Buradasın
Kur'an Hafızlığı Teknikleri ve Eğitim Sistemleri Üzerine Röportaj
youtube.com/watch?v=C0kXc058pdQYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Diyanet TV'nin "Elif Lam Mim" programında, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi öğretim üyesi Yardımcı Doçent Dr. Hatice Şahin ve Dr. Mehmet Ali Sara, Kur'an hafızlığı teknikleri hakkında bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Röportajda Kur'an hafızlığı teknikleri, tarihsel gelişimi ve farklı ülkelerdeki uygulamaları ele alınıyor. Dr. Hatice Şahin, kendi geliştirdiği modern hafızlık tekniklerini, hafızlık sürecinin süresini, öğrencilerin günlük çalışma sürelerini ve hafızlık sonrası takip sistemlerini anlatıyor. Ayrıca, İslam ülkelerindeki hafızlık sistemleri, özellikle Endonezya ve Sudan'daki uygulamalar hakkında bilgiler paylaşılıyor.
- Röportajda hafızlık eğitmenlerinin öğrenci seçimi, hafızlık sürecinde dikkat edilmesi gereken faktörler (diyet, uyku düzeni, seher vakti ezber yapma) ve hafızlık sonrası takip sistemi gibi pratik bilgiler de veriliyor. Dr. Hatice Şahin, yaklaşık on İslam ülkesini ziyaret ederek hafızlık sistemlerini incelediğini ve bu ülkelerdeki farklı uygulamaları paylaştığını belirtiyor.
- 00:20Programın Tanıtımı
- Diyanet TV'nin Elif Lam Mim programına Samsun 19 Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Yardımcı Doçent Dr. Hatice Şahin konuk olarak katılmıştır.
- Programda farklı bir hafızlık tekniği konusu ele alınacaktır.
- Program, Allah'ın yüce kelamı ile başlamıştır.
- 08:45Dr. Hatice Şahin'in Hafızlık Deneyimi
- Dr. Hatice Şahin kendi hafızlığını klasik hafızlık yöntemleriyle yapmış ve hafız yetiştirmiştir.
- Daha sonra farklı bir hafızlık tekniği araştırmaya başlamış ve doktora tezinde bu konuyu ele almıştır.
- Doktora tezi iki bölümden oluşmaktadır: hafızlığın tarihi arka planı ve günümüzdeki eğitim süreci.
- 11:32Hafızlığın Tarihi Süreci
- Hafızlığın tarihi Kur'an'ın inmesiyle başlamış, Peygamber Efendimiz ve sahabeler Kur'an'ı ezberlemeye başlamıştır.
- Hz. Ömer döneminde hafızların maaşa bağlanması önerilse de, Hz. Ömer bunu reddetmiş ve hafızların Kur'an'ı yaşamak ve anlamak konusunda ikinci planda kalmasını istememiştir.
- Abbasiler ve Emeviler döneminde hafızlık konusunda çok fazla kayıt ve bilgi bulunmamaktadır.
- 14:59Osmanlı Dönemi ve Günümüzdeki Hafızlık Tekniği
- Günümüzde Türkiye'de uygulanan hafızlık tekniği Osmanlı döneminde gelişmiştir.
- Bu tekniğin temelinde her cüzün son sayfasından ezberleyerek 30 cüzü bitirmek, sonra tekrar başa dönüp önceki sayfayla yeni sayfayı birleştirmek ve bu şekilde devam etmek vardır.
- Osmanlı döneminde hafızlık müessesesi gelişmiş ve darül-kur'ra benzer kurumlarla geniş bir kitleye yayılmıştır.
- 16:41Hafızlık Sürecinin Önemi
- Hafızlık sürecinde hıfzı bitirme sonrası koruma aşaması çok önemlidir.
- Osmanlı'nın ayda bir tekrar sayfalara dönme sistemi Türkler için etkili bir yöntemdir.
- Türk hafızlık sisteminde önce ezberlenip sonra anlama yoğunlaşılması mantıklı bir yaklaşım olarak görülür.
- 18:31Hafıza Tekniklerinin Uygulanması
- Konuşmacı, beynin doğru kullanma sistemleri ve hafıza teknikleri üzerine altı aylık yoğun bir çalışma yapmıştır.
- Hafıza teknikleri modern bir yöntem olup, Kur'an-ı Kerim hıfzı için uyarlanmıştır.
- Bu teknikler sadece hafızlık tamamlama sürecinin sonunda değil, aynı zamanda hafızlık devam sürecinde de uygulanmıştır.
- 20:16Hafızlık Sürecindeki Sorunlar
- Beyin uzmanları, bir ay sonra bilgiyi hatırlamanın zor olduğunu ve tekrar aralıklarının daha kısa olması gerektiğini belirtir.
- Hafızların sorunu genellikle ezber değil, koruma sorunudur.
- Hafızlık sürecinde eski sayfaları korumak önemlidir, aksi takdirde yeni sayfalar alınamaz ve hafızlık süreci yavaşlar.
- 23:11Hafızlık Teknikleri ve Uygulamaları
- Hafızlık sürecinde bilgilerin tekrarlanması için belirli aralıklar (bir saat sonra, yirmidört saat sonra, kırksekiz saat sonra, yedi gün ve ondört gün sonra) belirlenmiştir.
- Hafızlık öğrencileri için ders çalışma süresi, yeni sayfaları ezberlemek ve eski sayfaları tekrarlamak için kullanılır.
- Hafızlık sürecinde psikolojik destek önemlidir, öğrencilere belletecenin yardımcı olması gerekir.
- 26:18Hafızlık Eğitimi ve Öğrenci Seçimi
- Bir hafız hocasının maksimum sekiz kişiye yetişebilmesi ve Osmanlı'nın yedi öğrenci sınırı uygulaması etkili bir yöntemdir.
- Konsantre bir şekilde eğitim vermek, daha az öğrenciyle çalışmak ancak daha başarılı sonuçlar vermektedir.
- Hafızlık için uygun öğrencilerin yüzünü okuyuşu düzgün olması ve bir sayfayı üç dakikada tedbir tarik ile okuyabilmesi gerekmektedir.
- 29:08Hafızlık Süreleri ve Performans
- Öğrencilerin hafızlık performansı (bir sayfa mı, iki sayfa mı yaptıkları) önemli değil, önemli olan yaptıklarını koruyabilmesidir.
- Bir sayfa hafızlayan öğrenci kuruduktan sonra yirmi ayda hafız olabilir, hastalıklar veya izinler dahil edilirse iki yılda tamamlayabilir.
- Tek sayfa yapan öğrenciler bile tekrarlarıyla birlikte bitirirse çok fazla pişirmeden sınavı geçip belgesini alabilir.
- 30:00Hafızlık Süreleri ve Teknikler
- Bir sayfalık öğrenci hafızlığa başlatılacak öğrencidir ve bu durum yaygın değildir.
- Normal öğrenci için iki sayfa hafızlık kabul edilebilir ve bu durumda öğrenci ortalama sekiz-dokuz ayda en geç bitirebilir.
- Sınıfın ortalama hafızlık süresi beş-altı aydır.
- 30:54Hızlı Hafızlık Örnekleri
- Daha kısa sürelere yansıyan örnekler bireysel değildir, aynı teknik sadece kurallarıyla uygulanan ve ezber yeteneği daha yüksek olan öğrencilerde görülür.
- Yöntem ve zeka doğru birleştiğinde daha kısa sürede hafızlık tamamlanabilir.
- 31:26Hafızlık Eğitiminde Yaşam Düzeni
- Öğrencilerin günlük uyku düzeninden yemek düzenine kadar sıkı bir planlama ile hafızlık eğitimine girmeleri sağlanmıştır.
- Diyetisyenlerle çalışarak öğrencilerin harcanan enerjiye karşılık kalori alması sağlanmıştır.
- Mevsimlere göre besin düzenlemesi yapılmış ve günlük atıştırmalar, içecekler ve yatma saatleri uzmanlardan yardım alarak planlanmıştır.
- 32:21Hafızlık Sürecindeki Önemli Faktörler
- Seher vakti teheccüdde ayakta olmak hafızlık için çok önemlidir.
- Hıfzı çalıştırma süresince öğrenciler dörtte hep ayakta olmuş ve dörtte teheccüd ile birlikte başlamıştır.
- Sabahları ezber yapmak daha verimlidir çünkü akıl daha açık olur.
- 33:01Hafızlık Sonrası Takip Sistemi
- Hafızlık yapmak zor, hafız kalmak daha da zor olduğu için, hafızlık sonrası bir takip sistemi gereklidir.
- Hafızlık bitiren öğrenciler altı ay boyunca her onbeş günde bir ezberei tekrar etmelidir.
- Eve giden öğrencilerin günde iki c şeklinde tekrar yapmaları ve derslerini verebilecek biri bulmaları önerilmektedir.
- 34:19Hafızlık Sonrası Destek Sistemleri
- Hafızlık sonrası çalışmayı grup çalışması halinde yapmak, bir hocayla ve arkadaşlarla birbirlerinde otokontrol sağlamak daha iyi olabilir.
- Hafızlık sonrası hafızların hafızlıkla iştigal edebileceği bir meslek alanı sunulmalıdır.
- Hafızlık sonrası imam hatip'i bitirenlerin ilahiyata yönlendirilmesi ve Arapça öğrenerek hafızlıklarını anlamlandırmaları önerilmektedir.
- 36:30Hafızlık Belgesinin Geçerlilik Süresi
- Dil sınavı gibi, hafızlık belgesinin de beş yıllık bir geçerlilik süresi olabilir ve bu süre sonunda tekrar sınava girilmesi gerekebilir.
- Hafızlık belgesi, kişinin zihnindeki hafızanın kuvvetli olduğu anlamına gelmez, belge alındıktan sonra tekrar etmemişse hafızlık kaybolabilir.
- Lisans diploması gibi hafızlık belgesinin her beş yılda bir test edilmesi önerilmiştir.
- 38:36Hafızlık Hedefleri ve Teşvik Sistemi
- Herkesin hafız olması gerekmez, hafız olacak kişiyi sesiyle, hafızasıyla, kabiliyetiyle ve hedefiyle seçip onu o hedef doğrultusunda tutmak önemlidir.
- Peygamberimizin hayatı boyunca ve ashab-ı kiram'ın hafızları az sayıda olmuştur.
- Kur'an kurslarında hafız yapma yarışı yerine, belirli bir bölüm ezberlediğine dair belge verilerek öğrencilerin teşvik edilmesi önerilmektedir.
- 42:32Hafızlık Eğitiminde Psikolojik Bakım
- Hafızlık eğitiminde çocuğun halit-i ruhiyesi (psikolojisi) korunmalıdır.
- Hafızlık eğitiminde psikolojik olarak motive edilmezse ve hazırlanmazsa, çocuk için büyük bir baskı unsuru olabilir.
- Hafızlık eğitiminde ailenin seçme aşamasında önemli bir rolü vardır.
- 43:56Hafızlık Eğitim Sisteminin Avantajları
- Programda her gün bir saat motivasyon dersi ve sosyal etkinlik dersi vardı, bu dersler yardım alarak yapılmaya çalışılıyordu.
- Sistem, hafızları motive ediyordu çünkü öğrenciler yedi gün sonra bile dersleri hatırlıyorlardı ve geleceğe dair ümitleri kendilerini motive ediyordu.
- Yatılı kuran kurslarına göre zaman açısından avantajlıydı, çünkü üç yıl kapalı bir mekanda kalmak yerine sosyalleşme ile birlikte eğitim alıyorlardı.
- 45:23Hafızlık Eğitiminin Amacı
- Kısa sürede hafız olup sonra eğitime devam etmeyi amaçlıyorlardı, böylece imam hatip, ilahiyat gibi eğitimlerini sürdürebilirlerdi.
- Hafızlığa başlayan kız ve erkek çocukların ciddi bir seçimden geçirilmesi gerekiyordu, ailesi ve kendisi bakımından.
- Darül Kurra gibi kurumlarda, hafız olmak için sadece ezber değil, islami ilimlerde devam etmek gerekiyordu.
- 47:04Hafızlık Eğitiminde İlerleme
- Aşere-i Takrib gibi eğitimlerin adedi çok olmaması, derinliğine gitmesi gerekiyordu.
- İstanbul'da her köşe başında aşere takrib okutuluyor, ancak Arapça bilinmiyor ve bu durumun mantığı sorgulanıyordu.
- Hafız Ali Üsküdarlı, Mahmut Sarıcıoğlu gibi isimler, Tayyibe ezberlemeden Takrib'e başlamamış, sağlam temellerle gelmişlerdi.
- 49:12İslam Ülkelerindeki Hafızlık Metotları
- Hatice Hanım, İslam ülkelerindeki hafızlık metotlarını araştırmak için yaklaşık on ülkeyi ziyaret etmiş.
- Finansmanı kendi maaşı, akademik araştırmalara ödül yarışması ve İlmin Yayma Cemiyeti'nden destek almış.
- Çalışmaları farklı yıllarda, resmi izni sınırlı olduğu için her yıl iki ülkeye gitmeye çalışmıştı.
- 50:36İslam Ülkelerindeki Hafızlık Sistemleri
- İslam ülkelerinde "hafız ya da eğitim olmamalı" sorunu tespit edilmiş, ikisinin eş zamanlı olması gerektiği anlaşılmış.
- Endonezya'da ilkokuldan itibaren hafızlık resmi müfredatın içerisine konulmuş, ilkokulda hafızlığa başlanıp lisede ve üniversitede devam ediliyordu.
- Mezunlara lisans diploması ve hafız diploması veriliyor, mezunlar imamlık, üniversite öğretmeni gibi alanlarda istihdam ediliyordu.
- 53:15Arapça Eğitiminde Önem
- Ortakokuldan itibaren konuşulabilen bir Arapça veriliyor ve aktif olarak kullanabiliyorlardı.
- Ezberledikleri sayfanın anlamını daha çok biliyorlardı, öncesinde kestirebilecek kadar bir Arapça veriliyordu.
- İran'ın da incelenmesinde fayda varmış ancak resmi yolla gidememiş ve muhataplarla Farsça iletişim kuramamıştı.
- 54:10Ulkeler Arası Kur'an Çalışmaları
- Konuşmacı, ülkelere gitmeden önce fizibilite çalışması yaparak muhataplarıyla randevu alıyor.
- İran ile iletişim kuramadıklarını, Farsça bilmediklerini belirtiyor.
- Endonezya'dan farklı olarak Sudan'da yatılı Kur'an kursu sisteminin yaygın olduğunu, 1300 kişilik bir yatılı kur'an kursuna gittiklerini anlatıyor.
- 54:47Sudan'daki Kur'an Eğitimi Sistemi
- Sudan'daki kur'an kursunun bir mahalle gibi barakalar şeklinde kapalı bir bölgede yapıldığını, 6 yaşından 70 yaşına kadar insanların yan yana hafızlık yaptığını belirtiyor.
- Materyal eksikliği nedeniyle öğrencilerin ilk kur'an'ı öğrenirken kuma yazı yazarak öğrendiklerini, kalem kağıt olmadığını anlatıyor.
- Öğrencilerin levha şeklindeki ahşaplara hoca okuyarak, öğrencilerin ezberden yazarak çalıştıklarını, bu sistemin Musa'nın levhalarından gelen bir sünnet olduğunu söylüyor.
- 56:35Kur'an Okuma Geleneği
- Sudan'da bir yıkadıkları bölgede öğrencilerin Kur'an yazısının başka bir yere değmesin diye ayak basmasın şeklinde yıktıklarını, mürekkebin mutfaktaki kazanın dibindeki kömürden elde ettiklerini anlatıyor.
- Konuşmacı, üç farklı Kur'an okuma yarışmasına katıldığını ve Mısır ağzının ve edasının İslam dünyasının %80'ini kapladığını gözlemlediğini belirtiyor.
- Türk ağzının Kur'an okumada ahenk, eda ve seslendirme açısından eksik olduğunu, bu değerlendirmenin eksikliğini nedeniyle Türk hafızların Mısır tarzı okumaya kaçtığını söylüyor.
- 59:02Projenin Değerlendirilmesi
- Konuşmacı, Hatice Hanım'ın farklı bir teknik olarak ortaya konan çalışmasını paylaştığı için teşekkür ediyor.
- Afrika ülkeleri bağlamında ileride benzer bir proje tekrar olabileceğini, Hatice Hanım'ın başlattığı projenin geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor.
- Bu tür çalışmaların desteklenmesi gerektiğini, destekleyecek kurumların çıkması ve faydalı ürünlerin ortaya çıkması gerektiğini vurguluyor.