Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir din adamının İslam ve felsefe arasındaki ilişkiyi ele aldığı dini bir sohbet formatındadır.
- Videoda felsefe kavramının tanımı yapılarak, İslam'ın felsefe ile ilişkisi detaylı şekilde incelenmektedir. Konuşmacı, felsefenin fiziki varlıkların ötesinde bir tefekkür olduğunu ancak sadece akla dayanmak felsefeyi dinden ayırdığını belirtmektedir. Ayrıca rasyonalizm, siyantizm ve pozitivizm gibi felsefi cereyanlar eleştirilirken, İslam'ın metafizik hakikatleri kavranması için dünyada emsaller yarattığı vurgulanmaktadır.
- Videoda ayrıca pozitivizmin temel prensipleri (küllilik prensibi ve zarurilik prensibi) anlatılmakta ve bu prensiplerin İslam'ın hakikat anlayışıyla karşılaştırılmaktadır. Konuşmacı, İslam'ın 124 bin peygamber gönderdiğini ve her peygamberin kendinden evvelini teyit ettiğini vurgulayarak, İslam'ın zayıf zamanında ve canlandırma sürecinde dünyaya gelmenin önemine değinmektedir.
- 00:02Felsefe Dersinin Müslümanlara Zararı
- Okullarda tatbik edilen felsefe dersi Müslümanlara çok zarar veriyor çünkü bu ders seçmeli değil, zorunlu.
- Felsefe dersinde İmam Gazali gibi yüksek din alimleri yerden yere vurulurken, İbni Sina ve Sokrat gibi kişiler yükseltiyor.
- Öğrenciler arasında cin ve melek gibi şeylerin olmadığını inkar eden ifadeler bulunuyor ve öğretmenlerle tartışmalar vuku buluyor.
- 01:02Felsefenin Tanımı ve İslam'daki Yeri
- Felsefe, fiziki hadiselerin ve varlıkların müşahhas mahiyetinin ötesinde bir tefekkürdür.
- Felsefi bir zihni faaliyet insan tabiatının icabıdır, ancak sadece akla dayanmak felsefeyi dinden ayırır.
- Akıl, dinin hakikatlerini muhakeme ve muhasebe ederek kabul noktasına kadar fevkalade ehemmiyetlidir.
- 02:58Akılın Sınırları
- Akıl bütün mahlukata aittir ve hudutludur; hakikat ve hudutsuzdur.
- Akılla bilinmesi lazım gelen, kainata hakim olan gerçeklerin tümüne vukuf asla mümkün değildir.
- Her yeni keşifle aklın bir evvelki safhadaki adliye sabit olmakla mantıken mümkün değildir.
- 04:46Akıl ve Yaratıcı
- Kudreti külliye ancak yaratıcının kudretidir, her organ gibi akıl da hududu tahlilidir.
- Eğer sonsuz hakikate vukuf imkanına sahip bir rol olsaydı, Allah peygamberler göndermezdi.
- Akılın acziyeti yaratıcı tarafından kabul olunmuş ve insanoğluna enbiyanın tebligatı ile yardımda bulunulmuştur.
- 06:54Allah'ın Metafizik Hakikatleri Kavranması İçin Emsaller
- Allah, enbiyanın tebligatındaki metafizik hakikatleri kavranması için emsaller yaratmıştır.
- Ahireti anlaman için Allah rüyayı vermiştir; rüyada hayatta mümkün olmayan çeşitli halleri yaşayabilirsiniz.
- Ahiretin şartları bu hayatın şartlarına uymadığı için zamansız bir alemdir.
- 09:05İnsanın Acziyeti ve Kainatın Mükemmel Nizamı
- İnsan mükemmel bir insandır, mimar, alim, mütefenni olabilir ancak bir otun topraktan çıkardığı kokuyu veya rengini bulamaz.
- Her çiçeğin farklı rengi, kokusu ve yapısı vardır, bu mükemmelliği idrak eden kendi acziyetini anlar.
- Fezaya bakmaya trilyonlarla yıldız, sonsuz bir sema vardır, ancak sonsuzu kavrayan bir insan beyni veya ruhu yoktur.
- 11:07Psikoloji ve Ruhun Mahiyeti
- Felsefe, ruhun mahiyetini bilmek iddiasıyla yola girmiştir, ancak bugün ruhun ne olduğunu araştıran bir ilim olarak psikoloji yoktur.
- Psikoloji bir laboratuvar ilmidir, ruhi hadiseleri illiyyetlerle izah eder ancak ruh nedir sorusuna cevap alamaz.
- Kur'an'da "onun hakkında size az bilgi verilmiştir" denilmiştir, bu da ruhun mahiyetini tam olarak kavramamızın imkansızlığını gösterir.
- 13:07Rasyonalizm ve Siyantizm
- Din düşmanları, aklı mabut yapan rasyonalizm felsefesinin karşısına siyantizm diye bir mabut çıkardılar.
- Akıl hudutsuz kudret sahibi değildir, bitkinin topraktan nasıl rengi ve kokuyu çıkardığını bilemezsiniz.
- Siyantizm, ilmin mabut olduğunu, fen her şeyi halledeceğini iddia eder; Tevfik Fikret'in "bir gün yapacak fen şu siyah toprağı altın her şey olacak" sözü siyantizmdir.
- 16:13Metafizik Hakikatlerin Kavranması İçin Enbiya
- Beşeriyet, ilahi mevhibelerle ve enbiya vasıtasıyla yaptığı yardım olmaksızın metafizik hakikatlerin köyüne varamaz.
- Her filozof birbirinin naks ederek gelirken, enbiya birbirini teyit ederek gelir.
- İslam perspektifinden bakıldığında, Allah'ın adil sıfatına yakışması için ilahiye ilk insanla başlamıştır ve hiçbir kadın yoktur ki Allah ona peygamber göndermemiş olsun.
- 18:30Felsefi Cereyanlar ve İslam
- Pozitivizmin ve siyantizmin İslam muvacehesinde dine ve hasretten İslamiyete tercih ettikleri tenkitlere verilecek cevaplar vardır.
- İmami Gazali'den beri yapılmamış bir iştir, ondan sonra ortaya çıkan felsefi cereyanların İslam'la mizan edilmesi eksik bir iştir.
- Felsefeyi okutmak, fakat bunların yanlışlarını da cevaplarını da okutmak şartıyla okutmak gerekir, aksi takdirde cevabını bilmeyen bir Müslüman tesir altında kalır.
- 20:19Pozitivizmin Temel Prensipleri
- Pozitivizmin iki temel prensibi vardır: küllilik prensibi ve zarurilik prensibi.
- Hakikatin kaynağı duygu organlarıdır ve beş duygu (görme, işitme, dokunma, tadma, koklama) hakikati kabul eder.
- Görmediğin, bilmediğin bir şey hakikati olamaz, hakikat laboratuvardan çıkar ve tecrübe, ilimler duyulur.
- 21:22Tabiat Kanunlarının Pozitivizmle İlişkisi
- Tabiat kanunlarına ait hükümler pozitivizmin prensibini nakseder.
- Normal basınç altında saf su belli bir sıcaklıkta buharlaşır, ancak bu genel bir kuraldır ve tüm suları tecrübe etmeden genelleştirilir.
- Fizik kanunlarında da benzer durumlar vardır, örneğin su soğuduğu zaman genişler, bu da pozitivizmin prensibine uygun bir durumdur.
- 23:23Din ve Pozitivizm Arasındaki Benzerlikler
- Dinin emrettiği şeyleri (abdest, namaz, zekat) tecrübe eden kişi, bu deneyimlerin mükemmelliğini görür ve diğer deneyimlerde de mükemmelliğin devam edeceğini tahmin eder.
- Pozitivizmde de benzer bir durum vardır; tüm suları tecrübe etmeden genelleştirilir, benzer şekilde dinin emrettiği şeyleri tecrübe eden kişi de tüm deneyimlerde mükemmelliğin devam edeceğini tahmin eder.
- Zaruriyet kavramı, pozitivizmde zihin laboratuvarında a priori olarak izah edilirken, İslam'da bu durum Allah'ın yaratma gücüne havale edilir.
- 26:22Felsefe ve İslam İlişkisi
- Felsefe üzerinde çok söylenecek söz var ancak İslam'la mizan ederek felsefenin yanlışlarını ortaya koyan eserler çok azdır.
- İmami Gazali eski devirler için felsefenin yanlışlarını ortaya koymuştur, ancak yeni devirler için bu konuda yeterli eser yoktur.
- Batı'da pozitivizm papazlar tarafından paçavraya çevrilmiş olsa da, Türkiye'de hala mektepte okutulmaktadır.
- 27:17İslam'ın Avantajları
- İslam'ın hayat ve kainatı izah etme tarzı iyi bilinirse, felsefenin tüm sorularına cevap verilebilir.
- Müslüman olmak ve Kur'an'ın yeryüzüne indikten sonra Müslüman olmak büyük bir nimettir.
- Müslümanların sevabı niyet ettiği anda bir yazılır, icra ettiği anda dokuz ilavesiyle on yazılır, bu da geçmiş ümmetlerden farklı bir avantajdır.
- 29:20Müslümanların Günahları ve Tövbe
- Geçmiş ümmetlerin günahı işledikten sonra yazılırdı, Müslümanların günahı ise işledikten sonra altı ay altı saat yazılmaz.
- İki namaz arası azami altı saattir ve namaza "estağfurullah" diye başlanır.
- İkindi namazlar arasındaki günah tövbe edildiğinde hiç yazılmaz.