Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "İyi Fikir" adlı televizyon programında sunucu Pelin Çifte, İlk Yardım Eğitmeni Ezgi Kalın Karada, nakış sanatçısı Müberra Gül Öksüz ve Osmanlı mutfağından şef Rafet yer almaktadır.
- Program iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde şef Rafet, Osmanlı saray mutfağından terkibi çeşidiye (kavanoz) ve leblebi helvası gibi geleneksel Türk tatlılarını hazırlarken, ikinci bölümde İlk Yardım Eğitmeni Ezgi Kalın Karada evde karşılaşılabilecek acil durumlarda yapılması gerekenleri detaylı şekilde anlatmaktadır. Program ayrıca nakış sanatçısı Müberra Gül Öksüz'ün Anadolu Hisarı temalı nakış eserlerini tanıttığı bir bölüm de içermektedir.
- İlk yardım eğitiminde yanıklar, kesikler, bayılma, kafasını vuran kişiler ve tıkanma durumlarında yapılması gerekenler gibi hayat kurtaran teknikler gösterilmektedir. Ayrıca evde bulunması gereken ilk yardım malzemeleri ve yanlış uygulamaların zararları da vurgulanmaktadır. Nakış sanatı bölümünde ise Müberra Hanım'ın 17 yıllık tecrübesi ve unutulmuş Türk el sanatlarını canlandırma çabaları ele alınmaktadır.
- 01:00Programın Başlangıcı
- Programın ilk bölümü ilk yardım konusunu ele alacak ve ev kazalarında yapılacak doğru müdahaleleri anlatacak.
- İkinci bölümde el emeği ürünü üç boyutlu kırk yama sanatı gösterilecek ve nakkaş, müberra, Gül Öksüz gibi sanatçıların eserleri tanıtılacak.
- Üçüncü bölümde Osmanlı saray mutfağından terkibi çeşidiye (özbek pilavı) ve leblebi helvası tarifleri sunulacak.
- 04:58Osmanlı Mutfağı Tarifleri
- İlk olarak saray mutfağına ait hafif ekşili, mayhoş bir yemek olan terkibi çeşidiye hazırlanacak.
- Saray mutfağında un ve nişasta yerine sadece meyvelerin püreleriyle yemekler buluşturuluyor.
- Terekibi çeşidiye için kuzu eti, elma, kuru kayısı ve erik kullanılıyor.
- 07:11Pilav ve Helva Hazırlığı
- Özbek pilavı için bol havuç, soğan ve et kullanılıyor.
- Tereyağının kavrulması kanserojen madde içerdiği için, tereyağının yanmaması için sıvı yağ ekleniyor.
- Leblebi helvası için leblebi, fındık tozu ve pekmez kullanılarak ekonomik, pratik ve sağlıklı bir tarif hazırlanacak.
- 09:23Leblebi Helvası Tarifi
- Şef, leblebi, tereyağı, fındık ve pekmez içeren basit bir helva tarifi hazırlıyor.
- Helvanın finalinde farklı bir ilave yapılacak.
- Leblebi helvası, Konya mutfağının ve Mevlevi mutfağının gerçek yazarı Nevin Halıcı'nın 14. yüzyıla ait bir tarifidir.
- 10:01Yemek Hazırlama Süreci
- Şef aynı anda üç farklı yemek hazırlıyor: leblebi helvası, pilav ve et yemeği.
- Et yemeğine kuru kayısı, kuru erik ve nar ekşisi ilave ediliyor.
- Pilava havuç, zerdeçal ve pirinç ekleniyor.
- 14:26Tuz Kullanımı ve Pilav Hazırlama
- Şef, işlenmemiş kaya tuzu (iyotsuz tuz) tercih ediyor çünkü işlenmiş tuzun rehası daha iyi.
- Pilavın suyunu verdikten sonra sekiz dakika kısık ateşte pişirilmesi ve ardından on beş dakika demlenmesi gerekiyor.
- Şef, pilavın demlenmesi için kağıt veya gazete kullanmak yerine, nem olayını önlemek için kapağı kapatmayı tercih ediyor.
- 20:48Helva Tarifi
- Anadolu halk mutfağında yapılan helva, aynı iki kitapta ve Mesnevi'de de bulunmaktadır.
- 14. yüzyılda yapılan helva tarifinde sadece pekmez, fındık tozu, leblebi ve tereyağı kullanılmaktadır.
- Helvanın bolca kavrulması lezzetini ve fındığın tadını ön plana çıkarır.
- 21:48Helva Hazırlama
- Helva yapımında pekmez, sıcak su, fındık, leblebi tozu ve tereyağı kullanılmaktadır.
- Helva muhallebi kıvamına döner ve sertleşmeye başlar.
- Sunumda herkesin bayıla bayıla yiyebileceği şekilde hazırlanacaktır.
- 22:47Pilav Hazırlama
- Pilavın kapağı hiç kaldırılmadan 8-9 dakika sonra altı kapatılacak ve demlenecektir.
- Bazı kişiler nohut eklemektedir.
- Yemeğe sarımsak ekleniyor, bazen ezilerek bazen rendelenerek kullanılmaktadır.
- 23:36Helvanın Kullanım Alanları
- Bu helva genellikle düğünlerde ve asker yemeklerinde yapılır.
- Bu helva cenazede veya kırkta yapılan helva değildir.
- Bu tarifler genellikle hanımın beş çayı veya günleri gibi özel günlerde yapılır.
- 25:26Ev Kazaları Hakkında
- Mutfakta el kesilmesi ve yanma olayları çok yaygındır.
- İlk yardım eğitimlerinde buz koymak veya yumurta beyazı sürmek önerilmektedir.
- 25:53Anadolu Hisarı Nakışı
- Müberra Hanım, Mevlana'dan Anadolu Hisarı'na kadar 3 boyutlu nakışlar yapıyor.
- Geleneksel Türk, Osmanlı ve Selçuklu el sanatlarını turistlere anlatmak istiyor.
- Anadolu Hisarı nakışında her parça ayrı bir kumaştan yapılmış, boyanmış ve binanın üzerine monte edilmiştir.
- 28:05Nakış Sanatı ve Eserleri
- Konuşmacı, nakış sanatının doğal dokuyu nakışa verme dürtüsüyle ve aşkıyla başladığını, daha sonra tarihi eserlere dönüştüğünü belirtiyor.
- Nakış sanatçısı, yurtdışı sergilerinin çok güncel ve gözde olduğunu söylüyor.
- Dünyada ikincilik ödülünü kazanan duvar halısı gösteriliyor; bu eser tamamen elde küçük altı genlerle yapılmış, üzerinde iğne oyaları, boncuk oyaları ve çiçekler bulunuyor.
- 29:32Nakış Sanatının Özellikleri
- Geleneksel Anadolu, özellikle Adana yöresi boncuk oyaları çok meşhurdur.
- Nakış sanatçısı, on yedi senedir bu işi yapıyor ve lokal eğitimlerle başlayıp uluslararası eğitimlere katılmış, yurtdışını dolaşarak diğer ülkelerin el sanatlarını öğrenmiştir.
- Selçuklu tavan süslemelerinin kırk yama ve üç boyutlu nakışlarla olan versiyonu gösteriliyor; kuşların ibikleri tamamen üç boyutlu olarak işlenmiş.
- 31:29Renk Eğitimi ve Sanatçının Amacı
- Sanatçı, Hollanda'da renk eğitimi almış ve renklerin birbirine kombinasyonu, birbirlerinin içinde nasıl kaybolup gittikleri ve o kayboluşlarda nasıl derinlikler yakalandığını öğrenmiştir.
- Sanatçının misyonu unutulmuş sanatları, unutulmuş el sanatlarını yeniden canlandırmak ve bu kültürle dünyaya savaş açmaktır.
- Dünyanın tüm ülkeleri Türk el sanatlarını kendilerine göre yorumlayıp kendi tarihlerine mal etmişlerdir.
- 32:53Sanatçının Hayalleri ve Eserleri
- Sanatçının hayallerinden biri özel bir müze kurup nakış eserlerini orada sergilemektir.
- 2009 yılında Taksim Sanat Galerisi'nde sergisi vardı ancak yönetim değiştiği için ertelendi.
- Sanatçı, asla hazır kumaş almamaya çalıştığını, eski kumaşlar, antika kumaşlar ve kumaşları erimiş olan tüm çerçeveleri topladığını belirtiyor.
- 35:01Türk Kadınlarının Sanatı ve Yüzükler
- Tüm Türk kadınlarının, özellikle ev hanımlarının mutlaka yaptığı şeylerden biri nakış yapmaktır.
- Sanatçı, yüzüklerini kendisinin yaptığını ve bunların üç saat içinde tamamlandığını söylüyor.
- Böceklerden (keçeden) yaptığı dana burunları gösteriyor; dünyada 14-18 bin civarı, 14 bine kadar gidebilen çeşitleri olduğu sanılıyor.
- 37:38Kırk Yama ve Gelecek Projeleri
- Sanatçı, 2020 sergisi için hazırladığı, daha bitmemiş bir kaftan gösteriyor.
- Patchwork denilen şeyin aslında kırk yama olduğunu, ancak Amerikalıların kendi adını koymuş ve dünyaya sunmuş olduğunu belirtiyor.
- Kaftanın 12 ve 13 parça şeklinde sultan kaftanı olacağı ve içinde tılsımlı gömlekler yapılacağı, bu gömleklerin üzerinde dualar, ayetler ve semboller bulunacağı söyleniyor.
- 41:00Nakış Sanatı ve Müberra Gül Öksüz
- Müberra Gül Öksüz, nakış sanatının zorluğunu ve estetik değerini gösteren örnekler sergiliyor.
- Nakış sanatı günümüzde çok az kişi tarafından yapıldığı için koleksiyonerlerin ilgisini çekiyor.
- Nakış sanatı, ressamın bir saniyede attığı fırça darbesini nakkaşın bir haftada renklerle tek tek işlediği bir sanat dalıdır.
- 42:51Nakış Sanatının Felsefi Değeri
- Nakış insanın sabrını sınayan bir sanat olup, sabır başarıyı ve diğer kapıların açılımını getirir.
- Nakış yaparken bir çeşit meditasyon yaşanır ve aklına gelen fikirler sanat eseri yaratmaya yönlendirir.
- Nakış sanatı, günlük programı, kendine olan saygısını ve ilişkileri düzenlemeye yardımcı olur.
- 44:13Nakış Sanatının Sosyal Değeri
- Kendi yapabildiğimiz bir sanat eseri, dışarıdan parayla alınanla arasında büyük bir fark vardır.
- Müberra Gül Öksüz, Instagram hesabını "nakkaş-müberra-gül-öksüz" olarak paylaşıyor ve koleksiyonlarını orada paylaşıyor.
- Müberra, Anadolu'da sandıklarda kalan eski nakışlı kıyafetlerin atılmamasını ve kendisine yollanmasını istiyor.
- 46:27Günümüz ve Geçmişin Karşılaştırması
- Eskiden insanlar daha meraklıydı, daha çok üretiyorlardı ve vakitleri vardı.
- Günümüzde teknoloji ile beraber tüketici bir toplum haline geldik ve gereksiz şeylere çok vakit harcıyoruz.
- Müberra Gül Öksüz, kendisini beceriksiz olarak tanımlıyor ve ekranlarla insanlara ulaşma noktasında işe yarıyor.
- 48:45İlk Yardım Eğitmeni Ezgi Kalın
- Ev kazalarında kesikler, kanamalar, kaynar su yanmaları, düşme sonucu burkulmalar ve boğaza kaçan cisimle tıkanmalar olabilir.
- İlk yardım çantasında soğuk jeller (veya buz), elastik bandajlar, yara bandı, eldiven veya poşet, antiseptik solüsyon ve ateş ölçer bulunmalıdır.
- Kanamaya müdahale ederken önce kendimizi korumak için eldiven veya poşet kullanmak gerekir.
- 52:10Yanık Tedavisi Hakkında Yanlış Bilgiler
- Yanıklarda buz veya yumurta beyazıyla kaplamak doğru değildir, bunun yerine açık yarayı kaplayan yabancı maddeler enfeksiyon riski oluşturabilir.
- Diş macunu, yoğurt, bal veya un gibi maddelerin yanık bölgelerine sürülmesi zararlıdır.
- Buzun direkt uygulanması da yanık etkisi yaratır, çünkü düşük ısı da yanık oluşturabilir.
- 53:19Yanık Tedavisinde Doğru Yöntemler
- Yanık olduğunda hemen musluğu açıp elinizi on beş dakika boyunca akan suyun altında tutmalısınız.
- Su kaynakları uzaksa, temiz bir suya ellerinizi batırabilirsiniz, ancak ısının suya geçmesi nedeniyle yeterli soğutma sağlanamayabilir.
- Ağrılı yanıklarda, suya tuttuğınızdan sonra temiz bir havlu veya bez ıslatıp yanık bölgenin ayrı ayrı parmaklarına sarmalamanız gerekir.
- 54:25Yanık Durumlarındaki Önemli Uyarılar
- Yanık durumunda yüzük, bilezik gibi metal eşyaları hemen çıkarmalısınız çünkü metal ısınabilir.
- Tüm türdeki yanıklarda (tavada, ateşte, buharda) ilk müdahale suya tutmak ve ardından ıslak bir şey sarmaktır.
- Yanık kıyafetlerde, kıyafetleri çıkarmadan önce makasla kesip, ıslak bezi üzerine örtüp hastaneye götürmelisiniz.
- 55:41Soğuktan Yanma Durumları
- Soğuktan yanma durumlarında koruyucu nemlendirici kremler kullanılabilir, ancak çok fazla şey yapılamaz.
- Soğuktan yanmamak için eldiven ve koruyucu başlıklar gibi koruma önlemleri alınmalıdır.
- 56:03Kanama Durumlarında Yapılması Gerekenler
- Herhangi bir kesik durumunda, derinlik konusunda fark etmeden hemen musluğu açıp yıkamak ve temiz bir bezle sıkıca bastırmak gerekiyor.
- Kanama ciddi bir şekilde devam ediyorsa, hastaneye gidene kadar atardamarı bastırmak gerekiyor.
- Kol bölgesinde kanama varsa, pazı kemiğinin altından geçen atardamara bastırılmalı; bacak bölgesinde kanama varsa, kasık bölgesindeki atardamara bastırılmalı.
- 57:59Ciddi Kanamalar ve Parça Et Durumları
- Kanama beş ila on dakika içerisinde durmuyorsa, hastaneye süratle götürülmeli.
- Parça et durumunda (parmak koptu gibi), kalan kısmın üzerine temiz bir bezle sarılıp en yakın atardamara bastırılmalı.
- Kopan parça, temiz bir bez veya poşetin içerisine konularak, buzlu bir ortamda soğuk tutularak hastaneye götürülmeli.
- 59:43Vücuda Saplanan Noktalar
- Vücuda saplanan hiçbir şeyi (bıçak, kalem, cam parçası gibi) çıkartmamak gerekiyor.
- Saplanan cismin hareket etmesini engellemek için "simit sargı" yöntemi kullanılmalı.
- Simit sargı, bez parçası kullanılarak yapılmış yuvarlak bir sargı olup, saplanan cismin etrafından geçirilerek sabitlenmesini sağlar.
- 1:01:45Baygınlık Durumunda Yapılması Gerekenler
- Baygın birini bulduğumuzda tokatlamak veya sarsmak yerine, "İyi misin?" diye sorup herhangi bir hareket göstergesi beklemeliyiz.
- Baygın kişiye şok pozisyonu vermek için ayaklarını en az 30 cm yukarı kaldırarak, bacaklardaki kanın beyne gitmesini sağlamalıyız.
- Baygın kişiye kolonya koklatmak yerine, çevresini boşaltıp oksijen alması için yeterli alan sağlamak gerekir.
- 1:04:42Çocukların Kafa Çarpma Durumunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çocukların başının ön kısmı, çene kısmı ve arka kısmı (ense kökü) tehlikeli darbe alanlarıdır.
- Şişen yerlere soğuk jel veya buzdolabı poşetine koyulan buz kullanmak daha sağlıklı bir yöntemdir.
- Şiddetli bir darbe aldıktan sonra çocuk hareketleri ağırlaşır ve mülayim bir uyku haline girerse, ilk 45 dakika iyi gözlemlenmeli ve sonrasında 2 saatlik dilimde kontrol edilmelidir.
- 1:06:55Tıkanma ve Boğulma Durumunda Yapılması Gerekenler
- Bebeklerde tıkanma durumunda, tıkanan şey görünense hemen çıkarılmalı, görünen değilse bebeği ters çevirip sırtına 5 kere vurulmalıdır.
- Vuruşlar etkisiz kalırsa, bebeğin diyaframına (göbek üstündeki çukur) baskı uygulanmalıdır.
- 1 yaşından büyüklerde (1-8 yaş arası çocuklar ve yetişkinler) sırtına 5 kere vurulmalı, çıkmazsa karın basısı uygulanmalıdır.
- Öksüren kişilere sırtına vurulmamalı, karnına basılmamalı, öksürmesi bırakılmamalıdır çünkü öksürme refleksi cismi dışarı atmaya çalışıyor.
- 1:12:17Tıkanıklık ve Soluk Borusu
- Su soluk borusundan değil, yemek borusundan mideye gider.
- Tıkanma soluk borusunda olur ve öksürme ile atılmaya çalışılır.
- Öksürme yeterli değilse, sırt vuruşu veya masaya vurulma gibi hareketlerle tıkanan cisim yukarı çekilebilir.
- 1:12:55Dil Efsanesi
- "Dili yuttu" ifadesi bir şehir efsanesidir, kimse dilini yutmaz.
- Dil, soluk borusu ve yemek borusunun ortasında bir kapakçık görevi görür.
- Bilinç kaybı durumunda dil kökü kas olduğu için gevşer ve soluk borusuna oturur.
- 1:13:34Tıkanma Durumunda Yapılması Gerekenler
- Tıkanma durumunda önce ağzı kontrol edip yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmek gerekir.
- Alnından ve çenesinden kafa kaldırarak dil kökünü kaldırabiliriz.
- Epilepsi krizinde de aynı hareketle dil kökünü kaldırabiliriz.
- 1:14:08Tek Başına Tıkanma Durumu
- Tek başına tıkanma durumunda masanın kenarı veya sandalyenin kenarı gibi sivri olmayan bir yüzey kullanılabilir.
- Kendi vücudumuzu masaya vurarak tıkanan cisimden kurtulabiliriz.
- Hamile bir kişi için müdahale yeri göğüs altıdır ve bu yöntem bebek için zararlı değildir.
- 1:15:33Kalp Krizi Durumunda Yapılması Gerekenler
- Kalp krizi hissedildiğinde aracın güvenli bir yere çekilip dörtlüleri yakılması gerekir.
- Koltuk yarı oturur pozisyon (45 derecelik eğim) verilmeli, kravat, gömlek ve pantolon gevşetilmelidir.
- 112 aranıp konum ve durum bildirilmeli, kendin gitmeye çalışmamalı.
- 1:17:30Programın Sonu
- Program sonunda şef Rafet İnce'nin hazırladığı son dokunuşlar helvası tanıtılıyor.
- Instagram'dan tariflerin takip edilebileceği belirtiliyor.
- Program izleyicilere teşekkür ederek sonlandırılıyor.