Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ferrum YouTube kanalında bir kimya öğretmeninin elektron dizilimleri konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, TYT sınavına hazırlık amacıyla konuyu detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, elektron dizilimlerinin genel anlatımından başlayarak özel durumları incelemektedir. İlk olarak temel ve uyarmış hal arasındaki farklar, izoelektronik tanecikler, değerlik elektron sayısı hesaplamaları ve küresel simetri kavramı ele alınmaktadır. Öğretmen, konuları örneklerle pekiştirmekte ve soru çözümleri yaparak konuyu uygulamalı olarak göstermektedir.
- Videoda özellikle 20. elementten sonraki elementlerde izoelektronik taneciklerin elektron dağılımlarının aynı olmayabileceği, değerli orbitaller kavramı ve B gruplarında değerlik elektron sayısına göre gruplandırma gibi özel durumlar vurgulanmaktadır. Ayrıca vanadyum ve bakır elementleri üzerinden elektron dağılımı ve iyonlaşma durumları incelenmekte, elektron dizilimleri ile kuantum sayıları arasındaki ilişki de açıklanmaktadır.
- 00:07Elektron Dizilimlerinin Özel Durumları
- Bu video, elektron dizilimlerinin özel ve püf noktalarını içeren ikinci videodur.
- Özel durumları öğrenmek önemlidir çünkü ÖSYM ve soru bankaları sık sık bu özel durumları kullanarak öğrencileri yanıltmaya çalışır.
- Bu videoda temel ve uyanmış hali arasındaki farklar ve izoelektronik taneciklerin özel durumları ele alınacaktır.
- 00:48Temel ve Uyanmış Hal Arasındaki Farklar
- Temel hal, atomun en kararlı halidir ve normal elektron dağılımı yapılmış haldir.
- Uyanmış halde, elektronlar enerji alarak üst enerji seviyelerine çıkabilir ve normalde doldurulması gereken orbitalden daha yüksek enerjili bir orbitale geçiş yapabilir.
- Uyanmış hali, olması gerekenden daha yüksek enerjili bir orbitalde elektron bulunduğunda oluşur.
- 03:15İzoelktronik Taneciklerin Özel Durumu
- İzoelktronik tanecikler, proton sayıları farklı ancak elektron sayıları ve elektron dağılımları aynı olan taneciklerdir.
- İlk yirmi elementten sonraki elementlerde, elektron sayıları aynı olmasına rağmen elektron dağılımları farklılık gösterebilir.
- Elektron sayıları aynı ancak elektron dağılımları farklı olan tanecikler izoelektronik değildir.
- 06:21Örnek Sorular
- Uyanmış haldeki tanecikler, kararsız olup ilk fırsatta temel hale geçmek isteyen ve daha kolay elektron veren taneciklerdir.
- Uyanmış haldeki tanecikler, temel hale dönerken ışın yayarak emisyon yaparlar.
- İzoelktronik olma koşulu, hem elektron sayılarının hem de elektron dağılımlarının aynı olmasıdır.
- 10:12Değerlik Elektron Sayısı
- Değerlik elektron sayısı, valens elektron sayısı olarak da bilinir ve ilk yirmi element için elektron katman dağılımında son katmandaki elektron sayısına denk gelir.
- Yirmiden sonraki elementlerin değerlik elektron sayısını bulmak için elektron dağılımına bakılır.
- Elektron dağılımı s ile bitiyorsa, s orbitasındaki elektron sayısı değerlik elektron sayısını verir; p ile bitiyorsa, p ve bir önceki s orbitasındaki elektronların toplamı değerlik elektron sayısını verir.
- 12:20Değerlik Elektron Hesaplama Örnekleri
- Sodyumun elektron dağılımı 4s² ile bitiyor, bu nedenle değerlik elektron sayısı 1'dir.
- Alüminyumun elektron dağılımı 3p¹ ile bitiyor, bu nedenle değerlik elektron sayısı 3'tür.
- Mangalın elektron dağılımı 5d⁵ ile bitiyor, bu nedenle değerlik elektron sayısı 7'dir.
- 12:02Değerlik Orbitalleri
- Değerlik orbitalleri, değerlik elektronların olduğu orbitallerdir.
- P ile biten elektron dağılımlarında değerli orbitaller s ve p'dir.
- D ile biten elektron dağılımlarında değerli orbitaller s ve d'dir.
- 14:05Değerlik Elektron ve Gruplar
- B gruplarında değerlik elektronu 8, 9 ve 10 olan elementler 8B grubundadır.
- Değerlik elektronu 11 olanlar 1B, değerlik elektronu 12 olanlar 2B elementidir.
- Periyodik tabloda 3B, 4B, 5B, 6B, 7B, 8B, 8B, 8B, 1B ve 2B şeklinde gruplar bulunmaktadır.
- 14:59Örnek Soru Çözümleri
- Değerlik elektron sayısı en büyük olan elementi bulmak için elektron dağılımlarının son biten orbitallerin elektron sayıları toplanır.
- Vanadyum atomu için değerlik elektron sayısı 5'tir ve iyon halinde elektron dağılımı değişir.
- Küresel simetri, elektron dağılımının orbitallerin yarı dolu ya da tam dolu bitmesi durumunda oluşur ve elementlerin en kararlı hallerinden biridir.
- 20:41Küresel Simetri ve Özel Durumlar
- Herkes kararlı olmak istediğinden dolayı küresel simetrik olmak ister.
- Elektron dağılımının sonu s1 veya s2, p3 veya p6, d5 veya d10, f7 veya f14 şeklinde bitiyorsa element küresel simetri gösterir.
- Özel durum olarak 4s2 3d4 ile biten (krom) ve 4s2 3d9 ile biten (bakır) elementler de küresel simetri gösterir.
- 21:59Özel Durumların Önemi
- Krom ve bakır elementlerinde elektron dağılımı normal şekilde değil, küresel simetri göstermek için özel şekilde düzenlenir.
- Kromun elektron dağılımı 4s1 3d5 şeklinde, bakırın ise 4s1 3d10 şeklinde yazılır.
- Bu özel durumlar önemli çünkü orbital sayısı değişir ve küresel simetri özelliği gösterilir.
- 23:46Örnek Soru Çözümü
- Elektron dizilişleri verilen elementlerin değerlik elektron sayısı kontrol edilir.
- Küresel simetrik özelliği gösteren elementlerin elektron dağılımları incelenir.
- Sc3+ ve Ti2+ iyonlarının elektronik tanecik olup olmadığı kontrol edilir.
- 28:52Bakır İyonu Örneği
- Bakır elementinin elektron dağılımı 4s1 3d10 şeklinde yazılır.
- Bakır iyonunda bir elektron koparıldığında küresel simetri özelliği gösterir.
- Yarı dolu orbital sayısı yoktur, elektron bulunduran en yüksek enerji orbitali 3d'dir.