Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Genç Hedef ve Öğretim Kursu'nun uzaktan derslerinden biri olup, bir öğretmen tarafından sunulan biyoloji dersidir.
- Videoda kalıtım konusu detaylı şekilde ele alınmakta ve çeşitli örnek sorular çözülmektedir. İçerik, kuraklığa dayanıklılık geni, saç şekli, akraba evliliğinin hastalıklara etkisi, bezelye bitkisinde tohum şekli, çiçek rengi ve meyve rengi gibi özelliklerin kalıtımsal davranışlarını kapsamaktadır. Öğretmen, çaprazlama tabloları üzerinden genotip ve fenotip ilişkilerini, baskın ve çekinik alellerin özelliklerini ve olasılıklarını adım adım açıklamaktadır.
- Video, Milli Eğitim örnek sorularını içermekte olup, özellikle bezelyelerin yeşil-sarı meyve, düz-buruk tohum ve çiçek konumu gibi özellikleri üzerinden çaprazlama örnekleri çözülerek hangi özelliklerin baskın veya çekinik olduğu belirlenmektedir.
- 00:01Kalıtım Örnek Soruları
- Genç Hedef ve Öğretim Kursu'nun uzaktan derslerinde kalıtım ile ilgili Milli Eğitim örnek sorularının çözümleri yapılacak.
- İlk soruda kuraklığa dayanıklılık geni (büyük de) baskın, dayanıksızlık geni (küçük de) çekinik olarak belirlenmiştir.
- Çaprazlama sonucunda homozigot çekinik genetikli birey elde edilemez, heterozigotlar oluşur ve çekinik etkisini gösteremez.
- 03:34Saç Şekli Kalıtımı
- Saç şekli, kulak memesinin ayrık veya yapışık olması, kan grupları gibi özellikler kalıtsal özelliklerdir ve birini anneden, diğerini babadan alırız.
- Baskın alel büyük harfle, çekinik alel küçük harfle yazılır ve kalıtsal özellik bakımından üç durumdan birine sahip oluruz: AA, Aa veya aa.
- Düz saçlı bir anne (aa) ve kıvırcık saçlı, heterozigot bir baba (Aa) çaprazlandığında, çocuklar Aa veya aa genotiplerine sahip olabilir, ancak AA genotipli olamaz.
- 06:35Akraba Evliliği ve Kalıtsal Hastalıklar
- Primer bağışıklık yetmezliği hastalığı doğuştan gelen bir hastalık olup, bağışıklık sistemi kodlayan genlerden biri hatadan kaynaklanır.
- Akraba evliliği primler bağışıklık yetmezliklerinin ortaya çıkmasında en önemli nedenlerden biridir ve zararlı çekinik alellerin bir araya gelmesi çocukların doğuştan hasta olmasına neden olur.
- Akraba evliliğinde çekinik alellerin bir araya gelme ihtimalleri yüksektir çünkü akrabaların genetik yapıları birbirlerine benzerdir.
- Sağlıklı görünen anne ve babanın çocukları sağlıklı olmayabilir çünkü çekinik alellerin bir araya gelmesi hastalığa neden olabilir.
- 09:34Bezelye Bitkisinin Tohum Şekli Kalıtımı
- Bezelye bitkisinin tohum şekli kalıtımında yuvarlak tohum buruşuk tohuma baskındır.
- İlk çaprazlama sonucunda oluşan bitkilerin hiçbiri çekinik fenotipte değildir, hepsi heterozigot (Aa) olup yüzde yüz yuvarlak tohum üretir.
- İkinci çaprazlama sonucunda oluşan yuvarlak tohumların tamamının genetik melez olduğu ifadesi yanlıştır, çünkü yüzde yetmişbeş yuvarlak ve yüzde yirmibeş buruşuk tohum oluşur.
- 13:30Bezelye Bitkisinin Çiçek Rengi Kalıtımı
- Mor çiçekli bezelye ile beyaz çiçekli bezelye çaprazlandığında yüzde yüz mor çiçekli bezelye oluşur, bu mor çiçek özelliğinin baskın olduğunu gösterir.
- Beyaz çiçekli bezelye çekinik özelliğe sahiptir ve genotipi aa'dır.
- Mor çiçekli bezelye ile mor çiçekli bezelye çaprazlandığında yüzde elli mor ve yüzde elli beyaz çiçekli bezelye oluşur.
- 16:26Çaprazlama Sonuçları ve Genotipler
- Mor çiçek özelliği beyaz çiçek özelliğine baskın olduğunda, mor çiçekli bezelye ile mor çiçekli bezelye çaprazlandığında beyaz çiçekli bezelye oluşabilir.
- Homozigot mor çiçekli bezelye ile homozigot beyaz çiçekli bezelye çaprazlandığında yüzde yüz heterozigot (Aa) çiçekli bezelye oluşur.
- Yavru bezelyelerin kendi aralarında çaprazlandığında beyaz çiçekli bezelye oluşma ihtimali bir çeyrektür, üç çeyrek mor çiçekli bezelye oluşur.
- 20:52Bezelye Çaprazlamaları ve Genotipler
- İki farklı genotipin tamamı yeşil meyve vermesi için M ve m genotiplerinin çaprazlanması mümkündür.
- Birinci ve üçüncü bezelyelerin çaprazlanması sonucunda yeşil ve sarı meyve veren iki farklı genetik oluşabilir.
- Birinci ve dördüncü bezelyelerin çaprazlanması sonucunda sarı ve yeşil meyve veren üç farklı genotip oluşabilir.
- 24:39Baskın ve Çekinik Aleller
- Baskın aleller, her zaman fenotipte etkisini gösteren alellere denir.
- Çekinik aleller, genotipte baskın bir alel olmadığı zaman fenotipte etkisini gösterir.
- Çiçek konumu örneğinde, yanda çiçek baskın özelliktedir, uçta çiçek ise çekinik özelliktedir.
- 26:51Çaprazlama Sonuçları ve İhtimaller
- Bezelye ile çiçeğin konumu ile ilgili çaprazlamalarda, yanda çiçek baskın, uçta çiçek çekinik özelliktedir.
- Üçüncü ve dördüncü bezelyelerin genotipleri heterozigot baskın (Aa) olarak belirlenmiştir.
- Üçüncü ve dördüncü bezelyelerin çaprazlaması sonucunda uçta çiçek olan bezelerin oluşma ihtimali yüzde yirmibeş'tir.