Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İsrail'in tarihi ve Türkiye-İsrail ilişkilerini anlatan eğitici bir belgesel formatındadır. Videoda Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsrail hakkındaki açıklamaları da yer almaktadır.
- Video, İsrail'in 1948'deki kuruluşundan günümüze kadar olan tarihsel sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde Kudüs'ün İsrail'e ait olduğu tartışması, Osmanlı dönemindeki Yahudi durumu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrası Yahudi göçleri ve Birleşmiş Milletler'in Filistin'i iki devlet arasında paylaşma kararı anlatılırken, ikinci bölümde Türkiye-İsrail ilişkilerinin 2000'li yıllardaki gerilemeleri ve 2011 yılından itibaren gelişen ilişkileri incelenmektedir.
- Videoda ayrıca Türkiye'nin Filistin konusundaki tutumu, Arap ülkelerinin İsrail ile normalleşme süreci ve Türkiye'nin Akdeniz'deki durumu da detaylı şekilde ele alınmaktadır. Türkiye-İsrail ilişkilerinin Gazi olaylarına kıyasla günümüzde daha ılıman bir hava oluşturduğu belirtilmektedir.
- Kudüs ve İsrail Tartışması
- Konuşmacılar Kudüs'ün İsrail'e ait olduğunu ve Tevrat'ta Kudüs'ten kaçınılması gerektiğini iddia ediyorlar.
- Bazıları Kudüs'ü filmcilere vererek para kazanmayı tercih ediyor ve Kudüs'te kalıcı olmayacaklarını düşünüyorlar.
- İsrail, Ortadoğu'nun en zıt ülkesi olup üç dinin kültürüne ev sahipliği yapan ve günümüzde dünya siyasetine etkisi olan bir ülkedir.
- 01:32İsrail'in Ekonomik Gücü
- İsrail'in altı milyon nüfusuyla dünya siyasetine müdahale edebildiği, çünkü büyük para babalarının hepsi Yahudi ve İsrail'i finanse ettiği belirtiliyor.
- İsrail 1948 yılındaki kuruluşundan itibaren pek çok savaş yaşamış olsa da sanayi, turizm, ticaret, eğitim, teknoloji, tarım ve hayvancılık alanlarında başarılıdır.
- Yahudilerin "paranın onda dokuzu ticarettedir, geri kalanında siyasettedir" şeklinde bir çalışma tarzı olduğu vurgulanıyor.
- 02:48İsrail'in Tarihsel Kökenleri
- 1516 yılında Yavuz Sultan Selim, Safevi seferine devam edecekken rotasını Ortadoğu'ya çevirdi ve Mercidabık ve Ridaye savaşları gerçekleşti.
- 1492 yılında Avrupa'daki dışlanmadan dolayı Yahudiler Osmanlı İmparatorluğu'na sığınmış ve 15. ve 16. yüzyıl Osmanlı dönemi Yahudilerin ticaret ve refah konusunda altın çağ olmuştu.
- Sultan II. Abdülhamid döneminde Siyonist lider Theodor Herzl, Kudüs ve çevresinde Yahudi devleti kurmak için toprak istemiş fakat bu istekleri reddedilmişti.
- 03:51İsrail'in Kuruluşu
- Birinci Dünya Savaşı'nda Arap isyanları yüzünden Osmanlı Devleti Ortadoğu'daki topraklarını kaybetmiş ve bölge İngilizlerin kolonisi haline gelmişti.
- İngilizler gizli bir Yahudi göçünün başlamasına önayak olmuş ve siyonistler dünyanın çeşitli yerlerine dağılmış Yahudi topluluklarını Filistin'e göç etme çalışmalarına girişmişlerdi.
- 1945 yılında Müttefikler Dünya Savaşı'nı kazandıktan sonra Filistin'deki Yahudilerin devlet kurma sorunu Birleşmiş Milletler'e taşındı ve BM Filistin'in biri Yahudi öteki Arap olmak üzere iki devlet arasında paylaşılmasına karar verdi.
- 05:00İsrail-Arap Savaşları
- 14 Mayıs 1948'de BM paylaşım planı uyarınca David Ben Gurion tarafından İsrail Devleti'nin kuruluşu ilan edildi.
- İsrail'in kurulması ile birlikte Ortadoğu'da gerginlik sınır noktasına ulaştı ve Filistin gibi diğer Arap ülkeleri İsrail'e savaş ilan etti.
- İsrail BM aracılığıyla Irak hariç diğer Arap ülkeleri ile müzakere masasına oturdu ancak Filistin ile hala bir uzlaşmaya varamadı ve gerilim günümüze kadar devam etmiştir.
- 06:15Kudüs Krizi ve Türk-İsrail İlişkileri
- 2020 yılındaki Kudüs krizi, İsrail'in Kudüs'ü yeni başkent olarak ilan etmesiyle dünya tansiyonunu arttıran bir olay yarattı.
- Günümüzde Kudüs'ün İsrail'in başkenti olmasının resmi olarak tanıyan BM üyesi devletler Amerika Birleşik Devletleri, Nauru, Guatemala ve Honduras'tır.
- 1949 yılında İsrail'i tanıyan ilk Müslüman çoğunluk ülkesi Türkiye'dir ve 1967 yılında Türkiye, Arapların Altı Gün Savaşı sonrasında İsrail kınamalarına katıldı.
- 07:18Türkiye-İsrail İlişkilerinin Gerilemesi
- 2000'li yıllara kadar İsrail-Türkiye ilişkileri olumlu ve dengeli bir şekilde devam etti, ancak Recep Tayyip Erdoğan hükümeti döneminde geriledi.
- Gazze Savaşı'nın ortaya çıkmasıyla ve Mavi Marmara saldırısı ile birlikte iki ülke arasındaki ilişkiler hiç olmadığı kadar geriledi.
- Gazze Savaşı'ndan önce 2008 yılında Türkiye'ye 560 bin İsrail'e tatile gelmişti, fakat 2009'da bu sayı 300 bine, 2010'da 110 bine, 2011'de de 60 bine düştü.
- 07:57Türkiye-İsrail İlişkileri ve Turizm
- 2011 yılının ilk yarısında Arap turist sayısı 1,40 milyona yükselmiş, bu artış 2009 yılının tümündeki 912 bin turistten oldukça yüksektir.
- Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Haziran 2012'de İsrail'e "turistlere ihtiyacımız yok, başarılı bir şekilde yerlerini doldurduk" demiştir.
- Günümüzde İsrail hükümeti Türk hükümeti ile arasının tekrar düzelmesini istese de, Türk hükümeti bu olaya soğuk yaklaşmasa da sıcakta davranmamaktadır.
- 08:22Siyasi Farklılıklar ve Muhalefet
- Siyasal İslamcıların büyük bölümü İsrail'e karşı sert ve kararlı bir tutum sergiliyor, İsrail'in Filistin zulmünü İslam'a karşı yapılan bir zulüm olarak görüyorlar.
- Realist siyasetçiler İsrail-Filistin olayını radikal bir taraf tutmayıp denge politikası yürütülmesinden yana.
- Muhalefet, Türk-İsrail ilişkisinin bozulmasından rahatsız olduğunu vurgulamış, bunun hiçbir yararı olmayacağını ve küçük amaçlar için Türkiye'nin çıkarlarının riske atılmaması gerektiğini iddia etmiştir.
- 08:46Arap Ülkeleri ve Filistin'in İsrail ile İlişkileri
- Günümüzde Arap ülkelerinin bir bölümü İsrail'le normalleşme sürecine girmiştir.
- Türkiye'nin İsrail konusunda desteklediği ve yardımlarını esirgemediği Filistin bile İsrail'le aynı masaya oturarak anlaşmalar imzalamıştır.
- Türkiye Akdeniz'de Filistin şokunu yaşamıştır ve muhalefet bu durumu eleştirmiştir.
- 09:27İlişkilerin Geleceği
- Türkiye ve İsrail arasındaki ilişki Gazi olaylarına kıyasla günümüzde biraz daha ılıman bir hava oluşturuyor.
- İsrail'in günümüzde büyüme politikasından vazgeçip Ortadoğu'da Osmanlı dönemindeki gibi rahat bir nefes alması mümkün olabilir.