Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, John Grey'in Büyük Tarih Projesi kapsamında hazırlanan ve "Crash Course" serisinin bir bölümü olan hızlandırılmış bir tarih dersidir. Bir öğretmen ve öğrenci arasında geçen diyalog şeklinde sunulmaktadır.
- Video, modernliğin tanımı ve tarihsel gelişimi üzerine odaklanmaktadır. İlk bölümde modernliğin farklı tarihçiler tarafından farklı dönemlerde nasıl tanımlandığı anlatılırken, ikinci bölümde kültürel evrim patlaması ve modern devrimin henüz ortasında olduğu vurgulanmaktadır. Ayrıca Çin'in 10-13. yüzyıllarda modern devrim yapabilecek potansiyele sahip olduğu ancak neden İngiltere'de başladığı sorgulanmaktadır.
- Videoda kolektif öğrenmenin nüfus artışı ve dış dünya ile bağlantı kurma gibi iki ana itici gücüne sahip olduğu, sömürgecilik, kölelik ve hastalıkların yayılması gibi olumsuz yönleri ele alınmaktadır. Son bölümde ise 18. yüzyılda İngiltere'de başlayan endüstriyel devrim, fosil yakıtların kullanımı ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler detaylı olarak açıklanmakta, günümüzde internetin sayesinde kolektif öğrenmenin daha güçlü hale geldiği ve insanlığın Antroposen çağında muazzam bir potansiyel taşıdığı vurgulanmaktadır.
- Modernliğin Tanımı
- Modernlik hakkında farklı tarihçiler farklı tarihler belirler: 19. yüzyılda endüstri devrimi, 1789'daki Fransız Devrimi, 16. ve 17. yüzyılda Avrupa'nın kolonileşmesi veya Rönesans.
- Büyük tarih perspektifiyle, modernlik 250 bin yıl önce Doğu Afrika'da başlayan kolektif öğrenme sürecinin hızlanmasıdır.
- Erken modern çağ 1500 civarı, modern çağ ise 1750 civarında başlamıştır.
- 01:34Avrupa'nın Küreselleşmesi
- 1400 yılına gelindiğinde nüfus artmış, ancak dünya hala Amerika, Avustralya, Pasifik ve Afro-Avrasya olmak üzere dört bölgeden oluşuyordu.
- Avrupa'daki buluşlar, dünyanın dört bölgesini birleştirerek küresel bir sistem kurmasıyla modern devrim olarak adlandırılmıştır.
- Avrupalıları genişlemeye iten nedenler arasında Osmanlıların Asya ticaret karayolu üzerindeki hakimiyeti, Avrupa'nın küçük olması ve daha fazla kaynak ihtiyacı, keşiflerden gelen olumlu gelişmeler bulunmaktadır.
- 02:48Keşiflerin Etkileri
- Amerika'dan getirilen patates, mısır, kabak, domates gibi kök sebzeler sayesinde Avrupa'daki çiftlikler daha fazla insanı beslemiştir.
- İspanyolların Amerika'dan getirdiği gümüş, pamuk, tütün ve şeker çiftliklerinin Avrupa ekonomisini desteklemiştir.
- Keşiflerin olumsuz etkileri arasında Afrikalı kölelerin korkunç koşullarda çalıştırılması ve Amerika'da yerli halkın Avrupa hastalıklarına karşı bağışıklığı olmadığı için 50 milyon insanın ölümüne neden olan trajediler bulunmaktadır.
- 04:57Endüstriyel Devrim
- Endüstriyel devrim (sanayi devrimi) 18. yüzyılda İngiltere'de başladı ve küresel sistem içerisinde paylaşılan kolektif öğrenmeyi içeren bir devrimdi.
- İngiltere'de buharlı motorlar, metali rafine etmek için kok kömürü ve tekstil makineleri gibi buluşlar yapıldı.
- Endüstriyel devrim için önemli olan porselen üretim metodları Çin'den, gelişmiş tarım metodları Hollanda'dan, buharlı motorların tasarımları ise Fransa'dan gelmiştir.
- 06:17Endüstriyel Devrimin Etkileri
- 18. yüzyılın sonuna kadar üretim insan veya hayvan kas gücüyle veya rüzgar ve suyun gücünden yapılıyordu, ancak kömür ve petrolün güneşten aldıkları enerjiyi depoladıkları fark edildi.
- Kömür ve petrol, tarımın makineleşmesini sağlayarak daha fazla ürün elde edilmesine ve nüfusun artmasına yol açtı.
- İletişimde telgraf ve telefon gibi yenilikler sayesinde insanlar birbirlerini giderek daha fazla gördüler, fikir alışverişi kolaylaştı ve hızlandı.
- 07:12Endüstri Devriminin Önemi
- 1800'ler ve 1900'lerde fosil yakıtların kullanılmaya başlanması verimlilikte ve yeni buluşlarda bir patlama yarattı.
- Endüstri devrimi, 540 milyon yıl önceki Kambriyen patlamasıyla karşılaştırıldı; Kambriyen patlamasında evrimsel değişiklik biyolojikti, endüstri devriminde ise kültüreldi.
- Bisiklet tasarımı ve elektroniğin adaptif yayılımı gibi örnekler, endüstri devriminin hızla ilerleyen teknolojik gelişmeleri göstermektedir.
- 08:27Kültürel Evrim ve Teknolojik İlerleme
- İkiyüz yıl önce başlayan kültürel evrim patlaması henüz sona ermedi ve modern devrimin ortasında bulunuyoruz.
- İnsanların faaliyetlerindeki büyük değişiklik ve gelişmesindeki artış torunlarımızdan sonra bile yıllarca devam edebilir.
- Endüstriyel toplum, milyonlarca beynin yakından bağlandığı bir küresel ağdır ve bu toplumun ürettikleri gelişmişliği daha da arttırdı.
- 09:35Endüstriyel Devrimin İngiltere'de Başlaması
- Endüstriyel devrim neden İngiltere'de başladı sorusu, Çin'in de iyi konumda olmasına rağmen neden gerçekleşmediği sorusunu gündeme getiriyor.
- Çin uzun zamandır nüfus artışı ve dış dünya ile bağlantılı olmak gibi kolektif öğrenmenin iki ana itici gücüne sahipti.
- Çin'in tarım yöntemleri Avrupa'dakinden çok daha gelişmişti ve 10-11. yüzyıllar boyunca nüfusu 50-60 milyondan 120 milyona çıktı.
- 10:32Çin'in Teknolojik Gelişmeleri
- Çin'de demir üretimi 900 yılında yılda 19 bin ton iken 1200 yılına gelindiğinde 113 bin tona çıktı.
- Çin son hanedanı barutu ilk kullanan ve gücünden faydalandı, 15. yüzyılda Jean Kha denizaşırı keşifler yaptı.
- Çin tekstil üretiminde Avrupalıların kullandığı çıkıkrağa benzer bir mekanik sistemini ilk kez kullandı.
- 11:08Modern Devrimin Çin'de Başlamamasının Nedenleri
- Modern devrim 1000 civarında Çin'de başlamadı, bunun nedeni kültürel ve siyasal durumun yanı sıra 1279'da son hanedanının sona ermesiyle Çin'in yeniliklerden ve ticaretten uzaklaşması olabilir.
- Çin muhtemelen dünya'nın ana bölgelerini bir ticaret ağında bir araya getirememiş ve kolektif öğrenmeyi birleştirememişti.
- Kültürel ilerlemenin Kambriyen patlaması gibi bir gelişme yapması için ihtiyacı olan doğru kombinasyon meydana gelmedi.
- 11:32Kolektif Öğrenmenin Potansiyeli
- Kolektif öğrenme o kadar önemli ve etkili bir güç ki, dünya nüfusunun 10 bin yıl önce sadece 6 milyon iken tarım çağının sonunda 954 milyona ulaşmasıyla endüstriyel patamaya yol açacak fikirlerin doğru kombinasyonu hemen hemen her yerde meydana gelebilirdi.
- Modern devrim, insan nüfusunda inanılmaz bir artışla birlikte geldi; insanlığın ilk bir milyar kişiye ulaşması 250 bin yıl sürdü ama 1900'de dünya nüfusu 1,60 milyarı bulmuştu bile.
- Bugün dünyada 7 milyardan fazla potansiyel mucit var ve bunlar internet aracılığıyla birbirleriyle yıldırım hızıyla bağlantı kurabiliyorlar.
- 12:21Antroposen Çağının Tehlikeleri
- İnsanlar yeryüzünün biyosferi üzerinde daha önce benzeri görülmemiş bir kontrol ve güce sahipler, bu da bazı bilim insanları ve akademisyenlerin Holosen çağının sona erip başka bir çağın Antroposen'in eşiğinde olduğumuzu iddia etmelerine sebep oluyor.
- Bu çağda kainattan biz insanlara düşen alandaki gelişmişliği inanılmaz yeni seviyelere çıkartabiliriz, umarız ki bunlar sadece birkaç ayrıcalıklı kişiye değil, tüm insanların yararına olur.
- Kolektif öğrenme sayesinde elimizde muazzam bir potansiyelimiz var, ancak tarım toplumlarında olduğu gibi nüfus büyümesinin tarımsal yeniliklerin kapasitesini aşmasında olduğu gibi bir duvara çarpmazsak, şu an insanlığın modern küresel sistemin yeryüzündeki kaynakları tıpkı tarım toplumlarının tarlalardaki kaynakları bitirmeleri gibi bitirebileceği büyük bir tehlike çağındayız.