Buradasın
Kürtçe'nin Proto-Hint-Avrupa Kökeni ve Dilbilimsel Özellikleri
youtube.com/watch?v=7wU9GWqjcUUYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bedel Boseli tarafından sunulan kültürel ve dilbilimsel bir eğitim içeriğidir. Sunucu, bilimsel metotlar kullanarak Kürtçe'nin tarihi ve etimolojik kökenlerini anlatmaktadır.
- Video, Kürtçe'nin yaklaşık 7000 yıl önceki Proto-Hint-Avrupa dilinden türediğini ve bu dil ailesinin 444 kardeş dilinden biri olduğunu açıklamaktadır. İçerikte Kürtçe'nin gramer yapısı, sayı adları ve kelime kökenleri Proto-Hint-Avrupa'dan nasıl geliştirdiği örneklerle gösterilmektedir. Ayrıca, Gurmancı ve Zazaki lehçeleri arasındaki benzerlikler de karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.
- Videoda "baran" (yağmur) gibi Kürtçe kelimelerinin Proto-Avrupaça kökenli olduğu, "Mezopotamya" kelimesinin doğru kökeni ve Kürtler ile Yunanlar arasındaki tarihi ilişkiler gibi konular da işlenmektedir. Sunucu, sonraki videolarda Kürtçe'nin Hint-Avrupa dil ailesinin hangi grubunda olduğu ve Kürtlerin Med İmparatorluğu ile bağlantısı hakkında bilgi vereceğini belirtmektedir.
- 00:01Kürtçe'nin Kökeni ve Proto-Hint-Avrupa Dil
- Kürtçe'nin yedibin yıl önceki hali olan anadili, kökeni olan Proto-Hint-Avrupa'dır.
- Kürtler dil ve medeniyet olarak arayan bir halktır ve yedibin yıl önce tek bir dil ile konuşurdu.
- Proto-Hint-Avrupa adı, bu dilin tarihin başında Hindistan, Pakistan, Afganistan, İran, Kürdistan, Anadolu ve Rusya'dan Avrupa'ya kadar yaygın olarak konuşulduğu coğrafyaya işaret eder.
- 01:27Proto-Hint-Avrupa'dan Doğan Diller
- Proto-Hint-Avrupa'dan doğan dörtyüzkırkdört kardeş dilden bazıları: Hintçe, Urduca, Tacikçe, Derice, Peştuca, Farsça, Bellucca, Kürtçe, Talışça, Taça, Ermenice, Rumca, Yunanca, Arnavutça, Boşnakça, Ukraynaca, Rusça, Almanca, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve İsveççedir.
- Bu dörtyüzkırk dört aryan dilin yapısı, grameri ve orijinal kelimeleri Proto-Hint-Avrupa kökenlidir.
- Dil bilimi ve etimoloji sözlüklerinde Proto-Hint-Avrupa'nın kısaltması PIE'dir ve etimoloji sözlüklerinde bir kelimenin yanında PIE yazıldığında, bu kelimenin kökeni Proto-Hint-Avrupa'ya dayanmaktadır.
- 02:16Kürtçe'nin Avantajları ve Kürtçe Öğretimi
- Kürtçe, Proto-Hint-Avrupa kökenli dörtyüzkırkdört aryan dilden bir tanesidir.
- Kürtçe bilen çocuklar, İngilizce, Almanca, İtalyanca, İspanyolca, Fransızca, Rusça, Ukraynaca, Farsça, Urduca ve Hint dillerini daha kolay öğrenebilirler.
- Kürtçe konuşmak ve çocuklara Kürtçe öğretmek önemlidir, asimile olmalarına izin verilmemelidir.
- 03:03Proto-Hint-Avrupa'nın Yayılışı ve Dil Benzerlikleri
- Kürtçe, Farsça, Hintçe, İngilizce ve Rusça gibi dillerin birbirine benzerliği, Proto-Hint-Avrupa kökenli olmalarından kaynaklanır.
- Yıldız kelimesi Kürtçe'de, Farsça'da "sitare", İngilizce'de "star", Eski Yunanca'da "asteer" olarak ifade edilir çünkü hepsi Proto-Hint-Avrupa'dan gelmektedir.
- Kürtçe, Farsça, Peştuca, Urduca ve Hintçe gibi dillerin sayı adlarının birbirine benzerliği, hepsinin Proto-Hint-Avrupa'dan sayı adlarını aldıklarından kaynaklanır.
- 04:40Kürtçe'nin Dil Ailesi
- Kürtçe, İngilizce, Almanca, Fransızca, Hintçe, Urduca, Rusça, Farsça, Peştuca ve Tacikçe gibi dörtyüzkırkdört aryan dil, yedibin yıl önce konuşulan Proto-Hint-Avrupa'dan doğmuştur.
- Bu dörtyüzkırkdört kardeş dil sayı adları, orijinal kelimeleri ve özellikle gramer yapısını Proto-Hint-Avrupa'dan almıştır.
- Kürtçe Hint-Avrupa dil ailesindendir ve bu dil ailesi, Proto-Hint-Avrupa'dan doğan yaklaşık dörtyüzkırkdört dilden oluşmaktadır.
- 05:35Kürtlerin Tarihi Kaynakları
- Karname-i Erdeşir-i Babekan adlı kadim Pehlevice kitabında, binlerce yıl önce yazılmış bir orijinal belgede "Kurdanik Med" (Kürd Med Kralı) ifadesi geçmektedir.
- Orijinal belgeler ve bilgiler ışığında kürtlerin tarihi anlatılmaktadır.
- Birinci el orijinal kaynaklar ve belgeler, özellikle Osmanlı İmparatorluğu ders kitaplarında Kürdistan coğrafyası hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- 07:44Kürtlerin Med İmparatorluğuyla Bağlantısı
- Birinci el rafine tarihi kaynaklar, orijinal bilgi ve belgeler ışığında Kürtçe'nin Medce ile bağlantısı ve Kürtlerin Med İmparatorluğuyla bağlantısı anlatılacaktır.
- Med İmparatorluğu, Pakistan'dan Kürdistan ve Anadolu'ya, Rusya'nın ortalarına kadarki bölgede kurulan ilk aryan imparatorlukudur.
- Medler Kürt'tür ve bunun gibi çok fazla orijinal birinci el belge bulunmaktadır.
- 09:40Kürtçe'nin Proto-Avrupa Kökenli Kelimeleri
- Hikayede, çocuğu olmayan bir kral din alimine giderek yol göstermesini ister ve alim ona Yaratıcıya dua etmesini söyler.
- Hikayenin Proto-Avrupa dilindeki versiyonu, Kürtçe ve kardeş dillerinin 7000 yıl önceki haline şahit olmamızı sağlar.
- Hikayedeki kelimelerin Kürtçeyle bağlantısı gösterilir: "kuudi" (dinlemek), "moy" (beni), "peter" (baba), "kud" (ne istiyorsun), "suhnum" (erkek çocuk) ve "esto/esta" (olmak) günümüz Kürtçesinde hala kullanılmaktadır.
- 12:27Dilbilimsel Kurgulama Yöntemi
- 7000 yıl önce yazı olmadığı halde, dilbilimciler 2-4 bin yıl önceki kaynakları inceler, Proto-Hint-Avrupa kökenli kardeş dillerdeki değişim mantığını inceleyerek formüller oluştururlar.
- Filogenetik yöntem, otolojik modelleme ve yapay zeka desteği ile 7-10 bin yıl önceki dil halini ortaya çıkarabilmektedir.
- Etimoloji sözlüklerinde kelime kökünün önünde yıldız işareti, yazılı örneğin olmadığı ancak dilbilimsel kurgulama ile ortaya çıkarıldığı anlamına gelir.
- 13:32Etimoloji Sözlüklerinde Kelime Kökenleri
- Etimoloji sözlüklerinde Proto-Avrupa kökenli kelimelerin önüne "pie" ön ekini, 7-10 bin yıl önceki telaffuzunu ve anlamlarını belirtirler.
- Örneğin, Kürtçe'de "baran" (yağmur) kelimesinin Proto-Avrupa kökenli olduğu, 7000 yıl önce "whr" olarak telaffuz edildiği ve "su, akış, akmak" anlamlarında kullanıldığı gösterilir.
- Türkçede bu tür Proto-Avrupa kökenli kelimelerin kökeni bazen "orta farsça" olarak yanlış belirtilmesi, kürt karşıtlığına dayanan bir düzendir.
- 16:59Dilin Kökenini Belirleme
- Bir dilin kökenini belirlemek için asla kelimelere bakılmamalı, gramerine ve dilbilgisine bakılmalıdır.
- Örneğin, Osmanlı Türkçesinin %70'i Farsça olsa da, grameri ve dilbilgisi yapısı Türkçeydi.
- Kürtçe ve kardeş dilleri, 7-10 bin yıl önce konuşulan Proto-Avrupa'dan doğmuş, Kürtçe'nin dil yapısı ve grameri Proto-Avrupa kökenlidir.
- 18:177000 Yıllık Cümle Örneği
- 7000 yıllık Proto-Avrupa'dan bir cümle örneği verilir: "Karşışim benim nereden biliyorsun?"
- Cümlenin kelimeleri günümüz Kürtçesinde hala kullanılmaktadır: "breder" (kardeş), "eymen" (benimki), "ku" (komodo), "kud" (ne istiyorsun), "jqu" (nereden) ve "kudere" (nerede).
- 19:26Kürtçe ve Zazaki Karşılaştırması
- Arayanların 7000 yıl önceki dilinde "kardeşim benim" anlamı "breaderhe"ydi, günümüzde Kurmancı Kürtçesinde "braderie" veya "brain", Zaza Kürtçesinde ise "brahe" olarak kullanılır.
- "Nereden biliyorsun" anlamı 7000 yıl önceki dilde "komodo whi"ydi, günümüzde Kurmancı Kürtçesinde "jukuzani" veya "kurrazani", Zaza Kürtçesinde ise "kurrazani" veya "kudrazani" olarak kullanılır.
- Kelime, gramer ve cümle kurulumundaki benzerlikler, 7000 yıl önceki dilin yapısının halen günümüz Kürtçesinde korunduğunu göstermektedir.
- 20:29Kürtçe'nin Kökeni ve Sayı Adları
- Kürtçe ve 444 kardeş dili (444 arayan) Proto-Avrupa adlı ana dilden doğmuştur.
- Kürtçe ve kardeş dillerin sayı adları Proto-Avrupa'dan gelmektedir.
- 7000-8000 yıl önce Proto-Avrupa'da sayılar "bir" (we), "iki" (the), "üç" (we), "dört" (we), "beş" (bank), "altı" (swax), "yedi" (septim), "sekiz" (oktav), "dokuz" (hane), "on" (demos) şeklindeydi.
- 22:09Dilbilimcilik ve Etimoloji
- Kürtçe'deki "deri" (kapı) ve İngilizce'deki "door" kelimelerinin kökeni Proto-Avrupa'daki "the war" ve "they'd" kelimesine dayanır.
- Dilbilimciler ve etimoloji uzmanları, dillerin tarihi süreç içinde birleşip ayrıldıkları noktaları ortaya koymuştur.
- Kürtçe, İngilizce, Almanca, Fransızca, Hintçe, Rusça, Farsça gibi 444 arayan dil Proto-Avrupa adlı anadilden doğmuştur.
- 23:03Mezopotamya Kelimesinin Kökeni
- Mezopotamya kelimesinin kökeni 2000 yıl önce kaydedilmiş ve kayıt altına alınmıştır.
- Mezopotamya Yunanca bir isim olup "orta" anlamındaki "meso" ve "nehir" anlamındaki "potamus" kelimelerinden oluşur, "iki nehir arası" anlamına gelir.
- Kelime köklerini yorumlarken bilimsel etimoloji sözlüklerine bakmak gerekir, kelime benzerlikleri üzerinden yorum yapmak hata yapılmasına neden olabilir.
- 24:13Kürt ve Yunan Medeniyeti
- Kürt kral Mirdat'ın Nemrut Dağı'nı inşa etme projesi, Kürt-Yunan medeniyetini bir araya getirerek Doğu ve Batı barışını sağlamaktı.
- Kürtler ile Yunanlar, Roma İmparatorluğu'nun köleci düzenine karşı birlikte hareket etmişlerdir.
- Roma İmparatorluğu, işgal ettiği ülkelerin vatandaşlarını köle olarak kullanmaktaydı.
- 25:12Kürtçe'nin Kökeni Hakkında Araştırma Önerileri
- Kürtçe'nin 7000 yıllık kökeni olan Proto-Avrupa hakkında araştırma yapmak isteyenler "Proto-Hind-Avrupa" diye kaynak arayabilir.
- Özellikle İngilizce'de "Proto-Indo-European" şeklinde aramalar yapıldığında çok fazla kaynak bulunabilir.
- Kürt öğrenciler Proto-Hind-Avrupa üzerine ödev ve tez yazabilir, yüksek lisans ve doktora yapabilirler.
- 26:53Kuzeybatı İranik Diller
- Kürtçe'nin en güncel yapısına yakın olan Medce ve Medcenin ardılı olan Kuzeybatı İranik dillerdir.
- Buradaki "İranik Arayan" anlamı günümüz İran devletiyle alakası yoktur.
- Kuzeybatı İranik grubunda Kürtçe, Tahtça, Talihçe, Mazenderance, Dilekçe gibi diller bulunur.
- 28:15Kanal Bilgileri
- Bedel Buseli, Kürtlerin tarihi, dili, kültürü ve Kürt medeniyeti hakkında özgün araştırmalar yapıp video olarak yayınlamaktadır.
- Kanalın çalışmalarını sürdürebilmek için ekonomik destek ihtiyacını vardır.
- Destek olmak isteyenler, Bedel Buseli adlı YouTube kanalı ve Facebook sayfasında iletişim bilgileri üzerinden iletişime geçebilir.