Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan iş hukuku konulu kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Eğitmen, öğrencilere sınav hazırlığı için iş hukuku alanındaki temel bilgileri ve sınavlarda çıkabilecek soruları anlatmaktadır.
- Video, iş hukukunun iki ana başlığı olan bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku hakkında bilgiler sunmaktadır. İçerikte iş sözleşmeleri, çalışma süreleri, ücret ödeme kuralları, izinler ve çalışma koşulları gibi konular detaylı olarak ele alınmaktadır. Eğitmen, konuları örnek sorular üzerinden pekiştirmekte ve sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini göstermektedir.
- Videoda ayrıca belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri, haftalık çalışma süresi (45 saat), günlük çalışma süresi (en fazla 11 saat), fazla çalışma, vardiyalı çalışma, hafta tatili, doğum ve evlilik gibi özel durumlarda verilen izinler ve ücretin unsurları gibi konular örneklerle açıklanmaktadır. Ücret ödeme kuralları kapsamında sözleşme yabancı para birimi cinsinden yapılsa da ücretin Türk lirası karşılığında ödeneceği ve ücretlerin ödeme gününden itibaren 20 gün içinde ödenmemesi durumunda işçinin iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabileceği gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:01İş Hukuku Türleri
- İş hukuku iki başlık altında düzenlenmiştir: bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku.
- Bireysel iş hukuku, tek işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi ile ortaya çıkan hukuki ilişkileri düzenler.
- Toplu iş hukuku, çalışanların sendika kurması, sendikaya üye olması, toplu iş sözleşmesi görüşmeleri ve grev hakkı gibi konuları düzenler.
- 01:37İş Hukuku Mevzuatı
- Toplu iş hukukunu düzenleyen tek kanun Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'dur.
- Bireysel iş hukuku alanında düzenleme içeren kanunlar arasında 4857 sayılı İş Kanunu, Basın İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Hafta Tatili Kanunu, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ve Borçlar Kanunu bulunmaktadır.
- 03:03İş Sözleşmesi Özellikleri
- İş sözleşmesi, bir tarafın işçi olarak iş görmeyi, diğer tarafın işveren olarak ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan bir sözleşmedir.
- İş sözleşmesinin herhangi bir şekil şartı yoktur, mevzuatta iş sözleşmesinin nasıl düzenleneceği belirtilmemiştir.
- Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması zorunludur.
- 06:45İş Sözleşmesi Türleri ve Feshi
- İş sözleşmeleri belirli süreli veya belirsiz süreli olabilir; belirli süreli iş sözleşmesinde işin bitimiyle ilgili bir süre tanımlanmışsa veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılmışsa belirli süreli iş sözleşmesidir.
- Belirsiz süreli iş sözleşmesinde sözleşmede herhangi bir süre tanımlanmamıştır.
- Sözleşmenin belirli veya belirsiz olması, işin biteceği tarihi bilinip bilinmediğini belirler.
- 08:18Sözleşme Feshi Süreleri
- Sözleşme feshi için önceden haber verilmesi süreleri kıdeme göre değişmektedir: 6 aya kadar 2 hafta, 6 ay ile 1,5 yıl arasında 4 hafta, 1,5 yıl ile 3 yıl arasında 6 hafta, 3 yıldan fazla 8 haftadır.
- İşveren, önceden haber vermeden işten çıkarmak istiyorsa, işçinin kıdemine göre önceden haber verilmesi gereken süreyi peşin ücret olarak ödemek zorundadır.
- İşveren, önceden haber verip çalıştırmaya devam ederse, işçinin çalıştığı günlerde günde 2 saat yeni iş arama izni vermek zorundadır; bu izinler toplu olarak veya parçalar halinde kullanılabilir.
- Kullanılmayan yeni iş arama izinleri için ücret yüzde yüz zamlı olarak ödenir.
- 11:22İş Sözleşmeleri Hakkında Bilgiler
- Belirli süreli yapılmış iş sözleşmeleri, haklı bir neden olmadıkça zincirleme olarak yenilenmez, aksi takdirde sözleşme başlangıç tarihinden itibaren belirsiz sözleşme haline dönüşür.
- Süresi altı ay değil bir yıldan fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı olarak gerçekleştirilmesi gerekir.
- İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.
- 12:55Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri
- İş kanunumuzda haftalık çalışma süresi kırkbeş saat olup, bu süre üzerinden yapılan sözleşme tam süreli iş sözleşmesidir.
- Kısmi süreli iş sözleşmesi, kırkbeş saatin üçte ikisi veya daha azında bir çalışma süresi belirlenmiş sözleşmedir (otuz saat ve altında).
- Kısmi süreli çalışan kişi birden fazla işyerinde çalışabilir ve emsal işçiye uygun olarak hakları ödenir.
- 15:36İş Hukuku Kapsamı
- Fabrika sahibi ile özel güvenlik görevlisi arasında yapılan sözleşme iş hukuku kapsamı içerisinde değerlendirilir.
- İş hukukunda haftalık çalışma süresi maksimum kırkbeş saattir, ancak asgari olarak herhangi bir kısıtlama yoktur.
- Günlük çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine göre belirlenir: haftada altı gün çalışıyorsanız günlük çalışma süreniz yedi buçuk saat, haftada beş gün çalışıyorsanız da günlük çalışma süresi dokuz saat olur.
- 19:40Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
- Bir kişinin fazla çalışma yapıp yapmadığına haftalık çalışma süresine göre karar verilir; kırkbeş saatin üzerinde çalışma fazla çalışma olarak kabul edilir ve normal ücreti yüzde elli artırımla ödenir.
- Haftalık çalışma süresi iş sözleşmesinde yasal sürenin altında belirlenmişse, belirlenen süreden haftalık çalışma süresine kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak değerlendirilir ve ücret artırımı yüzde yirmibeş artırımlı olarak uygulanır.
- İşçi ve işverenin anlaşması halinde, fazla çalışma ve fazla sürelere ilişkin yapılan çalışmaların karşılığında serbest zaman kullanılabilir, ancak bu durumda ücret artışındaki oranlar uygulanır.
- 22:12Çalışma Koşulları
- Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz, örneğin yedi buçuk saat üzerinden çalışıyorsanız bir saatte ara dinlenmesi veriyorsanız işe girişiniz çıkışınız arasında sekiz buçuk saatlik bir sürenin geçmesi gerekir.
- Bir kişiye fazla çalıştırma yaptırılabilmesi için yılbaşında o kişinin fazla çalışma yapma isteğine ilişkin bir yazının alınması gerekir.
- Bir kişiye yılda ikiyüzyetmiş saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılamaz.
- 23:19Yeraltı Maden İşyerlerinde Çalışma Süresi
- Soma kazasından sonra yeraltı maden işyerlerinde haftalık çalışma süresi 37,5 saat olarak belirlenmiş ve bu süre günde 7,5 saat ve haftada 5 gün üzerinden düzenlenmesi istenmiştir.
- Yeraltı maden işyerlerinde kural olarak fazla çalışma yaptırılamaz, ancak üretimi artırma gayesiyle fazla çalışma yapılamaz.
- Zorunlu nedenlerle fazla çalışma yapıldığında ücret yüzde yüz damla olarak ödenir.
- 24:31Tekstil Fabrikalarında Çalışma Süresi
- Tekstil fabrikasında overlokçı olarak çalışan bir işçinin haftalık normal çalışma süresinin azami sınırı kanunumuzda 45 saat olarak tanımlanmıştır.
- 25:13Vardiyalı Çalışma Kuralları
- Postalar halinde çalışma yapılan bir işyerinde postası değiştirilecek işçi kesintisiz olarak en az 11 saat dinlendirilmelidir.
- Bir hafta gece vardiyasında çalışan kişi, ertesi hafta gündüz vardiyasında çalıştırılabilir, ancak bu değişim iki haftada bir yapılabilir.
- 18 yaş altı çocuk ve genç işçilerin bir vardiyadan çıktıktan sonra tekrar işe başlatılabilmesi için en az 14 saatlik bir sürenin geçmesi gerekir.
- 27:16Hafta Tatilinde Çalışma
- Hafta tatiline hak kazanabilmek için haftanın çalışılması gereken günlerinde çalışmış olmak gerekir.
- Hafta tatilinde yapılan çalışma fazla çalışma olarak kabul edilir ve ücret yüzde 50 artırımlı, yani bir buçuk günlük ücreti tutarında ödenir.
- 29:09Mazeret İzinleri
- Eşinin doğum yapması halinde bir işçiye 5 günlük ücretli mazeret izni verilir.
- İşçinin evlenmesi, evlat edinilmesi, ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğun ölümü halinde 3 gün, eşinin doğum yapması halinde 5 gün ücretli izin verilir.
- İşçinin en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılmak üzere bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde ücretli izin verilir.
- 31:50İş Sözleşmeleri ve Ücret
- İşçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine gerek duyulması halinde iş görme eyleminin yerine getirileceğinin kararlaştığı iş ilişkisi çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesidir.
- Ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
- Ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekir, ancak iş sözleşmeleri ile bir haftaya kadar indirilebilir.
- Ücret ve ekleri kural olarak Türk parası veya döviz ile ödenir ve işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir.
- Ücret ödeme gününden itibaren 10 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen ücreti ödenmeyen işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
- 35:38Sözleşme ve Ücret Ödeme Kuralları
- Sözleşme yabancı para birimi cinsinden yapılabilir, ancak işveren ücret ödemesinde bulunacağı zaman Türk parası karşılığı olarak ödeme yapmalıdır.
- Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit ücret ekleri kural olarak işyeri veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir.
- Türkiye genelinde çalışan işçi sayısı beşten fazla ise ücretler banka aracılığıyla ödenmelidir, daha az çalışan varsa ücret elden ödenebilir.
- 36:42Ücret Ödeme Süreleri ve İşçinin Hakları
- Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden olmadan ödenmezse, işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
- Birden fazla kişinin bu nedenle işi bırakması grev olarak kabul edilmez ve işçilerin yerine yeni işçi alınamaz veya başka bir işçiye iş yaptırılamaz.
- Gününde ödenmeyen ücretlerle ilgili en yüksek yasal faiz üzerinden faiz ödenmesi gerekir.