmış değil, yeni olan her şey "modern" olarak adlandırılmaktadır.
- Günümüzde referansın olmadığı, her şeyin simulacra'nın simulacra'sı olduğu ve pastiş olduğu bir noktaya gelinmiştir.
- 02:01Modernizm ve Edebiyat
- Modernist eserler, mevcut yapıları kıran, parçalayan ve altüst eden bir anlayışla yazılmıştır.
- Modernizm, totaliter rejimleri ve "ben dünyaya böyle bakıyorum, sen de bakacaksın" mantalitesini getirmiştir.
- Modernist eserler, içlerindeki referansları anlayabilmek için onlarca başka kitap okumak gerektiği için entelektüel anlamda zengin eserlerdir.
- 04:19Modernizm ve Bilimsel Devrim
- Modernizm, dünyada olan her şeyi tanrıya, meleklerine veya cinlere bağlayan eski dünya görüşünü değiştirmiştir.
- Galileo, Copernicus, Kepler ve Brahe gibi bilim insanları, evreni bilimsel bir şekilde açıklamaya başlamışlardır.
- Bu bilim insanları, dünyanın evrendeki konumunun merkezde olmadığını ve fiziksel olgulara bilimsel bakış açısıyla yaklaşmanın gerektiğini öne sürmüşlerdir.
- 08:16Aydınlanma ve Bilimsel Devrim
- Aydınlanma felsefesinin temelleri, bu bilimsel buluşlar ve bakış açılarıyla inşa edilmiştir.
- İki yüzyıl içinde daha laik ve düşünceye dayalı bir bakış anlayışı oluşmuştur.
- Fizik, kimya ve fen bilimlerindeki devrimler, insanın evrende sadece bir kum tanesi olduğunu idrak ettirmiştir.
- 10:53Galileo'nun Hayatı
- Galileo, çocukken bile mahallesinin rahibinin Pizza Kulesi'nin yamuk olmasının kutsal bir şey olduğunu söylemesine karşı çıkmıştır.
- Galileo, daha küçük yaşlarda her şeyi tanrıya atfetmenin doğru olmadığını öngörmüştür.
- Galileo'nun patronları olmuştur ancak genel olarak her zaman tek başına çalışmıştır.
- 12:17Bilim İnsanları ve Patron İlişkisi
- Bilim insanları ve sanatçılar, kilisenin hegemonyasını bypass ederek yazıp üretmeye devam etmişlerdir.
- Önemli aileler belli dönemlerde bu bilim insanlarını sofralarına davet edip fikirlerini dinlemişlerdir.
- Patron ve bilim insanı ilişkisi çok önemlidir, ancak bilim insanları çağda dikkatli davranmak zorundadır çünkü Bruno örneğinden görüldüğü üzere hayatıyla ödemek durumunda kalabiliyorlar.
- 13:09Galileo ve Christina Düşesi
- Galileo, Christina Düşesi'yle mektuplaşıyor ve Incil'in bir fizik kitabı olmadığını, evreni anlamanın için bilime ve deneyime bakmak gerektiğini belirtiyor.
- Galileo gibi bilim insanları, her şeyin deney ve bilimle açıklanması gerektiğini, insanların deney yaparak teorileri test etmesi gerektiğini inanıyorlar.
- Galileo'dan başlayıp Newton'a kadar ikiyüz-üçyüz yıl boyunca insanlar hareket, mekanik, hız gibi konuları sistematik bir şekilde ele almışlar ve varsayımları ortaya atmışlar.
- 15:33Bilimsel Gelişmeler ve Sanayi Devrimi
- Bilimsel gelişmeler sanayi devrimiyle beraber hız kazanmış, bu düşünceler buharlı gemiler, trenler ve otomobiller gibi icatların geliştirilmesine yol açmıştır.
- Sanayi devrimiyle birlikte üretim hızlanmış, insanın toplumdaki yeri sorgulanmaya başlamıştır.
- Bilimsel bakış ve felsefe, dünyaya bakış değişimi, hız ve üretim ile birlikte insanın toplumdaki yeri sorgulanmaya başlamıştır.
- 18:17Modernizm ve Modern
- Sanatta modernizm, edebiyatta, müzike, dansa ve felsefeye de etki eden bir akımdır ve modern ile karıştırılmamalıdır.
- Virginia Woolf, 1924'te yazdığı makalede 1910'da her şeyin değiştiğini ve yeni bir bilinçin ortaya çıktığını belirtmiştir.
- Konuşmacıya göre modernizm 1700'lerin sonunda başlamış, 1780'lerde ve 1790'larda Avrupa'da ressamlar ve müzisyenler bambaşka sanat akımları geliştirmeye başlamışlardır.
- 21:14Modernizmin Başlangıcı ve Sanatın Değişimi
- Modernizm, resimle başlamış ve Ezra Pound'un 1914'te imajist şiiri üretmesiyle ilerlemiştir.
- Klasik sanat mimetik bir bakışa sahipti, yani ressamlar gördüklerini mükemmel ve realistik bir şekilde resmediyorlardı.
- 1870'lerde ve 1880'lerde Mane gibi ressamlar, sokaktaki fahişeleri Venüs olarak resmetmeye başlamışlardır.
- 23:52Mane ve Modern Sanat
- Mane, modern sanatın kurucusu olarak görülür ve akademiden tecrit edilmiştir.
- Mane'nin sergisi büyük bir skandal olarak kabul edilmiştir, çünkü zamanın kritikleri "resim böyle mi olur" diye eleştirmişlerdir.
- Mane ile hareketle sadece gündelik hayatın tuvallere taşınması değil, aynı zamanda dünyaya bakış da değişmiştir.
- 25:55Mane'nin Sanat Tekniği
- Mane hem resim yapma tekniğini değiştiriyor hem de kadınların resimde objeleştirilmesiyle oynuyor.
- Mane'nin resimlerinde görülen hızlı fırça darbeleri, modelleri stüdyoda olmasına rağmen dışarıda yapıyormuş gibi göstermesiyle oluşmaktadır.
- Mane'nin resimleri zamanın kritikleri tarafından "çocuğun resim yapması gibi" eleştirilmiştir.
- 27:14Modern Sanatın Gelişimi
- Akademilerden atılan sanatçılar kendi ekollerini oluşturmuşlardır.
- Rusya'daki devrim sadece siyasette değil, aynı zamanda sanatta da temsili sanatın önünü kestirmiştir.
- Sanat artık temsili olmayıp, sanatçının dünya görüşünü yansıtan bir ortam haline gelmiştir.
- 29:13Sanatın Değişen Karakteri
- Sanat sanat içindir akımıyla birlikte sanatçı artık patronun değil, bir birey olarak dünyayı kendi görüşüyle resmetmeye başlamıştır.
- Sanat artık bir meta haline gelmiş, herkes hem sanatçı olabilir hem de sanat satın alabilir duruma gelmiştir.
- Modernizmle birlikte sanat galerilerinden koparak şehirle ilişkisi değişmiş ve halka daha kolay ulaşılabilir hale gelmiştir.
- 32:33Sovyet Sanatı ve Modernizm
- Kandinsky, Bauhaus ekolüne mensup ve modernizmin en önemli ekollerinden biridir.
- Eisenstein ve Marno gibi Sovyet yönetmenler, modern sinemanın kurucuları olarak zamanın nasıl dilimlenebileceğini göstermişlerdir.
- Sovyet poster sanatı ve grafik tasarımları modernizmle bağlantı kurarak çığır açmıştır.
- 33:56Modernizm ve Sanat
- Sanatın reklam ve propaganda ile birleşmesi sonucu simgesel eserler ortaya çıkmıştır.
- Bazı sanatçılar, ağ objesinin noktalar, çizgiler ve geometrik şekillerle temsil edilebileceğini göstererek soyut sanata doğru ilerlemişlerdir.
- Modernizm içinde fütürizm, pointizm, vortisizm, imajizm ve konstrüktivizm gibi farklı akımlar bulunmaktadır.
- 35:17Konstrüktivizm ve Modern Sanat
- Konstrüktivizm, yeni ve alternatif bir anlayış ve bakış açısı oluşturarak, bina gibi yapıları Lego parçaları gibi birleştirerek inşa etme prensibini benimsemiştir.
- Modern sanatta temsil edilen objelerin temsil edici niteliği ortadan kalkmış, sanat sadece bir düşünce olarak kalmıştır.
- Modern sanat müzelerinde cep telefonu gibi günlük nesneler sergilenerek, arkasına ilginç felsefi açıklamalar yerleştirilmiştir.
- 36:35Modernizmin Sonuçları
- Sanat tamamen konsept haline gelmiş, bir düşünceye indirgenmiştir.
- Sanatçılar, kaka parçası gibi nesneleri sergileyerek, insanın doğa ile kopuşu veya robotlaşması gibi felsefi düşünceleri açıklamışlardır.
- Modernizm, temsilin konstrüktif bir bilgi veya düşünce olmasından uzaklaşmasını sağlamıştır.
- 37:37Modernizmin Etkileri
- Modernizm, daha sonraki postmodernizm akımının öncüsü olmuştur.
- Postmodernizm, modernizmin bütüncül meta-naratiflerini yerle bir etmiştir.
- Avrupa'da sanatın kitleselleşmesi veya bireylerine indirgenebilmesi, marksist bir eleştiri açısından değerlendirilebilir.
- 39:26Modernizmin Sanat Merkezleri
- Modernizm, Paris, Viyana ve Londra gibi şehirlerde gelişmiştir.
- Bu şehirlerde psikoloji, bilim, fizik, sanat ve felsefe alanında önemli ürünler ortaya çıkmıştır.
- Emile Zola'nın "Terraken" romanında, insanların anatomi kürsülerine bilet alarak dersleri izlediği anlatılır.
- 41:41Bilimin ve Müzelerin Kamulaşması
- Bilim, şov ve karnavalesk bir hale gelmiş, insan anatomisi bir tiyatro haline dönüşmüştür.
- Louvre gibi saraylardan müzeler halka açılmış, imparatorlukların zenginliğini ve farklı bakış açılarını göstermiştir.
- Ressamlar, farklı kültürel etkileşimlerden etkilenerek (örneğin Van Gogh ve Gauguin), dünya farklı şekilde temsil edilebileceğini göstermişlerdir.
- 43:44Sanatın Ekonomik ve Teknik Değişimi
- Sanat, daha önce sadece kral ve prenslerin erişebileceği bir alanken, fotoğraf makinesinin yaygınlaşmasıyla herkesin ruhunun ölümsüzleştiği ve herkesin bir sanat eserine sahip olabileceği bir alan haline geldi.
- Benjamin'ın "Mekanik Üretim Çağında Sanat Eseri" adlı makalesinde, reprodüksiyon (çoğaltma) kavramının ortaya çıkmasıyla sanat eserlerinin tek ve ünike olmaktan çıkıp, herkesin evinde asılabilecek bir komoditi haline geldiği belirtiliyor.
- Sanat artık sadece müzelerde ve kiliselerde değil, günlük yaşamın objeleriyle birleştirilerek evlere indirgendi.
- 47:17Modernizm ve Sanatın Değişimi
- Modernist sanatçılar, ressamın tanrı hikayelerini anlatan bir zanaatkar olmaktan çıkıp, Marcel Duchamp gibi üretilmiş bir tuvalete sanat eseri olarak yerleştirmeyi başlattılar.
- Modernizm, sanat alışkanlıklarını yerle bir eden yaklaşımlarla, psikoloji, bilim, fizik ve zaman kavramlarının değişimleriyle sanatçıların dünyaya bakışını ve sanat eserlerini değiştirdi.
- Paul Klee gibi ressamlar, Aristoteles'in mimesis (öykünme) kavramından uzaklaşıp, insanın iç buhranlarını, şehir hayatındaki zorlukları ve yalnızlaşmayı temsil etmeye başladılar.
- 51:48Bilim ve Sanatın İlişkisi
- Einstein, Freud, Nietzsche ve Darwin gibi bilim insanları ve felsefecilerin çığır açan çalışmaları, sanatçıların dünyaya bakışını ve sanat eserlerini değiştirdi.
- Einstein'ın görecelilik kuramı, gerçeğin göreceli olabileceği düşüncesini getirdi ve bu da resim sanatını değiştirdi.
- Modern sanatçılar, resim geleneğinin yerle bir etmeye çalışarak, temsili sanattan çıkıp, sanatçının ruh halini ve teorilerini yansıtan soyut eserler oluşturdu.
- 55:09Modernizm ve Edebiyat
- Modernist edebiyat, daha önce karakterların hayatlarını anlatan roman sanatından çıkıp, bilinç akışının kağıda dökülmesine doğru gitti.
- Virginia Woolf, James Joyce ve Ezra Pound gibi yazarlar, zaman kavramını, lineer naratif ve edebi eserlerin formlarını tamamen değiştirdiler.
- 1922 yılı, Thaliton, Westland ve Ulysses gibi eserlerin yayınlandığı için modernist edebiyat için "mucizevi yıl" olarak adlandırılmıştır.
- 56:37Modernist Edebiyatın Kaynakları
- Modernist edebiyatın birçok eseri 1922 yılında yayınlanmıştı, örneğin Great Gatsby'nin yazarı Fitzgerald'in eseri.
- Modernist yazarları etkileyen akımlar arasında Viyana'dan gelen Alman ekolü, Freud ve Mach gibi düşünürler yer almaktadır.
- Modernist yazarların ortak noktası insanın dünyaya öznel olarak bakmasıdır.
- 59:17Modernist Yazarların Özellikleri
- Modernist yazarlar, karakterlerin bilinç akışını kağıda aktarmayı öne çıkarmışlardır, örneğin "Bayan Dollway" gibi eserlerde.
- Modernist eserlerde süper kahramanlar yerine günlük hayatın detayları ve insanın zihinsel dünyası ön plandadır.
- Einstein, Darwin, Nietzsche, Freud gibi düşünürlerin çalışmaları, modernist sanatçıları etkilemiş ve her şeyi sorgulamaya teşvik etmiştir.
- 1:02:07Modernist Sanatçıların Etkileri
- Ezra Pound, Amerikalı bir şair olup, İngiltere'ye gelerek James Joyce ve T.S. Eliot'u etkilemiştir.
- Pound, imajist bir şiir tarzı geliştirmiş ve Japon haiku'sundan esinlenmiştir.
- Modernist yazarlar, eski eserlere referans vererek ve onları yeniden yorumlayarak (pastiche) yeni eserler yaratmışlardır.
- 1:04:33Modernizm ve Manifestolar
- Modernizm, sanatta ve edebiyatta insanların eskiye karşı alerjisi ve eskiden tapılan enstitüleri sorgulaması anlamına gelir.
- Modernist sanatçılar, eskiden saygı duyulan akademiler, üniversiteler ve ekollerle savaşarak kendi ideallerini ortaya koymuştur.
- Modernizm, 1880-1930 yılları arasında süregelen yaklaşık otuz yıllık bir süreç olarak kabul edilmektedir.
- 1:06:44Modernizm ve Dünya Savaşı
- Modernizm dönemindeki düşünürler, gerçeklik kavramını sorgulamaya başlamış ve bu da güvenilmez, mimetik olmayan eserlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
- Birinci Dünya Savaşı, modernizm dönemini etkileyen en kanlı ve vahşi savaş olarak görülür.
- Ezra Pound'un "Çorak Ülke" adlı eseri, Birinci Dünya Savaşı'nın vahşetini ve teknolojinin getirdiği medeniyetin çöküşünü yansıtmaktadır.
- 1:09:33Modernizm Dönemi ve Edebiyat
- Konuşmacı, Fransız dilini çok sevdiğini ve Luis Ferdinand Céline gibi yazarların sokak ağzıyla yazdıkları ilk kitaplar olduğunu belirtiyor.
- Modernizm döneminde, Borhes gibi yazarlar gerçeklik toposunu ortadan kaldırarak referans üzerine referans oluşturuyorlar, ancak bu referanslar aslında yaratılmış veya uydurulmuş.
- Birinci Dünya Savaşı sonrası tüm güven veren putlar indirildi ve ayna içinde aynı olan jidin ilk bulduğu teknik eserler ortaya çıktı.
- 1:11:15Şiirin Evrimi
- Eskiden şiir kulaktan kulağa anlatılarak, ritim duygusu ve tekerrürle yazılıyordu, çünkü hatırlamanın kolaylaştırılması için gerekiyordu.
- Büyük ozanlar stanza şeklinde veya i'm big pentamitor kullanarak belli ritimlerle yazıyorlardı ve şiir yazma geleneği çok önemliydi.
- Modernizme gelindiğinde, kafiye ve bariz bir uyum, nizam ve intizam kafeye atıldı, şiir tamamen fragmant olmuş ve kırılmış hale geldi.
- 1:13:12Modernizm Döneminde Edebiyatın Değişimi
- Nazım Hikmet, Türkçede en önemli modernist şair olarak görülebilir, çünkü bu yazarlar genellikle İngilizce veya Fransızca ile modernizmi uygularken, Hikmet Türkçe ile yapıyor.
- Bazı şairler düzyazı gibi şiir yazıyor, bazı romancılar şiir gibi roman yazıyor, bu nedenle formlar birbirine karışıyor.
- Modernizm döneminde kabul edilen sınırlar yerle bir oluyor, bazı kitaplar yasaklanıyor ve akademisyenler "bu şiir sayılmaz" diye tepki gösteriyor.
- 1:14:28Modernizm Döneminin Etkileri
- Modernizm döneminde hem düzyazıda hem şiirde bambaşka eserler veriliyor, Wall Stevens gibi Amerikalı şairler inanılmaz şeyler yapıyor.
- Modernizm döneminde bir kelimenin neyi temsil ettiği veya sanat tarihinde bir elmanın aslında elma olmadığını anlamak çok zor bir şey haline geliyor.
- Konuşmacı, modernizmin özellikle edebiyatta çok heyecan verici bir dönem olduğunu, yüzyılların geleneklerini yerle bir ettiğini ve üstünden tankla geçtiğini belirtiyor.
- 1:16:03Modernizm ve Siyaset
- Modernist yazarların arasında Mussolini'ye veya Hitler'e şapka çıkaranlar var, bu durum çok korkunç.
- Faşistler ve totaliter rejimler modernist dönemde popüler oluyor çünkü onlar da gelenekleri yok edip yerine kendilerini koyuyorlar.
- Modernistler, Batı medeniyetinin yok oluşuna tanıklık etmişler ve bu nedenle bazıları çok uç noktada bulunuyorlar.
- 1:18:39Modernizmin Genel Etkileri
- 1920'lerde kadın hareketleri ve devrimler modernistleri çok etkiliyor.
- Modernizm, pek çok şeyin yıkılıp yeniden inşa edildiği bir dönem.
- Edebiyat tarihi boyunca, romandan bahsedildiğinde Japonya'da başladıysa ve ilk şiir Enheduana denilen Mezopotamyalı bir kadın tarafından yazıldıysa, 2000 yıl boyunca belli formlar kullanılarak ve gerçekçi tarzlarda yazılmıştır.
- 1:19:57Modernist Edebiyat ve Çağı
- Modernist yazarların derdi çok satmak, çok insana ulaşmak veya eğlendirmek değil, bir haykırış olarak ifade etmekti.
- Modernist eserler, insanlığın umutsuzluğunu ve artık hiçbir şeyin aynı olmayacağını yazan yazarlar tarafından oluşturulmuştur.
- Birinci Dünya Savaşı sonrası, insanlar ruhen derin darbeler almış ve bu zor zamanlar modernist edebiyatın oluşumunu etkilemiştir.
- 1:21:27Modernist Sanatçıların Durumu
- Modernist sanatçılar savaşın etkisiyle paramparça olmuş olabilirlerdi, ancak hiç olmadıkları kadar özgürdüler.
- Çoğu parasız sanatçı Paris'in çatı aralarında çalışırken, bize kalanlar ve yaşamaya devam edenler hiç görülmemiş bir dünya bırakmışlardır.
- Modernistler, yıkımın ardında inşa etmek istediği şeyi, insanın cesaret edemediği iç sesi dışarı çıkarmayı ve fısıltıyı çığlığa dönüştürmeyi hedeflemişlerdir.
- 1:22:26Modernist Edebiyatın Özellikleri
- Modernist edebiyatta, normalde utanılacak konular (örneğin seks) açıkça yazılabilmesi bir devrim olarak görülmüştür.
- Freud'un bilinçaltının dışavurumu ve bunu dışa vurmaktan korkmamak fikri modernist eserlerde önemli bir yer tutmuştur.
- Modernist edebiyat, sanat ve filmde içsel duyguların dışa fışkırmasıyla karakterize olmuştur.
- 1:24:04Modernist Sanat ve Postmodernizm
- Modernist sanatçılar (Dali, Bunel, Max Ernst) sürrealist akımın cops excuse, mükemmel ceset gibi oyunlar oynayarak resim, heykel ve kolaj yapmışlardır.
- Klasik realizm tarihin çöplüğüne atılırken, yerine hayvani, korkusuz ve primitif bir estetik gelmiştir.
- Postmodernistler, modernistlerin pek çok şeyini yapmış olsa da, Liotard gibi düşünürler bunu bir teoriye dönüştürmüş ve meta-narrative (büyük anlatımlar) yerle bir etme çabası olarak tanımlamışlardır.
- 1:27:09Modernizmin Müzik ve Dansında Yansımaları
- Modernizm, geçmiş yüzyıllardan farklı olarak zaman algılayışını değiştirmiş ve realistik eserlerin yok edilmesini sağlamıştır.
- Müzikte bu değişimi, Stravinsky'nin "Sacre de Pantin" adlı bale müzikleriyle başlattı; bu eserler dinleyicileri rahatsız edici buldu ve bazıları ciyaklayarak salondan çıkıyordu.
- Atonal sistem, geleneksel tonal sistemi değiştirmiş ve müzikte normalde duyulmayan sesler kullanılmış, savaşın ve kaosun sesini yakalamaya çalışılmıştır.
- 1:31:21Modernizmin Dans ve Sanatında Yansımaları
- Nijinsky'nin "Lapto Mede" adlı balesinde, antik Yunan vaazlarından esinlenen tek boyutlu hareketler baleye aktarılmış, sahnede hayvanların hareketleri izlenmiştir.
- Modernist sanatçılar çok yönlüydü; Picasso gibi, Jean Cocto gibi şairler hem metin yazıyor hem de sahne dekorları yapıyorlardı.
- Modernistler gerçekliğin yakalanamayacağına inanıyor, anları dondurmayı amaçlıyor ve zamanın ruhunu aynalamış, geçmişe tokat atmıştır.
- 1:34:36Modernizmin Mimari ve Şehir Planlamasında Yansımaları
- Modernistler mimari ve estetik açısından şehirlerin nasıl olması gerektiğine dair düşünceler geliştirmişlerdir.
- Bauhaus, Berlin'deki bir mimari akımı olup, çaydanlıktan binalara kadar her şeyde bir bakış açısı ortaya koymuştur.
- Modernist mimari eserleri estetik açıdan hoş olmayabilir, ancak mimarlar komünal hayat hayal etmiş ve birbirlerine ilham vererek çalışmışlardır.
- 1:38:13Modernizmin Komünal Hayat Vizyonu
- Modernistler aile yerine komünal yaşam hayal etmişler, herkesin çocuklarına bakılacağını düşlemişlerdir.
- AVM'ler, komünist düşünceye dayanan ortak alanlar olarak kurulmuştur.
- Modernist teorileri güzel olsa da, pratiğinde ruhsuz, dev bloklar ve gri caddelerle sonuçlanmış, Doğu Bloğu ülkelerinde bu mimari tarzın etkileri görülmektedir.
- 1:39:47Modernizm ve Postmodernizm Kavramları
- Modernizm ve postmodernizm kavramları günümüzde çok anlaşılmış durumda olup, "yeni olan şey modern" şeklinde basitçe kullanılmaktadır.
- Modernizm büyük meyli olan modernizm ve modernist eserler farklıdır, postmodernizm ise modernizme cevap olarak ortaya çıkmıştır.
- Postmodernizm, Leotard'ın dediği gibi metaneratifler (büyük anlatılar) ve bunların doğurduğu dünyaya kuşku ve inançsızlıkla bakan bir felsefi bakıştır.
- 1:41:35Postmodernizmin Felsefi Temelleri
- Leotard ve pek çok postmodernist düşünür Wittgenstein'dan etkilenmiştir çünkü Wittgenstein dilin nasıl üst sınıftakiler tarafından kullanılabildiğini açıklamıştır.
- Wittgenstein, dilin tehlikeli olabileceğini ve metanaratiflerde güç ilişkilerine hizmet edebileceğini göstermiştir.
- Postmodernist dönemin edebiyatında dili problematize eden yazarlar vardır, örneğin George Perec e kelimesini kullanmadan bir roman yazmıştır.
- 1:43:34Postmodernizmin Edebi Özellikleri
- Postmodernist yazarlar kendinden önceki gelenleri utanmadan kullanıp onlarla dalga geçebilmek ve onları kolaj eser gibi eserlerine yerleştirmektedir.
- Bu yaklaşımda formlar ortaya çıkmış, bu özellikler şiirde ve düzyazısında da görülmektedir.
- Postmodernizmde reprezantasyon meselesi, birinci dünya savaşı'ndan sonra referans noktası olmayan bir noktaya ulaşmıştır.
- 1:46:16Modernizm ve Postmodernizm Arasındaki Farklar
- Modernist yaklaşımda, bir ressam bardağın resmini çizip altına "bu bir bardak değildir" yazması, referans verilen objenin olmadığını söylemektir.
- Postmodernist yaklaşımda ise boş bir odaya sokup "bu evrendir" diyerek referansların yok olduğu bir noktaya ulaşılır.
- Postmodernizmde referansların ortadan kaldırılmasıyla özgürleştirici ama aynı zamanda eleştirel bir tavr ortaya çıkmaktadır.
- 1:48:17Postmodernizmin Günümüzdeki Yansımaları
- Postmodernizmde gerçeklik olmadığı için makinelerin yazdığı şeyin edebiyat olabileceği tartışılabilir.
- Ballard'ın kısa hikayesinde şairler otomatik daktilolar kullanırken, biri bu daktiloları yok etmeye başlar ve şairler şiir yazamaz hale gelir.
- Günümüzde artık referansın olmadığı, her şeyin simulacra olduğu, pastiş olduğu ve alternatif evrenler ve metaverse'lere gittiği bir noktada bulunulmaktadır.
- 1:49:17Sanatın Değişen Anlamı
- Günümüzde ne yaptığın değil, nasıl göründüğün ve nasıl gösterdiğin bir anlam kazanmış, bu da hızlı tüketimle birlikte gelmektedir.
- Pop-up galeriler çıkıyor, eserler kağıt harcamamak için bile basılmıyor, bazıları sadece bulutta duruyor.
- Walter Benjamin'in kutsal kavramı artık yok olmuş, bu yüzyıllar süren sanat ve zanaat tarihi için büyük bir ölüm demektir.
- 1:50:03Sanatın Kutsallığı ve Yükseklik Kavramının Kaybı
- Sanatçılar önce tanrı olarak görülür, sonra tapılan, saygı gören insanlara dönüşmüş, ancak şimdi herkes şair, yazar olabilir.
- Yüksek sanat kavramı yok olmuş, alçak sanat (avam) kavramı ise herkesin ulaşabileceği, çoğaltabileceği bir komoditiye haline gelmiştir.
- Sanatın içindeki kutsallık ve yükseklik kavramları hem sokağa inmiş hem gündelik hayata indirgenmiş durumdadır.
- 1:51:13Modernizm ve Postmodernizm İlişkisi
- Postmodernizmle ilgili daha sonra konuşulacak, çünkü tarihsel dönemine geldiğinde siyasetle birlikte ilintili bir tartışma olmaktadır.
- Modernizm Hitler'leri yaratabildiyse, postmodernizm Trump'ları yaratmıştır.
- Post-truth çağında hiçbir şeyin gerçek olmadığı, herkesin kendi güç ilişkisi içerisinde kimliğini öne sürerek iktidara yürüyebildiği bir dünyaya doğru ilerlenmektedir.
- 1:52:17Modernizm ve Postmodernizm Arasındaki Farklar
- Sanat tarihi ve mitoloji derslerinde, bir şiiri veya resmi anlatmak için sanatçının zamanını, tarihini ve dönemini anlamak gerekir.
- Postmodernistler için gerçeklik kavramı tamamen boşalmış, bitmiş vaziyetteyken, modernistler için bu önemli değildir.
- Modernistler için birinci dünya savaşı bilmeden Salinger, Steinbeck gibi yazarların eserlerini anlamak mümkün değildir.
- 1:54:05Sınıf İlişkisi ve Marksizm
- Marksizm'e göre sınıf ilişkisini çıkartmadığı sürece her şeyin sonu bir noktada faşizme varabiliyor ve ekonomik krizler sonsuza kadar devam edebiliyor.
- Sınıf ilişkisinin bir konstrüksiyon olduğunu bilincinde olan insanlar mutlaka marksist, faşist veya leninist olmak zorunda değildir.
- Her şeyin bir ideoloji ve konstrüksiyon olduğunu kabul ettikleri için, bu eserleri anlamak için sınıf ilişkisini anlamak gerekir.