Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bursa Pegem Akademi'den Dr. Elif Kurşunlu tarafından sunulan bir eğitim dersidir. Dr. Kurşunlu, KPSS sınavına hazırlanan aday öğretmenlere yönelik ÖYT sınavı için eğitim bilimleri konularını ele almaktadır.
- Video, ÖYT sınavında çıkabilecek soru tiplerini ve çözüm yöntemlerini kapsamaktadır. İçerikte öğretim ilkeleri, yapılandırmacılık kuramı, çoklu zeka teorisi, çeşitli öğretim stratejileri (sunuş, buluş, araştırma-inceleme), eğitim teknikleri (kavram haritalama, grup çalışma teknikleri, Bloom Tam Öğrenme Modeli, programlı öğretim, mikro öğretim) ve farklılaştırılmış öğretim gibi konular detaylı olarak incelenmektedir.
- Videoda her konu için KPSS'de çıkmış örnek sorular çözülmekte ve doğru cevap stratejileri açıklanmaktadır. Ayrıca eğitimci, ÖYT sınavındaki Eğitim Bilimleri sorularının genellikle benzer sloganlar ve çeldiricilerle sorulduğunu belirterek, bu dersin diğer KPSS derslerine göre daha kolay olduğunu ifade etmektedir.
- 00:02ÖYT Denemesi Tanıtımı
- Bursa Pegem Akademi'den Dr. Elif Kurşunlu, bir önceki videoda KPSS'de program geliştirme, sınıf yönetimi ve materyal tasarım derslerinden bir deneme çözdükten sonra, bu videoda ÖYT denemesi çözecek.
- Denemede yirmi bir soru bulunacak ve KPSS'de sıkça çıkan sorulardan örnekler seçilmiştir.
- İlk soru, genellikle KPSS'de eğitim bilimlerinin ilk sorusu olarak çıkan öğretim ilkelerinden bir sorudur.
- 00:49Öğretim İlkeleri Açıklaması
- Sınıf öğretmeni Çiğdem Hanım, öğrencilerine iki basamaklı sayılarda eldeli toplama davranışı kazandırmak için önce onluk ve birlik çubuklarıyla sayma çalışması yapmış, ardından tahtaya çeşitli toplama işlemleri yazmış ve dersin sonunda öğrenciler okul kantinden alışveriş yapmışlardır.
- Açıklık ilkesi, dilde açıklık ve duyu organlarına hitap etme anlamına gelirken, somuttan soyuta gidiş ilkesi ise öğrencilere soyut konuyu somut bir başlangıçla başlatarak kavramatmak anlamına gelir.
- Aktif katılım ilkesi, öğrencinin ders sürecinde bilişsel olarak aktif olması (soru sorma, cevap verme, yorum yapma) anlamına gelir, güncelik ilkesi ise dersin içerisinde gündemden haberdar olmak için güncel olaylara değinmektir.
- 06:48Sorunun Çözümü
- Öğretmen önce somut bir noktadan (onluk ve birlik çubukları) başlayıp tahtaya toplama işlemleri yazarak soyuta gitmiş, bu somuttan soyuta ilkesini uygulamıştır.
- Dersin sonunda öğrencilerin kantinden alışveriş yaparken paralarını hesaplaması, öğrenilen bilginin günlük hayatta kullanıldığı anlamında hayatilik ilkesini uygulamıştır.
- Bu sorunun doğru cevabı "somuttan soyuta ve hayatilik" ilkeleridir.
- 07:39Yapılandırmacılık
- Yapılandırmacılık, 2005-2006 yılından itibaren hazırlanan ilköğretim programlarında ve ilerlemeci eğitim felsefesinde temele alınan yaklaşımlardan biridir.
- Yapılandırmacılık üçe bölünür: bilişsel yapılandırmacılık (Piaget), sosyal yapılandırmacılık (Vigotski) ve radikal yapılandırmacılık (Glazers Fert).
- Eğer soru kökünde bilişsel veya sosyal yapılandırmacılık belirtilmezse, genellikle radikal yapılandırmacılık anlaşılmaktadır çünkü Glazers Fert'in kitabının ifadelerinin neredeyse tamamını Piaget ve Vigotski'nin ifadelerinden derlediğini belirtmiştir.
- 09:29Yapılandırmacılık Kuramı
- Yapılandırmacılığın en büyük vurgusu öznellik vurgusudur; bilginin nesnel olamayacağını, her bireyin kendi ön yaşantıları ve toplumsal-kültürel öğretiler bağlamında bilgiyi anladığını ve yorumladığını ifade eder.
- Yapılandırmacılık, bilginin dışarıdan alınan bir şey olmadığını, aksine birey tarafından aktif bir şekilde yapılandırıldığını ve bu yapılandırmada bireyin öznel yaşantılarının etkili olduğunu belirtir.
- KPSS çıkmış sorularında yapılandırmacılık kuramı genellikle öznellik vurgusunu yakalayan sorularda karşımıza çıkmaktadır.
- 10:47Yapılandırmacılık Kuramının Temel Dayanakları
- Yapılandırmacı kuramın temel dayanakları arasında mutlak bilginin yokluğu, bilginin tümüyle öznel ve değişken olması, bireyin öğrenmede aktif olarak anlamlandıran ve yapılandıran biri olması, öğrenmenin zihinsel faaliyetlerin toplamı olması ve öğrenmenin sosyal-kültürel bağlamdan ayrı düşünülememesi bulunmaktadır.
- Bilgi edinmede üç temel bilgi kaynağı vardır: uzun süreli bellek, birincil bilgi kaynakları (doğrudan yaşantılar ve uzmanlarla doğrudan görüşmeler) ve ikincil bilgi kaynakları (ders kitapları, akademik kaynaklar ve öğretmenler).
- Yapılandırmacılık, birincil bilgi kaynaklarını ikincil bilgi kaynaklarına göre öncelikli olarak kullanmayı ister çünkü birincil kaynaklar daha doğrudan deneyim temelli bilgi sağlar.
- 13:09Çoklu Zeka Kuramı
- Gardner'ın çoklu zeka kuramına göre insanlarda farklı zeka alanları bulunmaktadır: sosyal (kişilerarası) zeka, içsel (öze dönük) zeka, mantıksal-matematiksel zeka, görsel-uzamsal zeka ve bedensel-kinestetik zeka.
- Sosyal zeka, sosyal aktivitesi yüksek, işbirliğine yatkın, ikna kabiliyeti yüksek kişilerde; içsel zeka, kendini tanıyan, yalnız kalmaktan hoşlanan, yansıtıcı düşünceleri güçlü olan kişilerde; mantıksal-matematiksel zeka, problem çözme ve neden-sonuç bağlantısı kurma becerileri güçlü olan kişilerde; görsel-uzamsal zeka, görsel hafızası ve üç boyutlu düşünebilme becerisi güçlü olan kişilerde; bedensel-kinestetik zeka ise psikomotor alan becerileri kuvvetli olan kişilerde ön plandadır.
- Gardner'a göre tüm bireylerde tüm zeka alanları vardır, ancak bazı zeka alanları diğerlerine göre daha ön plandadır; öğretmenlerin görevi her öğrencinin ileride olan zeka alanını sivriltmek değil, geride kalmış zeka alanlarını da ortaya çıkarmaktır.
- 19:14Çoklu Zeka ve Öğretim Yöntemleri
- Sosyal zeka ile işbirlikli öğrenme, içsel zeka ile programlı öğretim, görsel zeka ile grafik ve şemalarla öğretim, bedensel zeka ile gösterip yaptırma yöntemi arasında uygun eşleştirmeler yapılabilir.
- Mantıksal zeka ile konuşma halkası arasında uygun bir eşleştirme yapılamaz çünkü konuşma halkası daha çok duygusal bir alana hitap eder.
- Çoklu zekaya göre işbirlikli öğrenme heterojen gruplarla yapılmalıdır, böylece her zeka alanından birer öğrenci bulunabilir.
- 20:06Öğretim Stratejileri
- Öğretim stratejileri üç temel kategoriye ayrılır: sunuş yoluyla öğretim stratejisi, buluş yoluyla öğretim stratejisi ve araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi.
- Sunuş yoluyla öğretim (anlamlı öğrenme) stratejisinde, öğrenciler yeni bilgilerini önceki bilgileriyle ilişkilendirerek ve anlamlandırarak öğrenirler.
- Bu stratejide kavram haritası kullanılır çünkü bilginin organize şekilde sunulmasına yardımcı olur ve öğrencinin zihnindeki şemaları derli toplu bir hale getirir.
- 22:24Buluş Yoluyla Öğretim
- Buluş yoluyla öğretimde, bilgi öğrencilere hazır olarak sunulmaz, öğrencinin düşünerek, akıl yürüterek ve kavrama yoluyla bilgiye ulaşması istenir.
- Bu stratejinin aşamaları: öğretmen öncelikle bir örnek durum sunar, öğrenciler inceler, ek örnek durum sunulur, örnek olmayan bir durum sunulur ve öğrenciler kendi örneklerini verir.
- Öğretmenin hata yapacağı aşama, öğrencinin kendi sonucuna varması yerine direkt sonuç vermesi durumudur.
- 25:28Altı Şapkalı Düşünme Yöntemi
- Altı şapkalı düşünme yönteminde beyaz şapka objektiflik ve istatistiklere göre konuşur, siyah şapka riskleri ve en kötü ihtimalleri hesaba katar.
- Sarı şapka iyimserdir, kırmızı şapka duygusaldır, yeşil şapka yaratıcı ve girişimcidir, mavi şapka ise yargı ve sonuç bildiren şapkadır.
- Mavi şapka genellikle "şöyle olmalıdır" veya "böyle yapılmalıdır" gibi sonucu verir ve en son konuşur.
- 29:32Tartışma Yöntemleri
- Panel tartışmasında konu belirlenir ve alt başlıkları farklı uzmanlar ele alır, daha çok dinleyicileri bilgilendirme amaçlıdır.
- Panelde konuşmacılar konunun farklı boyutlarını ele alır ve dinleyenler süreç sonunda konuşmacılara soru sorarlar.
- Panelde bir oturum başkanı bulunur ve konuşmacıları yönetir.
- 31:03Panel ve Forum Arasındaki Fark
- Panelde her uzman on beş'er dakika boyunca farklı bir konu boyutunu ele alarak dinleyicilere bilgilerini sunar.
- Forumda ise uzmanlar birbirleriyle tartışır, fikir alışverişi yapar ve dinleyiciler de bu tartışmaya katılır.
- Panelde uzmanlar sırayla konuşurken, forumda daha gündemde, ateşli ve toplumsal konular ele alınır.
- 33:05Kavram Haritalama Türleri
- Kavram haritası, kavramlar arasındaki hiyerarşi ve ilişkiyi gösterir (örneğin eğitim, formal eğitim, informal eğitim, örgün eğitim ve yaygın eğitim).
- Bilgi haritası, kavram haritasının altına tanım, açıklama ve örnekler eklenerek oluşturulur.
- Zihin haritası, yaratıcı ve öznel olarak zihnimizde var olan ilişkileri ifade eder.
- Neden-sonuç diyagramı (balık kılçığı) problem durumunu ve nedenlerini analiz etmeye yarar.
- 36:04Öğrenme Stratejileri
- Kartopu stratejisinde öğrenciler önce tek başına düşünür, sonra ikişerli, dörderli ve sekizerli gruplar oluşturarak büyüyen bir yapıda tartışır.
- Vızıltı stratejisinde gruplar tartışır ancak kişi sayısı kadar dakika düşünme süresi vardır ve gruplar büyümeyen bir yapıda kalır.
- Düşün-eşleş-paylaş stratejisinde öğrenciler önce tek başına düşünür, sonra bir arkadaşla eşleşir ve birlikte düşündükleri fikri sınıfa paylaşırlar.
- 37:59Akvaryum ve Rulman Stratejileri
- Akvaryum stratejisinde iç içe iki çember oluşturulur, iç çemberdekiler tartışırken dış çemberdekiler dinler.
- Rulman (top taşıma) stratejisinde iç ve dış çemberdekiler yüzlerini birbirine dönerek eşleşmeleri değişir ve karşılıklı konuşmalar sağlar.
- Akvaryum stratejisi ayrıca bir çember oluşturup ortasına bir sandalye koyarak da uygulanabilir.
- 40:05Öğretim Süreci
- Öğretmen, öğrencilerin hazır bulmuşluk düzeyine uygun hale getirerek bilişsel giriş davranışlarını organize etmiştir.
- Öğretmen, öğrencilerin dersi ve okulu sevmeleri için çeşitli etkinlikler düzenleyerek duyusal giriş davranışlarını da organize etmiştir.
- 40:39Bloom Tam Öğrenme Modeli
- Bloom tam öğrenme modeli, gerekli şartlar ve koşullar kontrol altına alındığında herkesin öğrenebileceğini savunur.
- Bilişsel giriş davranışları öğrenme ürününü %50, duyusal giriş davranışları %25, süreçteki pekiştirme, ipucu, dönüp düzeltme ve etkin katılım %25 etkiler.
- Bloom'un "bir konu tam öğrenilmeden yenisine geçilmez" ilkesi, bir ünitenin ürünü bir sonraki ünitenin giriş davranışı olduğunu vurgular.
- 43:24Öğretim Stratejileri
- Öğretim stratejisinin aşamaları arasında dikkat çekme, pekiştirme, dönüp düzeltme ve ön koşul bilgileri hatırlatma bulunur.
- Hedeften haberdar etme, öğrencilere bugün ne öğreneceklerini veya hangi konuyu işleyeceklerini bildirmektir.
- KPSS'nin sıklıkla soru konusu olan öğretim stratejileri arasında programlı öğretim ve farklı teknikler yer alır.
- 44:52Jigsaw Tekniği
- Jigsaw (ayrılıp birleşme) tekniğinde, öğrenciler önce konulara göre gruplanır, sonra aynı konuyu çalışan öğrenciler bir araya gelir ve konuyu derinlemesine çalışır.
- Süreç sonunda öğrenciler ilk gruplarına geri dönerek diğerlerine konuları anlatır.
- Ayrılıp birleşme ile birleşme iki arasındaki fark, öğretmenin konuları bizzat dağıttığı veya öğrencilerin kendi aralarında paylaştığıdır.
- 47:47Programlı Öğretim
- Programlı öğretim, ders konusunu küçük parçalara ayırıp basitten karmaşığa sıralamayı, özel materyal hazırlamayı ve öğrencilerin kendi hızlarında ilerlemesini içerir.
- Programlı öğretimin ilkeleri: küçük adımlar, kademeli ilerleme, etkin katılım, bireysel hız, başarı, anında dönüt ve pekiştirme'dir.
- Programlı öğretimde her öğrencinin bireysel olarak ünitelerde başarılı olmasına odaklanırken, Bloom'un tam öğrenme modelinde sınıfın tamamı için büyük grup çalışması olarak uygulanır.
- 50:51Görüş Geliştirme Tekniği
- Görüş geliştirme tekniğinin amacı, demokratik davranışları geliştirmek ve öğrencileri değişime daha açık hale getirmektir.
- Bu teknikte tartışmalı, zıtlık ve çelişki içeren konular belirlenir.
- Sınıfın çeşitli köşelerine tutum formları asılır, öğrenciler kendilerine uygun buldukları tutumun bulunduğu köşelere gider ve fikirlerini açıklarlar.
- 52:44Köşelenme Tekniği
- Köşelenme tekniği, öğrencilerin farklı tutumlarını ifade etmelerini sağlayan bir yöntemdir; katılıyorum, kesinlikle katılıyorum, kararsızım, katılmıyorum, kesinlikle katılmıyorum gibi ifadeler kullanılır.
- Öğrenciler kendi tutumlarına en yakın kartın altına yerleşir ve neden o tutumda olduklarını açıklarlar.
- Bu teknikte önemli olan, birini ikna etmek değil, kendi tutumunu değiştirebilme cesareti göstermektir; Türkiye'de bu tutumu değiştirmeyi eleştiren bir kültür vardır.
- 55:13Köşelenme Tekniğinin Amacı
- Köşelenme, problem çözme çalışmasını içeren bir tekniktir; problem durumu ortaya atılır, öğrenciler alternatif çözümler üretir ve en çok tuttukları çözümün altına yerleşirler.
- Bu teknik, görüş geliştirme amaçlı kullanılır.
- 56:02Mikro Öğretim
- Mikro öğretim, eğitim fakültelerinde öğretmen adaylarının derslerinde kullanılan bir yöntemdir; "öğret yeniden öğret" sloganıyla çalışır.
- Öğretmen adayları kısa ders planları hazırlar, sınıf arkadaşlarına uygular, kamera kaydı alınır ve öz değerlendirme yaparlar.
- Ardından sınıf arkadaşlarının eleştirilerini alırlar, eksiklerini düzelterek yeniden planlar ve uygularlar.
- 59:26Carol'ın Okulda Öğrenme Modeli
- Carol'ın okulda öğrenme modelinde, öğrenme için gerekli zaman önemli görülür ve her öğrencinin ihtiyaç duyduğu zaman farklılık gösterir.
- Bloom'un tam öğrenme modelinin temelini oluşturduğu bu modelde, başarılı veya başarısız öğrenci değil, hızlı ve yavaş öğrenen öğrenciler vardır.
- Başarı, verilen süre ve öğrencinin konuyu öğrenmesi için ihtiyaç duyduğu süre arasındaki oranla tanımlanır.
- 1:02:37Ters Yüz Eğitim
- Ters yüz eğitimde, geleneksel öğretme-öğrenme süreçlerinden farklı olarak planlama, uygulama ve değerlendirme aşamaları farklı bir sıraya alınır.
- Öğrenciler dersten önce konuyu evlerinde araştırır, internetten kaynaklar kullanır ve bireysel olarak öğrenirler.
- Derste öğretmen konu hakkında öğrencilerle tartışmalar yürütür ve öğrenciler birbirleriyle öğrendiklerini paylaşır.
- 1:04:51Farklılaştırılmış Öğretim
- Farklılaştırılmış öğretim, içerik, süreç ve ürün boyutlarında çok yönlü seçenekler sunarak öğrenciye esnek öğrenme ortamları hazırlar.
- "One size does not fit all" sloganıyla, farklılaştırılmış öğretim tek bir dersin veya öğretim yolunun tüm öğrencilere uygun olmasını beklemeyerek, öğrencilerin kendilerine en uygun olanları seçmelerini sağlar.
- Farklılaştırılmış öğretimde sadece bireysel farklılıklar değil, içeriği, süreci ve ürünü de çeşitlendirerek çok daha fazla çeşitliliğe işaret eder.
- 1:07:46Farklılaştırılmış Öğretim ve Basamaklı Öğretim Arasındaki Fark
- Basamaklı öğretimde CBA basamakları (bilgi, kavram, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme) sıralı bir şekilde ilerlerken, farklılaştırılmış öğretimde böyle bir sıra veya kazanımlara göre sınıflama söz konusu değildir.
- Farklılaştırılmış öğretimde her bir içerik için farklı yaşantılar ve her bir yaşantının içerisinde farklı ürünlerle çok daha fazla çeşitliliğe işaret edilir.
- 1:08:33Bilimsel Tartışma Yöntemleri
- Sempozyum, birkaç güne yayılan çalışmalar olup, uzmanlardan oluşan grupların bilimsel araştırma sonuçlarını sözlü veya yazılı bildiri olarak sunmasıdır.
- Konferans, alanında uzman bir kişinin uzun bir konuşma yapmasıdır (40 dakika-1 saat).
- Panel, dört-altı kişilik uzman grubunun bir konuyu çeşitli yönleriyle ele aldıkları ve dinleyicilerin sonunda soru sorabildiği bir tartışmadır.
- 1:10:47Bilim Okuryazarlığı
- Bilim okuryazarlığı, uzmanları çakma uzmanlardan, teorileri dogmalarından, verileri efsanelerden, delilleri propagandalardan, olguları kurgulardan, bilgileri fikirlerden ayırt etmeyi gerektirir.
- Bilim okuryazarı olabilmek için öncelikle eleştirel düşünme becerisi gerekir.
- 1:12:41Öğretmen Yetiştirme Testi (ÖYT) Hakkında
- ÖYT'den 21 soru çözülmüş olup, KPSS eğitim bilimlerinin soruca en fazla sayıda soru sahip ve aynı zamanda en kolay ders olarak değerlendirilmektedir.
- Eğitim bilimlerinde sorular genellikle çıkmış soruları iyi analiz ettiğimizde belli başlı sloganlarla, çeldiricilerle ve benzer hikayelerle sorulduğunu ve bu soruların diğer derslere göre daha kolay ve kalıcı olduğunu belirtmektedir.