Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, modern ve postmodern sanatçıların roman ve hikayelerinde kullandıkları anlatım tekniklerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Ders, 2019 AYT ve 2020 TYT Türkçe sınavlarında sorulan sorular üzerinden başlayarak, bilinç akışı, iç çözümleme, geriye dönüş, pastiş, parodi, tekrar (led motif), gösterme tekniği, diyalog, monolog (iç monolog), ironi, özetleme tekniği, montaj ve kolaj gibi çeşitli anlatım tekniklerini açıklamaktadır. Her teknik için tanımlar, özellikleri ve örnekler verilmektedir.
- Videoda özellikle bilinç akışı ve iç çözümleme arasındaki farklar vurgulanmakta, Latife Tekin'in "Sevgili Arsız Ölüm" eserindeki pastiş tekniği örneği de paylaşılmaktadır. Bu içerik, edebi anlatım tekniklerini anlamak ve tespit etmek isteyenler için faydalı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:01Modernizm ve Postmodernizm Anlatım Teknikleri
- Bu derste modernizme ve postmodernizme bağlı sanatçıların roman ve hikayelerinde kullandıkları anlatım teknikleri anlatılacaktır.
- 2019 AYT'de bilinç akışı ile ilgili bir soru sorulmuş ve bu yıl da benzer bir soru gelme ihtimali vardır.
- Bilinç akışı, geriye dönüş, iç çözümleme, monolog, pastiş, parodi, late motif, montaj, kolaj göstermek tekniği gibi kavramlar ve teknikler ele alınacaktır.
- 00:43Bilinç Akışı Tekniği
- Bilinç akışı tekniğinde metindeki cümleler karmaşık bir şekilde aktarılır, yazarın karakterin zihninden geçen düşünceleri herhangi bir kurguya bağlı kalmadan olduğu gibi aktarır.
- Bu tekniğin özellikleri: karmaşık cümleler, mantıklı bağ olmayan ifadeler, çağrışıma dayalı ifadeler ve söz dizimine dikkat edilmemesidir.
- Örnek: "Mutlak birisini çiğnedi bu herifi hapse tıktılar. Ne kadar münasebetsizlik. Onaltı yaş ölmek için pek erkendir. Artık vapura gidemem. Yazık. Hey terbiyesiz dağ adamı. Bu küfür doğrusu unutulmaz. Arabacı: Sür be herif şu ando'nun yaptığı işi de görüyor musun?"
- 02:35İç Çözümleme Tekniği
- İç çözümleme tekniği, bilinç akışı tekniğine benzer ancak kahramanın zihninden geçen düşünceleri belli bir sırayla ve düzen dahilinde aktarır.
- Bu tekniğin özellikleri: anlatıcı "karakterin zihninden geçenleri diye düşündü" ifadesiyle aktarır, karmaşık ve düzensiz ifadelere yer vermez, hakim bakış açısı kullanır ve dolaylı anlatıma yer verir.
- Örnek: "Rakım Efendi eve gitmek istiyordu. Önce bir şeyler yer, sonra da biraz dinlenirim diye düşündü. Kendisini toparlamalıydı. Yapılacak onca iş onu bekliyordu."
- 05:03Geriye Dönüş Tekniği
- Geriye dönüş tekniğinde bulunulan şimdiki zamandan geriye doğru sıçramalar yapılır, amaç metinde verilen olayı, karakteri veya durumu daha iyi ortaya koymaktır.
- Bu tekniğin özellikleri: anlatıcı şimdiki zamanda geçmişe doğru sıçramalar yapar, genelde tarihi romanlarda kullanılır ve özellikle karakter ve olaylarla ilgili geçmişe dair bilgiler verilir.
- Örnek: "Bu yolculuğa çıkmayı hiç istemiyordu. İçini bir kasvet kaplamıştı. Hatıraların karanlığında kalan yüzleri tekrar görmek, yaşananları hatırlamak istemiyordu."
- 06:57Pastiş Tekniği
- Pastiş, öykünme yoluyla bir sanatçının eserinden yararlanılan tekniktir, yani bir sanatçının başka bir sanatçının eserini taklit etmesidir.
- Pastiş tekniği içerik, üslup ve biçim bakımından başka bir eserden yararlanılabilir.
- Örnek: Latife Tekin'in "Sevgili Arsız Ölüm" isimli eserinde Dede Korkut hikayelerinden "Deli Dumrul" hikayesinden yararlanarak pastiş tekniğini kullanmıştır.
- 09:02Parodi Tekniği
- Parodi, pastişe benzeyen ancak bir eserin alaylı bir şekilde taklit edilmesidir.
- Pastişte taklit ve alay etme yokken, parodide alay etme ve eleştirel alaya yer verilir.
- Pastişte üslup ve biçim taklit edilebilirken, parodide sadece taklit etme durumu işlenen konu açısından yapılır.
- 10:30Tekrar Motif Tekniği
- Tekrar motif, eserde sürekli olarak duygu, düşünce ya da sözlerin tekrar edilmesidir ve metnin anlatımına güç katan bir tekniktir.
- Tekrar motif örnekleri: Peyami Safa'nın "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu"ndaki "Nusret'in kahkahaları", Oğuz Atay'ın "Tutunamayanlar"ndaki "Ol Rich'in efendim ifadesi", Turgut'un "Bak dünya bat" sözü ve Yaşar Kemal'in "Demirciler Çarşısı Cinayeti"ndeki "İyi insanlar o güzel atlara binip çekip gittiler" sözü.
- 11:28Gösterme Tekniği ve Diyalog
- Gösterme tekniği, anlatıcının okuyucuyla eser arasından çekilecek mekanın, olayın, kişilerin direkt okuyucuya gösterilmesi amaçlanan bir tekniktir.
- Bu teknikte olay, kişi ve durumlar okuyucuya doğrudan sunulur, anlatıcı ikinci plandadır ve okuyucunun çıkarımlarda bulunması sağlanır.
- Gösterme tekniği genellikle diyalog tekniğinden ve bilinç akışından yaralanır.
- 13:00Monolog ve İç Monolog
- Monolog, eser kişilerinden birinin kendi kendine yaptığı sesli konuşmadır.
- İç monolog, kahramanın kendi kendini sessiz, içten konuşmasıdır.
- İç monolog tekniğinde cümleler bir düzen ve bütünlük içinde, mantık dahilinde, dilbilgisi kurallarına uygun şekilde aktarılır.
- 14:36Ironi ve Özetleme Tekniği
- Ironi, bir sözün tam tersini kastederek kullanma tekniğidir ve genelde alay veya eleştiri amaçlıdır.
- Özetleme tekniğinde olay ayrıntılarına yer verilmez, olaylar sadece ana hatlarıyla aktarılır.
- 15:58Montaj ve Kolaj
- Montaj, yazarın bir eserinde farklı bir metin türünden parçalara doğrudan aktarım yoluyla yer vermesidir.
- Kolaj, bir metnin veya eserin tamamına farklı metinlerden, ortamlardan alınan parçaların yerleştirilmesidir.
- Montajda romanın bütünlüğü bozulmazken, kolaj neredeyse bütün metnin ortaya çıkmasını sağlar.