Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında hazırlanmış olup, modern genetik uygulamaları ve biyoteknoloji konularını ele almaktadır.
- Video, biyoteknolojinin tanımı ve amacı ile başlayıp, gen mühendisliği kavramına geçiş yapmaktadır. Ardından rekombinant DNA teknolojisi, transgenik canlılar ve kök hücre tedavisi detaylı olarak anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise modern biyoteknolojik yöntemlerin geleneksel yöntemlere göre avantajları, istah çalışmalarında kullanılan melezleme, yapay dölleme ve poliploidi gibi yöntemler açıklanmaktadır.
- Video, son yıllarda sınavlarda çıkan bu konuların önemini vurgulayarak hazırlanmış olup, gen klonlama konusuna geçileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:06Biyoteknoloji ve Gen Mühendisliği
- Biyoteknoloji, temel bilimleri ve mühendislik ilkelerini canlı sistemlere aktararak hammaddeleri kısa sürede ticari ürüne dönüştürmeyi amaçlar.
- Biyoteknoloji çalışmalarında, canlıların yararlı özellikleri baz alınarak, istenmeyen sonuçlar olabilir ve çalışmalar tekrarlanabilir.
- Biyoteknoloji, belli bir özelliğin kodlayan genlerin alınarak başka bir canlıya aktarılmasıdır.
- 01:40Biyoteknolojinin Uygulamaları
- Şeker hastalığında kullanılan insülin gelirinin bir bakteriye aktarılması ve DNA'sının insülin üretimine başlaması biyoteknoloji çalışmasıdır.
- Eskiden hormonların üretimi kadavradan veya hayvanlardan elde edilirken, bakterilerde gen aktarımı sayesinde maliyeti düşürülmüş ve yaygın hale gelmiştir.
- Biyoteknoloji hastalıkların teşhis ve tedavisinde, gıda sanayisinde, kirli suların arıtılmasında ve tarımsal alanlarda kullanılmaktadır.
- 03:45Gen Mühendisliği
- Gen mühendisliği, canlıların kalıtsal yapılarını değiştirerek onlara yeni özellikler kazandırmaya çalışır.
- Gen mühendisliğinde istenilen genin izolasyonu, çoğaltılması, farklı canlılara aktarılması ve birleştirilmesi söz konusudur.
- Farklı canlılara ait DNA parçalarının uygun şekilde kesilip birleştirilmesi sonucu oluşan yeni dizimli DNA'ya rekombinant DNA denir.
- 06:09Kök Hücre Tedavisi
- Genetik mühendisliği ve biyoteknolojik çalışmalarla tedavi yöntemleri gelişmiş, kök hücre tedavisi bunlardan biridir.
- Kök hücreler, bölünme özelliğini kaybetmemiş ve farklılaşmamış hücrelerdir.
- Biyoteknolojik yöntemlerle kök hücreler kullanılarak hastalıkların tedavisi gerçekleştirilmektedir.
- 09:02Kök Hücre Türleri
- Embriyonik kök hücreler, morula aşamasındaki blastula hücrelerinden elde edilir ve farklılaşma oranı çok yüksektir.
- Göbek kordonu kanı kök hücreleri, göbek kordonundaki plazma hücrelerinden elde edilir ve Hacettepe Üniversitesi tarafından muhafaza edilebilir.
- Yetişkin kök hücreler, beyindeki gliya hücreleri, kırmızı kemik iliğindeki alyuvar üreten hücreler ve dişlerdeki hücrelerdir.
- 12:12Modern Biyoteknolojik Yöntemler
- Modern biyoteknolojik yöntemlerle geleneksel yöntemlere ait sorunlar ortadan kalkmıştır.
- Geleneksel yöntemlerde insülin hormonunu kadavradan çıkartırken istenmeyen hastalıklar bireye aktarılabilirdi.
- Modern biyoteknolojik yöntemler arasında tür içi ve türler arası melezleme, yapay dölleme, poliploidi, gen aktarımı ve klonlama bulunmaktadır.
- 13:06Melezleme Yöntemi
- Melezleme, genotipi farklı olan iki canlının çaprazlanmasıdır.
- Melezleme sonucunda oluşan bireye melez veya hibrit denir ve bu bireyler monohibrit veya dihibrit şeklinde olabilir.
- Uzun süreli melezlemelerde kalıtsal hastalık oluşturabilecek çekinik özelliklerin ortaya çıkma ihtimali yüksektir.
- 14:50Melezleme Uygulamaları
- Melezleme yöntemi şeftali ile kayısı veya eriğin çaprazlanması sonucu oluşan nektar veya çekirdeksiz üzüm teknolojisinde kullanılır.
- Sığırlarda ve koyunlarda uygulanan çaprazlama ile süt verimi ve yağ oranı arttırılabilir.
- Büyükbaş sığırlarda et kalitesinin arttırılması için yapılan çaprazlama yaklaşık yüzden fazla melez birey oluşturmuştur.
- 15:32Yapay Döllenme Yöntemi
- Yapay döllenme, üretimi zor çiftleşme mevsimleri birbirini tutmayan canlılarda uygulanır.
- Bu yöntem tamamen laboratuvar ortamında gerçekleştirilir ve üstün özellikteki hayvanlardan alınan spermler ve uygun yöntemlerle yumurta hücresinin döllenmesi ile başlar.
- Döllenme sonucu oluşan zigot, blastomer aşamalarından geçerek morula aşamasına ulaşır ve bu hücreler anne rahmine yerleştirilir.
- 17:17Poliploidi Yöntemi
- Poliploidi, normal şartlarda diploit olan hücrelerde kromozom sayısının artmasıdır.
- Poliploidi hayvanlara fazla görülmez çünkü tutma oranları daha düşüktür, bu nedenle bitkilerde daha yaygın olarak kullanılır.
- Poliploidi sayesinde çiçek yaprakları, çiçek yapısı, meyve yapısı ve patates ağırlığı gibi özellikler büyütülebilir.
- 18:47Poliploidi Uygulamaları
- Poliploidi yöntemi pamuk, mısır ve diğer yiyeceklerde de uygulanmaktadır.
- Temel amaç asıl kromozom sayısını arttırmak ve kromozomla birlikte yapının büyümesini sağlamaktır.
- Türkiye'de bir eczacı, İstanbul'da diktiği dört kabak tohumundan 350-400 kg ağırlığında dört kabak üretmiştir.