Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen/eğitmen tarafından sunulan kimya dersi formatındadır.
- Video, kovalent bağların polarlık özellikleri üzerine odaklanmaktadır. İlk olarak elektronegatiflik kavramı açıklanarak, aynı cins ametal atomları arasındaki apolar (kutupsuz) bağlar ve farklı cins ametal atomları arasındaki polar (kutuplu) bağlar arasındaki farklar anlatılmaktadır. Daha sonra hidrojen-flor, hidrojen-oksijen, hidrojen-klor ve hidrojen-azot gibi moleküller üzerinden polarlık örnekleri verilmekte, dipol vektör kavramı açıklanmakta ve molekülün polarlığı ile bağın polarlığı arasındaki ilişki gösterilmektedir.
- Videoda ayrıca azot, hidrojen, karbon, oksijen, klor, flor, iyot ve kükürt gibi elementlerin molekülleri incelenmekte, hangi bağların apolar, hangilerinin polar olduğu ve bunların moleküler polarlık üzerindeki etkileri gösterilmektedir. Kovalent bağların metal-ametal atomları arasında gerçekleştiği ve elektron alışverişi sonucu iyonik bağ oluştuğu gibi temel bilgiler de paylaşılmaktadır. Video, konuyla ilgili örnek sorularla sonlanmaktadır.
- Kovalent Bağların Polarlığı
- Moleküller oluştuğu zaman kullanılan ametal atomların elektronegatifliğine göre bağda polarlanma ve molekülde de bir polarlama oluşur.
- Aynı cins ametal atomları arasında kurulan bağ apolar (kutupsuz), farklı cins ametal atomları arasında oluşan bağ ise polar (kutuplu) yapıdadır.
- Bağın polarlığı ametallerin bağ elektronlarını çekmesiyle ilgilidir ve elektronegatiflik denir.
- 00:53Elektronegatiflik ve Polarlık
- Karbon, azot, oksijen ve flor aynı katman sayısına sahip olmasına rağmen bağdaki elektronların çekimi farklıdır, en büyük olan flordur.
- Proton sayıları farklı olduğundan dolayı bağdaki elektronların çekimi de farklı olur, örneğin hidrojen ve flor arasında flor daha güçlü çekim yapar.
- Elektronegatiflik en yüksek flor, oksijen, azot, karbon, hidrojen şeklinde sıralanır.
- 02:12Periyodik Tabloda Elektronegatiflik
- Periyodik tabloda aynı grupta aşağıdan yukarıya doğru, aynı periyotta ise soldan sağa doğru ametallerin elektronegatifliği artar.
- Florla hidrojen arasında kurulan bağ elektronların elektronegatiflik farkı 4.0 - 2.1 = 1.9 dur.
- Azotla hidrojen arasında kurulan bağ elektronegatiflik farkı 3.0 - 2.1 = 0.9 dur, bu da florun hidrojene göre daha yüksek elektronegatiflik gösterdiğini gösterir.
- 03:37Polar Kovalent Bağlar
- Elektronu fazla çekildiği taraf kısmen negatif, diğer tarafta da kısmen pozitif olur.
- Su molekülünde oksijenin elektronegatifliği daha fazla olduğu için oksijen kısmen eksi yüklü, hidrojenler ise kısmen artı yüklüdür.
- Eğer bir bağı oluşturan atomlar birbirinden farklıysa bağ polar kovalenttir.
- 05:34Dipol Vektörler
- Hidrojen ve klor arasında kısmi eksi olan taraf dipol vektörle ifade edilir, dipol vektörün ucu kısmi eksiği, arkasında kısmi artıyı anlatır.
- Hidrojen klorür molekülünde ortak kullanılan elektronlar klor atomu tarafından daha fazla çekilir, sebep elektronegatifliğinin hidrojenin elektronegatifliğinden fazla olmasıdır.
- Amonyak molekülünde azotun elektronegatifliği daha fazladır, dolayısıyla azot kısmı kısmi negatif, hidrojenler pozitif olur.
- 07:31Molekülün Polarlığı
- Bağın polarlığı elektronegatiflik ile ilgili, molekülün polarlığı ise simetri ya da dipol vektörlerin toplamı ile ilgilidir.
- Eğer bileşke vektör sıfırdan farklıysa molekül polar, bileşke vektör sıfıra eşitse molekül apolar olur.
- Azot molekülünde her iki atom da aynı olduğu için elektronegatiflik farkı sıfıra eşittir, bağ apolar, molekül de apolar olur.
- 09:10Karbondioksit ve Karbon Disülfür
- Karbondioksit molekülünde oksijen karbona göre daha elektronegatif olup, dipol vektörleri birbirini tamamlar ve bileşke vektör sıfıra eşit olduğundan molekül apolar olur.
- Karbon disülfür molekülünde karbon ve kükürt bağlar polar olmasına rağmen, dipol vektörleri birbirini tamamlar ve bileşke vektör sıfıra eşit olduğundan molekül apolar olur.
- Moleküldeki yük dağılımı eşit olduğunda yükte dengesizlik olmaz ve molekül apolar olur.
- 12:17Bağ Türleri ve Polarlık
- Azot molekülündeki bağlar apolardır çünkü her iki atom da aynı ametal olduğu için elektronegatiflik farkı sıfırdır.
- Farklı ametaller arasındaki bağlar (azot-hidrojen, karbon-oksijen, klor-flor) polar bağlardır.
- Ametallerin elementleri doğada apolar olarak bulunur.
- 12:53Azot Molekülü Özellikleri
- Azot molekülünde atomlar arasında apolar kovalent bağ vardır.
- Azot molekülünde bağlayıcı elektron çifti sayısı üçtür.
- Azot molekülü apoldur çünkü molekülün her iki tarafındaki yük yoğunluğu eşittir.
- 14:05Radikal ve London Etkileşimi
- Radikal, eşleşmemiş elektron içeren kararsız yapıdır.
- Apolar moleküller arasında kurulan zayıf etkileşim London etkileşimidir.
- 14:33Moleküler Yapılar ve Özellikleri
- Hidrojen molekülü (H₂) apolar-kovalent ve apoldur.
- Karbonmonoksit (CO) üçlü bağ içeren, polar-kovalent ve polardır.
- İyot molekülü (I₂) apolar-kovalent ve apoldur.
- Hidrojen florür (HF) farklı ametallerden oluştuğu için polar-kovalent olmalıdır.
- 16:14Kovalent Bağ Özellikleri
- Kovalent bağ metal-ametal atomları arasında gerçekleşir.
- Kovalent bağ elektron alışverişi sonucu değil, elektron ortaklaşası sonucu oluşur.
- Aynı cins ametallerden oluşan moleküller yüzde yüz kovalenttir.
- Kovalent bağ güçlü etkileşim türüdür ve enerji değişimi 40 kJ'den fazladır.