Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, köy enstitüleri ve mezunları ile yapılan bir röportaj serisidir. Videoda 83 yaşındaki köy enstitüsü mezunu öğretmen Mahmut Gürel Hoca ve Mustafa Öz Coşan gibi köy enstitüsü mezunları ile sohbet edilmektedir.
- Video, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında kurulan köy enstitüleri sisteminin tarihçesini, eğitim programını ve mezunlarının hayat hikayelerini ele almaktadır. Röportajlarda mezunların eğitim deneyimleri, öğretmenlik kariyerleri, emeklilik sonrası köy kalkınma çalışmaları ve köy enstitülerinin toplum üzerindeki etkisi anlatılmaktadır.
- Röportajlarda köy enstitülerinde verilen eğitim (tarım, sanat, bitkisel ve hayvansal maddeler teknolojisi), mezunların köylerdeki çalışmaları (arıcılık, alabalık yetiştirme, beceri kursları) ve Türkiye'deki eğitim sistemi hakkındaki görüşleri paylaşılmaktadır. Ayrıca köy enstitülerinin fakir ve cahil köylülerin eğitimi ve topluma kazandırılması amacıyla kurulduğu vurgulanmaktadır.
- 00:24Köy Enstitüsü'nün Tarihi ve Önemi
- Cumhuriyet'in ardından kurulan bir eğitim metodu olan Köy Enstitüsü'nden bahsedilecek.
- Türkiye'nin nüfusu 12-13 milyon iken, yüzde 80'i köylerde yaşıyor ve sadece yüzde 3-4'ü okuma yazma biliyordu.
- Köy Enstitüsü, fakir ve yoksul köylülerin ilim ve irfan sahibi olmalarını sağlamak amacıyla kurulmuştur.
- 03:07Mahmut Gürel'in Köy Hayatı
- Mahmut Gürel, Tokat'ın merkez köylerinden birinde fakir bir ailenin çocuğu olarak büyüdü.
- Çocukluğunda öküz sürerek, tarlada çalışarak geçimini sağladı.
- 1939 yılında köyünde ilkokula başladı, ayağına ve başına bir şey olmadan, eski elbiselerle okula giderdi.
- 05:26İlkokul Deneyimi
- 1939'da köyünde bir deprem yaşandı ve okul yıkıldı, sonra köye taşındı.
- Tek öğretmenli bir okulda okudu ve öğretmeni İsmail Kayaydı.
- Öğretmeni zeki ve bilgelik saçıyordu, öğrencilere eziyet etmiyordu.
- 06:59Köy Enstitüsü'ne Gitme Süreci
- 1946 yılında babası onu Tokat'a getirdi, 35 kilometrelik yolu yalınayak yürüdü.
- Tokat'ta misafir edilmeyenler için evler aradılar.
- Milli Eğitim Müdürlüğü'nden Yıldız Enstitüsü'ne gönderildi ve babası onu arabayla Turhal'a götürdü.
- 08:19Yıldız Enstitüsü'nde Hayat
- Trenden indiğinde nereye gideceğini bilmedi, istasyondaki hizmetli onu kaza merkezine götürdü.
- Orada bir öğrenci onu Yıldız Enstitüsü'ne götürdü ve bir misafirhanede kaldı.
- İmhaına giremediği için geri gönderilecekti, ancak ayakkabısı olmadığı için kayıt edildi.
- 10:32Köy Enstitüsü'ndeki Yaşam
- Köy Enstitüsü'nde beş yıl okudu ve köylerin gelenek ve göreneklerine göre eğitim-öğretim yapıldığı için başarılıydı.
- Okulda tarih, coğrafya, fizik, kimya, ruh ve bilim dersleri vardı ve her dersin ayrı bir öğretmeni vardı.
- Öğretmenler valizleriyle giderlerdi ve kendi yiyeceklerini üretirlerdi.
- 11:46Köy Enstitüsü'ndeki İşçi Hayatı
- Köy Enstitüsü'nde bir sürü ekin, iki sürü davar ve bir sürü kaz vardı.
- Tarlada ekerdik, biçerdik ve değirmende bulgurdan elde ettiklerimizi fırında pişirip yerdik.
- Köy Enstitüsü'nde beş yıl boyunca yaşadı ve işinin tanrısı, yemeğin azrail olması gerektiğini öğrendi.
- 14:48Mahmut Gürel'in Öğretmenlik Kariyeri
- Mahmut Gürel, köy enstitüsü bitirdikten sonra Tokat vilayetine atandı ve Kınık köyünde dokuz yıl öğretmenlik yaptı.
- Almus kazasındaki köylerde öğretmenlerin çoğunluğu fakir ve yoksul köylü çocuklarını eğitmiş, bunların yüzde yetmiş'i de Alevi çocuklarıydı.
- Kınık köyünde okulda beş sınıfın mevcudu kırk yedi çocuktu, çocuklar üçer dörder oturuyor, kara tahtayı koymaya bile yer kalmıyordu.
- 20:01Emekliliğe Varış
- Mahmut Gürel, 1988 yılında emekli oldu ve emekliliğinin sebebi, bir sınıfın çok fazla öğrenci alması üzerine müdüre rapor imzalatmamasıydı.
- Emekli olunca okulda verilen yemekte vali ve diğer müdürlerin bulunduğu bir konuşma yaptı.
- Vali, onu emekli etmeyeceğini söyledi ancak Mahmut Gürel, kendine vermiş olduğu sözü tutarak emekli oldu.
- 24:27Kitap Sevgisi
- Mahmut Gürel, 83 yaşında olmasına rağmen hala kitap okuyor ve emekli olduğu halde Sözcü gazetesini okuyor.
- Kitaplığında ilkokuldan üniversiteye kadar aldığı kitaplar hala mevcut ve okunmaktadır.
- Kitapları "en yakın dostum, en yakın arkadaşım, en yakın büyüğüm ve çocuğum" olarak tanımlıyor.
- 28:29Bir Eşinin Anıları
- Konuşmacı, eşini sadece iyiliğinden başka bir şey görmediğini, çocuklara, işine ve evine bağlı olduğunu belirtiyor.
- Eşleri aynı köyün çocuğu olup sınıf arkadaşlarıydı, ancak komşu olarak birbirlerinden haberleri yoktu.
- Konuşmacı beş çocuğu var: biri İzmir'de öğretmen, diğeri Amasya'da orman işletmeden emekli, üçüncü Tokat'ta sigara fabrikasından emekli, dördüncü İstanbul'da üniversite mezunu.
- 31:03Köy Enstitüsü Öğretmenleriyle Söyleşi
- Program, köy enstitüsü öğretmenleriyle söyleşi yapmaya devam ediyor.
- Mustafa Öz Coşan, 1933 yılında Erzurum'un Uzundere Sapanca köyünde doğmuş, çiftçi çoban bir çocuktur.
- Çoruh nehrinin dağların eteklerindeki yaylalarda doğa ve tabiatta yetişmiş, daha sonra köy enstitüsüne gidip okumuş ve topluma yararlı olmuştur.
- 32:08Mustafa Öz Coşan'ın Hayat Hikayesi
- Mustafa Öz Coşan, Uzundere ilçesinde doğmuş, ilkokulu 180-140 km uzaklıkta olan Oltu ilçesinde okumuş.
- Yedi yaşında okumaya başlamış, köyünde sadece üç okuryazar vardı ve okul tatilinde köye dönmüş.
- Şehir çocukları onu köylü çocuğu olarak hor görmüş, birinci sınıfa geçemediğinde ertesi sene en iyileri arasına geçmiştir.
- 33:57Köydeki Zorluklar
- Köye döndüğünde "gavur okulunda okuyor" diye rahatsız edilmiş, ancak bu durumu telafi etmek istemiş.
- Köye döndüğünde Molla Mustafa'dan Kur'an kursu almış, zamanla 20-30 kişilik bir kurs olmuş.
- Köylüler onu "gavur" ve "şeytana benziyor" diye suçlamış, ancak zamanla yeni yazıyı okuyanların eski yazıyı da iyi okuyor diye bir intiba yayılmış.
- 36:41Aile ve Eğitim Hayalleri
- Yoksul bir ailenin çocuğu olan Mustafa, beş kardeşin beşincisiydi.
- Abisi Oltu'da okumaya götürülmüş, ancak dede onu geri çekmiş.
- Meyve satarken işin zorluğunu fark edip okumaya gitmeyi kararlı hale gelmiş.
- 38:09Köy Enstitüsü'ne Gitme Çabaları
- Okul müdürü onu köy enstitüsüne göndermesi gerektiğini söylemiş, ancak kimse ilgilenmemiş.
- Köy okuluna gitmek için köy diploması almak gerekiyormuş.
- On dört yaşında, abisinin yardımıyla köy enstitüsüne gitmeye çalışmış, ancak okul başlamış olmasından dolayı kabul edilmemiş.
- 40:22Eğitim Süreci
- Konuşmacı, okula kabul edilmek için zorlu bir süreç yaşadığını anlatıyor.
- Valiye başvurarak köy enstitüsüne kabul edilme konusunda yardım istemiş ve vali tarafından desteklenmiş.
- Vali, konuşmacıyı okula kabul ettirmiş ancak ders çalışmazsa dışarı atacağını belirtmiş.
- 44:39Köy Enstitüsü Eğitimi
- Konuşmacı 1948 yılında köy enstitüsüne kaydolmuş ve beş yıl okumuş, daha sonra altı yıla çıkarılmış.
- Köy enstitülerinde Türkçe, sosyal bilgiler, matematik gibi kültür dersleri yanında tarım ve sanat dersleri de vardı.
- Tarım dersinde hayvancılık, ipek böcekçiliği, sebze ve meyve yetiştirme gibi konular öğretildiği gibi, öğrenciler tarlalarda ekin biçme gibi pratik çalışmalar da yapmışlar.
- 46:33Sanat Dersleri ve Pratik Beceriler
- Sanat dersleri çoğunlukla kışın yapılmış, öğrenciler atölyelerde sandalye, masa gibi eşya yapmışlar.
- Konuşmacı mandolini çalabiliyormuş ve Erzurum çarşı pazar türküsünü çalabiliyormuş.
- Köy enstitüsünde doktor dersi de verilmiş, öğrenciler iğne vurmayı ve pansuman yapmayı öğrenmişler.
- 48:39Köydeki Pratik Deneyimler
- Konuşmacı, öğretmenlik yaptığı köylerde köylülerin iğnelerini vurmuş ve para almadan yardım etmiş.
- İlk öğretmenliğinde bir köylünün yanmış ayaklarını tedavi etmiş ve köylülerden takdir görmüş.
- Köy enstitülerinde hayvansal ve bitkisel maddeler teknolojisi dersleri verilmiş, öğrenciler hayvan ve bitki organlarının kullanımını öğrenmişler.
- 51:09Köy Eğitiminin Amacı
- İlköğretimin iki amacı var: biri yüksek okulu öğrenci yetiştirmek, diğeri ise mezunların hayata hazır olmaları.
- Köy enstitülerinde öğrenciler tarım ve sanat becerilerini öğrenerek hayatlarını idame ettirebilecekler.
- Konuşmacı, köy enstitülerinin bilim adamı yetiştirdiğini ve bu eğitimlerin önemli olduğunu vurguluyor.
- 52:33Arıcılık Deneyimi
- Konuşmacı, köy enstitüsünde arıcılığı öğrenmiş ve öğretmenlik yaptığı köyde arıcılık yapmaya başlamış.
- Başlangıçta eski kovana fenni kovan çevirmiş ve arı yetiştirme işine girişmiş.
- Her sene bir tona yakın bal alıyor ve en çok bal aldığında üzüldüğünü, çünkü diğer yerlerin çiçeğinin balının boşa gittiğini düşünüyor.
- 55:00Arıcılık Deneyimleri
- Konuşmacı, öğretmen okulunda iki sene çalışmış ve öğrencilerini staj için köye götürmüş, orada arıcılık öğretmiştir.
- Doğduğu köyde arıcılık yapmış ve Türkiye Kalkınma Vakfı'nın köye gittiğini duyunca, vakfın köyde arıcılık yapmaya uygun olduğunu belirtmiştir.
- Köyde alabalık yetiştirme projesi başlatılmış ve köy birinci olunca, konuşmacı bunu radyoda duymuştur.
- 58:21Köydeki Sağlık Sorunları
- Konuşmacı, köyde çocukların boğazlarının şiştiğini fark etmiş ve muhtarı Erzurum'a götürmüş, sağlık müdürlüğüne haber vermiştir.
- Çocukların guatr hastalığına yakalandığı, suyun membağının değiştiği ve cevizlerin altından su getirilmesi nedeniyle suyun iyotunu alındığı tespit edilmiştir.
- Konuşmacı, sağlık müdürlüğüne durumu anlatmak için televizyonu getirmiş ve köye giderek sorunu çözmüş, köyde arıcılık yaparak 85 kg bal elde etmiştir.
- 1:01:06Emeklilik Sonrası Faaliyetleri
- Konuşmacı 1980 yılında öğretmenlikten emekli olmuş ve 25 yıldır öğretmenlik yapmıştır.
- Emekli olduktan sonra, vali Recep Yazıcıoğlu ile birlikte beceri kursları açmışlardır.
- Kurslarda inşaat, duvarcılık, sıvacılık gibi konular öğretilmiş ve öğrenciler imam hatip okulunun yatılı bölümüne yerleştirilmiştir.
- 1:03:48Köy Enstitüleri ve Milli Eğitim
- Konuşmacı, köy enstitülerinin ülkenin kalkınmasında ve milli eğitimin düzeltilmesinde önemli olduğunu düşünmektedir.
- Rehberlik öğretmeni olarak öğrencinin yeteneğini seçip yönlendirmenin önemini vurgulamıştır.
- Köylerin durumuna göre meyvecilik, hayvancılık gibi farklı alanlarda eğitim verilirse köylerin kalkınması sağlanabilir.
- 1:05:58Köy Eğitiminde Tarım Dersi
- Konuşmacı, köy okullarında tarım dersinin mecburi olması gerektiğini savunmuştur.
- Köy çocuklarının elmayı üretip satamadığında döktüğünü, inekten boynuzları kesip bluzlar yaptığını belirtmiştir.
- Köy enstitülerindeki "hayvansal maddeler teknolojisi" ve "bitkisel maddeler teknolojisi" derslerinin kaldırılmasıyla köylerin kalkınması engellenmiştir.
- 1:09:06Köy Enstitüleri Hakkında Görüşler
- Köyde çalışmanın saatleri, sahip olduğunuz inek sayısına göre değişiklik gösteriyor.
- Mustafa Öz Coşan, Türkiye'deki insanlara ve gençlere milli eğitimin düzeltilmesi gerektiğini, yeteneğe göre eğitim verilmesi gerektiğini vurguluyor.
- İlmin kendini bilmektir şeklinde bir sözle, bireyin kendi yeteneklerini ve yapabildiklerini bilmek gerektiğini belirtiyor.
- 1:10:35Köy Enstitüleri Deneyimleri
- Ekim biçmeye giderken çiftçi marşı söylenirdi.
- Köy enstitülerinde elli sakata ayakkabı yaptırma projesi gerçekleştirildi.
- Ayakkabıcılar çırak bulamadıkları için gençlerin ayakkabı yapımında çalışmaya istekli olmadığını belirtmişlerdi.
- 1:11:44Sakatlar İçin Proje ve Şiir
- Sakatların el ve ayaklarıyla çalışabildiği için onları ayakkabı yapımında çalıştırmaya karar verildi.
- Köylere tebligat yapıldı ve Cumhuriyet Meydanı'nda sakatlar toplandı.
- Mustafa Öz Coşan, Recep Yazıcıoğlu'na yazdığı bir şiir okudu.
- 1:13:05Programın Kapanışı
- 17 Nisan tarihinde köy enstitüleri kurulmuş ve bir ulusun eğitimi ile ilgili projeler hayata geçirilmiştir.
- Program, köy enstitüsü öğretmenlerini bulup duygu, düşünce ve hayat hikayelerini paylaşmaya devam edecek.
- Televizyon programının köylerde izlenmesi, memleketinde böyle insanlar varmış diye iftihar etmek için değerli bulunuyor.