Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının İsrail-Filistin çatışması hakkında Salva Jack, Judith Butler ve Hannah Arendt gibi çağdaş filozofların metinlerini incelediği akademik bir sunumdur.
- Video, filozofların bu çatışmayı nasıl ele aldıklarını ve felsefi bir perspektiften nasıl değerlendirdiklerini inceliyor. Konuşmacı, özellikle Judith Butler'ın metnini detaylı bir şekilde yorumlayarak, çatışmanın sadece Hamas'ın terör eylemleri değil, aynı zamanda İsrail'in aşırı sağcı politikaları ve Filistin halkının umutsuzluğu gibi faktörlerin de etkilediğini vurguluyor. Ayrıca, şiddetin gerekçesinden ayrılmasının gerekliliği ve barışın sadece kınama değil, normatif bir arzuyla da desteklenmesi gerektiği görüşü ele alınıyor.
- Konuşmacı, bölgedeki barışın dışarıdan dayatılamayacağını, halkların kendi bilincinde ilerlemesi gerektiğini ve felsefenin sadece durum analizi yapmakla kalmayıp, alternatif çözümler sunmak için ideal dünya tasavvuru kurmanın önemini vurguluyor. Video, Oslo sonrası dönemde Gazze'de yaşanan yıkım ve Hamas'ın bu süreçte nasıl büyüdüğünü de analiz ederek, gerçek barışın İsrail tarafından yürütülen devlet şiddetine son verilmeden mümkün olmadığını belirtiyor.
- İsrail-Filistin Çatışması ve Filozofların Yaklaşımı
- Ortadoğu'nun kalbinde, tarihi öneme sahip bir bölgede, modern jeopolitiği yeniden şekillendirecek bir çatışma var: İsrail-Filistin çatışması.
- Çağımızın ünlü iki filozofu Salava Ji Jack ve Judith Butler'ın bu konu hakkında yayınlamış oldukları metinlere bakılacak.
- Filozofların, özellikle siyaset felsefesi ve etik alanlarında çalışan filozofların, karşı karşıya oldukları gerçeklik hakkında yorumlar yapması ve bunu felsefi bir açıdan ele alması normal bir durumdur.
- 01:10Filozofların Çatışmaya Yaklaşımı
- Filozofların bu dehşet karşısında filozofça bir değerlendirme yapmanın mümkün olduğu konusunda bir örnek teşkil edecekleri düşünülüyor.
- Filozoflar mevcut durumu sadece betimlemekle kalmayacak, aynı zamanda bir ideal resmi kuracaklar.
- Filozoflar barış için savaşmaktan başka bir olanağın olmadığını söyleyenlere karşı yine de bir olanak arayışında olduklarını göreceğiz.
- 02:09Metinlerin Yayınlama Tarihi ve Çeviri Durumu
- Bu metinler hem Ji'nin hem de Butler'ın metinleri İsrail'in sivillerin bulunduğu hastaneyi bombalayarak yapmış olduğu katliamdan önce yayınlandı.
- Metinlerin Hamas'ın saldırısına dikkat çekerek başladığını göreceksiniz.
- Bu metinlerin profesyonel çevirmenler tarafından yapılan Türkçe tercümeleri yok, bu nedenle incelikten yoksun tercümeler paylaşılacak.
- 02:52Ji'nin Metnindeki Önemli Noktalar
- Ji'nin metninde bir halkın ya da genel olarak insanlığın bilincinde nasıl bir yükselmenin mümkün olduğu meselesine işaret eden, Hegel hukuk felsefesini çağrıştıran kısımlar var.
- Ji, Hamas'ın çirkin terör eylemlerinin kayıtsız şartsız kınanması gerektiğini, ancak kutsal topraklarda gerçekte neyin söz konusu olduğu da karıştırılmamalıdır diyor.
- Ji, kökten dinciler ile hala barış içerisinde bir arada yaşama olasılığına inananlar arasında bir tercih yapmamız gerektiğini vurguluyor.
- 03:52Pogrom Kelimesinin Kökeni ve Tarihsel Bağlam
- Ji, pogrom kelimesinin kökenine dair bilgi veriyor: pogrom katliam Rusça'da zulmetmek, şiddet kullanarak yok etmek anlamına gelen bir kelimedir.
- Milattan önce 167 yılında Yahudilerle Yunanlılar arasındaki Makabi ayaklanması tarihte kayda geçmiş ilk programlardan biridir.
- Bu tarihsel bağlam, savaş ve katliamların barışın sağlanması konusunda kalıcı bir çözüm olmadığını kanıtlar nitelikte ve nefret söylemine dayanan insani temel değerleri hiçe sayarak elde etmiş olduğumuz her galibiyette aslında kendi düşmanını yaratan potansiyel bir başka savaş daha yaratıyor.
- 05:36Filistin Halkının Durumu
- Ji, Hamas'ın saldırısı odağında bakıp kınama odağında kalmanın dar perspektifte olacağına dikkat çekerek, meseleyi genişletmemiz gerektiğini söylüyor.
- Yaklaşık on yıl önce Kudüs sokaklarında münferit intihar saldırılarını hatırlatıyor: sıradan bir Filistinli hemen öldürüleceğini bilerek bir Yahudiye yaklaşır, bıçağını çıkartır ve kurbanını bıçaklar.
- Filistin halkı aslında onlarca senedir bir nevi açık hava hapishanesinde yaşıyor ve geleceklerine, yaşamlarına dair herhangi bir umutları kalmadan hayatta kalmak ya da ölmek arasında sıkışmış durumdalar.
- 06:29İsrail Hükümetinin Politikaları
- Ji, Netanyahu'nın Batı Şeria'daki Filistin topraklarının ilhakını açıkça savunan aşırı sağcı yerleşimci partilerle ittifak kurarak yeni bir hükümet kurduğunda işlerin daha da kötüye gittiğini söylüyor.
- Yeni ulusal güvenlik bakanı, "Benim hakkım, karımın hakkı, çocuklarımın Batı Şeria'daki serbestçe dolaşma hakkı Araplarınkinden daha önemlidir" diyen bir adam.
- Başlangıçta Ortadoğu'daki tek demokrasi statüsüyle uzun süre övünen İsrail, Netanyahu'nun mevcut hükümeti altında teokratik bir devlete dönüşüyor.
- 07:35Barışın Sağlanması ve Demokrasi
- Ji, Filistinlileri İsrail ile müzakere etmeyi reddettikleri için suçlamak saçmadır çünkü mevcut hükümetin kendi resmi programı zaten müzakereleri masadan kaldırıyor.
- Barışın sağlanmasının önündeki engeli esasen demokrasi ile seçilen bir hükümetin aşırı sağcı politikası olduğuna dikkat çekmiş.
- İki tarafın da Hamas ve İsrail'in aşırı milliyetçilerinden söz ediyor ve herhangi bir barış seçeneğine karşı olduklarını görmek zor değil.
- 09:38İsrail'de Barış ve Çatışma
- Hamas saldırısı, Netanyahu hükümetinin yargıyı boşaltma çabaları nedeniyle İsrail içinde büyük çatışmaların yaşandığı bir dönemde gerçekleşti.
- İsrail'de demokratik kurumları ortadan kaldırmak isteyen milliyetçi kökten dinciler ile bu tehdidin farkında olan ancak daha ılımlı bir şekilde yaklaşmak isteyen insanlar arasında bir çatışma yaşanıyor.
- Netanyahu, Filistin'e, Hamas'a yönelik bir saldırı yapılması konusunda kamuoyunun desteğini alamamıştı, ta ki bu saldırıya kadar.
- 10:09Barış İçin Çözüm Arayışı
- JJ, "Yurtta barış ve birliğin sağlanması için dışarıda bir düşmanın mı olması gerekir?" sorusunu sorguluyor.
- Eski İsrail başbakanı Ehud Olmert, ilerlemenin yolunun Hamas'la mücadele ederken aynı zamanda Yahudi karşıtı olmayan ve müzakereye hazır olan Filistinlilere ulaşmak olduğunu belirtmiş.
- 10 Eylül'de yüzden fazla Filistinli akademisyen ve entelektüel, antisemitizmi küçümsemeye yönelik her türlü girişimi reddeden bir açık mektup imzaladı.
- 11:15Barış İçin Önleyici Yaklaşım
- JJ'in barış konusundaki önleme gelen kısmı: Tüm İsrail'lilerin fanatik milliyetçiler olmadığını ve tüm Filistinlilerin de fanatik bir şekilde Yahudi karşıtları olmadığını anladığımızda, kötülük patlamalarına yol açan umutsuzluğu ve kafa karışıklığını kabul etmeye başlayabiliriz.
- Filistinlilere o bölgede kesinlikle bir sorun muamelesi yapılıyor ve İsrail devleti hiçbir zaman onlara elini uzatıp bir umut sunmadı.
- Hamas ve İsrail ile muhafazakarlar aynı madalyonun iki yüzüdür; kökten dinciler ile hala barış içerisinde bir arada yaşama olasılığına inananlar arasında bir seçim katı görüşlü bir grup değil.
- 12:54Tarihsel Bağlam ve Barış Çağrısı
- İsrail, Avrupa'daki Yahudi düşmanlığı, antisemitizme bir çözüm olarak yaratıldı, ancak tarih boyunca ırkçı politikalar ve nefret söyleminden mağdur olan bir toplumun yaşadığı vatansızlığa dikkat çekerek, şu anda vatansız bırakılanların Filistinliler olduğu vurgulanıyor.
- JJ'in mesajı asıl Filistinliler veya İsrail vatandaşları değil, İsrail'deki mevcut hükümetin politikalarını destekleyen İsrail vatandaşlarına yönelik.
- Barış için dışarıdan müdahale yerine, halkların kendi bilincinde ilerlemesi ve özgürlük bilincindeki aşamalarda yükselme ile olabilecek bir şey olduğu vurgulanıyor.
- 16:25Barış İçin Çelişkili Yaklaşım
- JJ, İsrail'in kendisini terör karşılarına karşı savunma hakkını koşulsuz olarak destekleyebiliriz, ancak aynı zamanda Gazze'de ve işgal altındaki topraklarda Filistinlilerin karşı karşıya olduğu çaresiz ve umutsuz koşullara da kayıtsız şartsız sempati duymalıyız.
- Terör hangi taraftan gelirse gelsin, bir eylem yanlışsa ona yanlış demek gerekir, ancak Filistinlilerin içinde bulunduğu çaresizlik ve acıya karşı yeterince empati duymak mümkün değil.
- JJ'in muhattabı başta İsrail devleti vatandaşları olmak üzere uluslararası kamuoyu ve diğer ülkelere dair bir tutum çağrısı olarak düşünülmeli.
- 17:46Judith Butler'ın Metni
- Judith Butler, 13 Ekim'de hastanedeki katliamdan önce yayınladığı metinde, kamuoyunda tartışmaya en çok ihtiyaç duyan konuların şu anda elimizde olan çerçeveler içerisinde tartışılması zor olanlardır.
- Butler, kınamamız ya da onaylamamız gerekiyor ve bu mantıklı olsa da, etik olarak bizden beklenen tek şey bu mu diye sorguluyor.
- Butler, Hamas'ın uyguladığı şiddeti koşulsuz olarak kınadığını, bu korkunç ve iğrenç bir katliam olduğunu belirtiyor.
- 19:33Butler'ın Eleştirel Bakış Açısı
- Butler, bilgili olmanın ahlaki başarısızlıklara dönüşebileceğinden korkmadan, eleştirel ve bilinçli bir durum değerlendirmesine ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
- Butler, kınamak ya da onaylanmak üzerinden şekillenen etiğe hapsolduğumuzu ve bunun bir çözüm sunmadığını belirtiyor.
- İsrail'in Filistinlilere yönelik şiddeti çok büyük olup, aralıksız bombalamalar, işkence, aç bırakma teknikleri ve mülksüzleştirme gibi sistematik eylemler Filistinlileri ölüm halinde yaşamaya zorlamış.
- 21:05Hamas'ın Eylemleri ve Bağlamsallaştırma
- Butler, Hamas'ın eylemlerine tarihsel atıfta bulunarak ahlaki ve siyasi bir gerekçe sunamayacağımızı belirtiyor.
- Butler, bağlamsallaştırma ve görecelileştirme kavramlarını kullanarak, şiddeti bağlama çekerek temize çıkarmamamız gerektiğini vurguluyor.
- Şiddeti gerekçesinden ayırmanın gerekliliği, şiddeti bitirmenin yolu olarak görülüyor.
- 23:40Barış Çağrısı ve Uluslararası Hukuk
- Butler, Filistin'e asker yığmaktan ziyade uluslararası hukukta İsrail'e bir baskının olması gerektiğini savunuyor.
- Farklı bir siyasi ahlakın zaman alacağını, sabırlı ve cesur bir öğrenme ve adlandırma yöntemi gerektirdiğini belirtiyor.
- Barış talebinde olmanın içi boş ve hayalci olmasından ziyade insana içkin normatif bir arzu olduğunu vurguluyor.
- 25:04İsrail'in Devlet Şiddetine Son Verilmesi
- Butler, Hamas'ın Oslo sonrası dönemde Gazze'de özyönetim vaatlerinin yerine getirilmediği yıkımda militan bir grup olarak büyüdüğünü belirtiyor.
- Gerçek barışın geleceği için İsrail tarafından yürütülen devlet şiddetine son verilmesi gerektiğini savunuyor.
- İsrail tarafından yürütülen devlet şiddetine son verilmeden gerçek barışın geleceği hayal edilemez diyor.
- 25:48Gerçek Barış ve Şiddet
- Gerçek barış, İsrail Devleti'nin yürüttüğü şiddete son verilmesi gerektiği, ancak bu şiddete son verilmesinin dışarıdan bir dayatma ile değil, o halkın kendi kararını alması veya uluslararası arenada diplomatik, hukuki ve ekonomik yaptırımların uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
- Butler, Jig'ten daha sıkı, gerçekçi ve daha fazla şey söyleyen bir metin kaleme almış ve çağdaş medyanın Filistin halkının yaşadığı bombalamalar, keyfi saldırılar, tutuklamalar ve cinayetleri büyük ölçüde detaylandırmadığını eleştiriyor.
- Gazze'nin işgal altında olduğu ve açık hava hapishanesi olduğu anlaşılırsa, Batı Şeria'da ve Gazze'de kaç Filistinli çocuk ve gencin öldüğü bilinirse, yorum bambaşka bir yere doğru gidiyor.
- 27:08Empati ve Özdeşleşme
- Butler, nesillerarası travma ile yaşayan bir Yahudi olduğunu ancak aynı zamanda benim gibi olmayan insanlara karşı da işlendiğini belirtiyor ve vahşeti adlandırmak için bu yüzle ya da bu isimle özdeşleşmemeye çalıştığını söylüyor.
- Empati esas olarak özdeşleşmenin gerçekleşmesine veya başka birinin deneyimi ile benim deneyimim arasında bir çeviri yapılmasına olanak tanıyan bir çerçeve içerisinde şekillenir, ancak baskın çerçeve bazı hayatların diğerlerinden daha fazla yası tutulabilir olduğunu düşünüyorsa, bir dizi kaybın bir dizi kayıptan daha korkunç olduğu sonucu açığa çıkar.
- Filistinlilere hayvan, insan demek ve onların ölümlerinin bir İsraili gencin ölümü kadar değerli olmadığının düşüncesi empati yapılmasına müsaade etmeyen bir medya sistemimiz olduğunu belirtiyor.
- 28:51İrkçılık ve Savaş Suçları
- Kimin hayatının yas tutmaya değer olduğu sorusu, kimin hayatının değerlenmeye değer olduğu sorusunun ayrılmaz bir parçasıdır ve burada ırkçılık belirleyici bir şekilde devreye girer.
- İsrail Savunma Bakanı'nın ısrar ettiği gibi Filistinliler hayvan ise ve Biden'ın ısrar ettiği gibi İsrailliler artık Yahudi halkını temsil ediyorsa, sahnedeki tek kederli insanlar, tek acı çekmeye hak kazananlar İsrailliler olur.
- Bu durumda bütün savaş suçlarını meşru hale getirebileceğini söylüyorlar ve Butler, şiddetten üzüntü duymakta ve dehşetimizi dile getirmekte haklı olduğumuzu, ancak şiddet içermeyen bir siyaset savunduğunu belirtiyor.
- 30:36Barış İçin Umut
- Eşitlik ve adalet olmadan, kendisi de şiddet üzerine kurulmuş bir devlet olan İsrail tarafından yürütülen devlet şiddetine son verilmeden böylesi bir barışın mümkün olmayacağını söylüyor.
- Butler, umudun pek çok kişiye naif ve imkansız görünse de, bazılarımızın buna çılgınca bağlı kalması ve şu anda var olan yapıların sonsuza kadar var olacağına inanmayı reddetmesi gerektiğini belirtiyor.
- Şairlerimize, hayalperestlerimize, evcilleştirilmemiş aptallara ve nasıl organize edileceğini bilen türden insanlara ihtiyacımız var diyerek metni bitiriyor.
- 31:18Felsefenin Görevi
- Felsefe sadece durum analizi ve dataları sunmaktan ziyade, "Peki nasıl başka türlü olabilir, başka neler mümkün?" diye sorduğunun bir resmi olarak görülüyor.
- Özgürlük ve barışa götüren başka bir yolun olanaklı olmadığını düşündüğümüzde, bizler umutsuz, nefret dolu, saldırgan taraflar olmaktan çıkamıyoruz ve bu durum bizi şiddetin kendisi lehine kullanılan elverişli araçlar haline getiriyor.
- Eğer bir şeyin ya da bir yerin daha iyi, daha güzel, daha doğru, daha etik bir şekilde olması, olabilmesinden bahsediyorsak, o dahayı vermesi adına bir ideal dünya tasavvuru kurmak zorundayız ve bu ideal dünya tasavvuru mevcut durumun ötesine geçen bir resim olmalı.