Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan işletme yönetimi konulu eğitim dersidir. Eğitmen, kitabın ikinci ünitesindeki konuları işleyerek öğrencilere hitap etmektedir.
- Video, işletme çevresi ve sistem yaklaşımı konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak işletme sistemlerinin temel bileşenleri ve genel sistem yaklaşımı anlatılmakta, ardından işletme çevresinin iç çevresi, sektörel çevre ve genel çevre seviyeleri detaylı olarak incelenmektedir. Son bölümde ise temel yetenekler, örgüt yapısı, örgüt şeması, işletme kültürü ve çevresel belirsizlik kavramları açıklanmaktadır.
- Ders boyunca işletmelerin girdileri (hammaddeler, elektrik, su, sermaye, işçilik, insan, bilgi, finansman), işletmecilik fonksiyonları (üretim, pazarlama, yönetim ve organizasyon, araştırma-geliştirme, finansal yönetim, insan kaynakları) ve çıktıları (mal, hizmet, fikir, atık) gibi temel kavramlar örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca sistem yaklaşımının temel kavramları olan sinerji, entropi ve ekofinalite de videoda yer almaktadır.
- İşletme ve Çevre İlişkisi
- Bu hafta işletmenin çevresinden bahsedilecek, geçen hafta işletme nedir, ne yapar ve fonksiyonları gibi genel bir çerçeve çizilmişti.
- İşletme, çevreden gerekli girdileri (hammaddeler, elektrik, su, sermaye, işçilik) alıp bir süreçten geçirerek piyasaya çeşitli çıktılar sunan bir varlıktır.
- İşletmeler açık sistemlerdir, çevreden etkilenirler ve aynı zamanda çevrelerini de etkilerler.
- 02:12İşletmelerin Çıktısı
- İşletmelerin çevreye sundukları ürünler çok çeşitlidir; somut (elle tutulur, gözle görülür) çıktılar mal olarak adlandırılır.
- Elle tutulup gözle görülmeyen performanslar hizmet olarak adlandırılır, örneğin hasta tedavisi bir hizmettir.
- Bazı işletmeler hem somut (mal) hem de soyut (hizmet) çıktılar üretirler, örneğin lokantalar hem yemek hem de hizmet sunar.
- 03:38İşletme Sistemi
- İşletmeler bir sistemdir.
- Sistem, çevreyle ve birbirleriyle ilişkili çeşitli parçalardan veya al sistemlerden oluşan bir bütündür.
- 03:56Sistem Kavramı ve Alt Sistemler
- Sistem, çevreyle iletişim içinde olması, çevreden etkilenmesi ve faaliyetleriyle çevreyi etkilemesi gereken bir yapıdır.
- İşletmeler gibi insan vücudu da bir sistemdir; insan vücudu oksijen oranından, çevre kirliliğinden etkilenirken, belli çıktılar üreterek çevreyi etkiler.
- İşletmeler için alt sistemler pazarlama, üretim, hammadde, finans, muhasebe, insan kaynakları ve araştırma geliştirme bölümleridir.
- 05:20Genel Sistem Yaklaşımı
- Genel sistem yaklaşımı, olgu, olay veya sistemlerin incelenmesinde karşılıklı ve çevresel ilişkilerin göz önünde bulundurulmasıdır.
- Sistem kavramı çevreyle ilişkilerden bahsedilir; çevreden etkilenen ve çevreyi etkileyen birimlerden söz edilir.
- İşletme sisteminde girdiler, işletme, süreç ve çıktılar bulunur; işletmenin içinde bulunduğu yakın çevresi de sistemin bir parçasıdır.
- 06:11İşletmelerin Girdileri
- İşletmelerin girdileri insan, hammadde, bilgi, finansman ve sermaye gibi işletmenin ürünlerini üretebilmesi için gerekli olan birimlerdir.
- İnsan, üretim sürecinin kendi başına işlemesi mümkün olmadığı için en önemli ve en baş girdidir.
- Hammadde, üretim için gerekli olan her türlü maddeyi ifade eder; bilgi ise üretim yapmak ve insanları yönetmek için işletmenin her türlü sürecinde nasıl olması gerektiğini gösterir.
- Finansman, işletmenin sermayesi, borçları ve alacakları gibi para ile ilgili işleri yapan bölümlerdir; para olmadan işletmenin kurulması mümkün değildir.
- 08:42İşletmecilik Süreçleri
- İşletmecilik süreçleri üretim, pazarlama, yönetim ve organizasyon, araştırma-geliştirme, finansal yönetim ve insan kaynakları olmak üzere altı ana bölümden oluşur.
- Üretim fonksiyonu, üretim süreçlerini yoluna koymak için kullanılır; pazarlama ise üretilen ürünleri piyasaya sunma sürecidir.
- Yönetim ve organizasyon, işletmeyi yönetmek için kullanılan birime verilen isimdir; araştırma-geliştirme ise yeni ürünler ve hizmetler üretebilmek için yapılan çalışmalardır.
- Finansal yönetim, gerekli olan finansmanı yöneten bölümlerdir; muhasebe bölümü ise girdileri ve çıktıları belgelendirmek için vardır.
- İnsan kaynakları bölümü, işletme içindeki tüm yönetim kademesinden çalışanlara kadar her türlü insanı yöneten, maaş bordroları hazırlayan ve haklarını savunan bölümdür.
- 11:06İşletmelerin Çıktıları
- İşletmelerin çıktıları mallar, hizmetler, fikirler ve atıklar olabilir.
- Atıklar katma değer anlamında işletmeye bir şey katmaz, kar getirmez, ancak üretim süreçlerinden geçip dışarıya atılan yapılardır.
- İşletmeler küreselleşme ve çevre kirliliği nedeniyle atıklar konusunda daha dikkatli davranmak zorundadır; gelecek nesillere temiz bir dünya bırakmak adına atıkları yönetmek gerekir.
- İşletmeler için fikirler de birer çıktıdır; örneğin AR-GE bölümünden çıkan yeni ürünler veya fikirler patent alınarak korunmaya muhtaçtır.
- Çıktılara ilişkin geri bildirim (feedback), işletmelerin planladıkları üretimle gerçekleştirdikleri üretim arasındaki farkı belirlemeye yönelik bir faaliyettir.
- 13:39Sistem Yaklaşımında Önemli Kavramlar
- Sistem yaklaşımında sinerji, entropi ve ekofinalite gibi önemli kavramlar bulunmaktadır.
- Sinerji, bütünün kendisini oluşturan parçaların tek başlarına yaratabilecekleri değerlerin toplamından daha fazla bir değer yaratması durumudur.
- Entropi, doğadaki tüm sistemlerin yok olmaya mahkum oldukları şeklinde açıklanabilecek bir kavramdır ve işletmeler bu entropiyi engelleyecek önlemler almaya çalışırlar.
- Ekofinalite, belirli sonuçlara ulaşmak için izlenebilecek yolların farklı olduğundan ama hangi farklı yoldan giderseniz gidin sonucun aynı olduğundan bahseder.
- 16:03İşletme Çevresi
- İşletme çevresinin temel seviyeleri işletmenin iç çevresi, sektörel çevre ve genel çevredir.
- İşletmenin iç çevresi, işletmenin girdilerden ve çıktılardan, belirli bir süreçten geçerek oluştuğu birimlerdir.
- Sektörel çevre, işletmenin rakipleri, müşterileri, tedarikçileri, stratejik ortaklıkları, işgücü piyasası, düzenleyici kurumlar ve çıkar gruplarını içerir.
- Genel çevre, işletmeyi doğrudan etkilemez ama dolaylı yoldan etkisi olan çevredir ve siyasal-yasal, ekonomik, sosyo-kültürel, teknolojik ve doğal çevre olmak üzere beş ana bölümden oluşur.
- 18:34Siyasal-Yasal Çevre
- Siyasal-yasal çevre, işletmenin neleri yapıp neleri yapamayacağını kesin çizgilerle belirleyen bir çerçeve niteliğindedir.
- Bu çevre, yasal ve siyasal kurumları, yasaları ve düzenlemeleri içine alır.
- Hükümetin değişmesi, ekonomi ile ilgili tutum ve davranışların değişmesi anlamına gelir ve bu da işletmenin üretim fonksiyonlarını etkileyebilir.
- 20:06Ekonomik Çevre
- Ekonomik çevre, işletmelerin kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçları karşılayabilmek için üretim yaptıkları ortamdır.
- Ekonomik çevrenin işletmeler üzerinde etkileri üç temel noktada özetlenebilir: ekonominin güncel durumu, ekonominin konjonktürel yapısı ve ekonomide yaşanan yapısal değişimler.
- Ekonomik krizler işletmeleri kapanma noktasına kadar getirebilir.
- 22:14Sosyokültürel Çevre
- Sosyokültürel çevre, sosyal ve kültürel boyutların birleşimidir.
- Sosyal boyut, sınıfsal çatışmalar, demografik özellikler, yaşam tarzları, toplumsal hareketlilik, eğitim düzeyleri, dil, din ve meslekleri içerir.
- Kültür, insanların doğaya ekledikleri konuşma gelenekleri, görenekleri, adetleri, tarihleri, geçmişleri, sanatları, yaşam tarzları ve dinsel inançların toplamıdır.
- 24:43İşletmenin Çevresi
- İşletmenin sosyokültürel boyutu müşterilerle ilgili olduğu için işletmelerin faaliyetleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
- Teknoloji, girdileri çıktılara dönüştürmek için gerekli olan uzmanlık, bilgi, araç ve yetenekler şeklinde tanımlanabilir ve günümüzde saf el yapımıyla üretilen ürünler çok azalmıştır.
- Ürünle ilgili teknolojik yenilikler (navigasyon sistemi yükleme) ve süreçle ilgili teknolojik yenilikler (hammaddelerin birleştirilip araba olarak çıkması) vardır.
- 26:02Doğal ve Küresel Çevre
- Doğal çevre, işletmenin faaliyette bulunduğu çevresi, doğal kaynaklar, iklim, coğrafi ve jeolojik değişikliklerdir ve işletmenin kuruluş yerinin saptanmasında önemlidir.
- Küresel çevre, işletmelerin siyasal, yasal, ekonomik, sosyokültürel, teknolojik ve doğal çevre hepsini etkileme potansiyeli olan en dış halkadır.
- Küresel çevre genelde uluslararasılaşmış işletmeler için daha önemlidir, ancak yerel işletmeler için de herkesi etkileyen bir boyuttur.
- 27:26İşletmenin Sektörel Çevresi
- Rakipler ve rekabet, işletmelerin en önemli fonksiyonlarından biridir; aynı veya benzer ürünleri üretmek, aynı piyasaya sunmak ve aynı müşteri kitlesine ürünleri satmak işletmeleri birbirine rakip yapar.
- Müşteriler, işletmelerin mallarını sattıkları insanlardır ve bireysel müşteri (kendimiz) ile endüstriyel müşteri (malları belirli süreçten geçirerek farklı ürün çıkartıp tekrar satan insanlar) olmak üzere iki tip müşteriden bahsedilebilir.
- Tedarikçiler, işletmenin üretim süreçlerinde ihtiyaç duyacağı girdileri sağlayan kişi veya kuruluşlardır ve işgücü piyasası ise işletmelerin gerek duydukları işgücünü aldıkları piyasadır.
- 33:12Düzenleyici Kurumlar ve İşletmenin İç Çevresi
- Düzenleyici kurumlar, devlet tarafından kamu yararını korumak amacıyla kurulmuş, belirli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren, uygulama kalıplarını belirleyen ve düzenlemeler yapan resmi kurumlardır.
- Vizyon, işletmenin gelecekte ne olmak istediğini anlattığı ifadedir ve hayalci unsurlar içerir; misyon ise işletmenin var olma nedenini anlatan, amacını ortaya koyan ifadedir.
- İşletmenin iç çevresinde vizyon, misyon ve temel yetenek gibi kavramlar yer alır.
- 36:11İşletmelerin Temel Yetenekleri ve Örgüt Yapısı
- Temel yetenekler, işletmelerin hizmet ve üretim yaparken en iyi yaptıkları işleri anlatan özel yeteneklerdir.
- Örgüt yapısı, işletmenin içindeki ast-üst ilişkilerini, izlenmesi gereken iletişim kanallarını ve işletme amaçlarının hiyerarşik düzenini ortaya koyan yapıdır.
- Örgüt şeması, işletmenin en üstteki yöneticiden en alt kademedeki çalışanlara kadar hiyerarşik düzenini gösteren bir şemadır.
- 37:51İşletme Kültürü ve Çevresel Belirsizlik
- İşletme kültürü, işletmenin içinde sahip olduğu davranış kalıplarıdır ve yazılı olmayan, sözel ama insanlara öğretilen bir kültürdür.
- Çevresel belirsizlik, işletme çevresindeki faktörlerin değişim hızı ve etkileyen faktörlerin sayısı ile belirlenir.
- Yüksek belirsizlikte işletmeler için zor bir çevredir, bu nedenle büyük riskler almaları, hızlı hareket etmeleri ve esnek olmaları beklenir.
- Düşük belirsizlikte ise işletmelerin çevresel belirsizliğinin az olduğu anlamına gelir.