Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, iş hukuku konusunu ele alan bir eğitim dersi formatındadır. Konuşmacı, iş hukukunun tarihsel gelişimini ve temel kavramlarını detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, iş hukukunun sanayi devrimiyle birlikte ortaya çıkışı ve dünya genelindeki gelişim süreciyle başlayıp, Türkiye'deki tarihsel gelişimini kronolojik olarak incelemektedir. Ardından iş hukukunun kapsamı, bağımlı ve bağımsız çalışanlar arasındaki farklar, sendikalar ve toplu iş sözleşmeleri ile ilgili temel kanunlar (6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu) ve iş hukukunun temel ilkeleri (işçinin korunması, işçi yararına yorum, işçi kişiliğinin tanınması) detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Video ayrıca sanayiden çağdaş iş hukukuna geçiş sürecini ve Türkiye'de iş hukuku disiplininin temel ilkelerini de kapsamaktadır. İçerik, sosyal güvenlik hukuku ders kitabına atıfta bulunarak sonlanmaktadır.
- 00:10İş Hukukunun Temelleri ve Anahtar Kavramlar
- Çalışma ilişkileri ve çalışma statüleri insanlık tarihi kadar eskidir, ancak işçi statüsü sanayi devrimi ile ortaya çıkmıştır.
- İş hukukunun temelleri sanayi devrimi ile atılmıştır.
- Bu konularla bağlantılı anahtar kavramlar: iş hukuku, iş kanunu, sanayi devrimi, iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi, sosyal güvenlik, işçi- işveren, işveren vekili, alt işveren ve işyeridir.
- 01:30Sanayi Devrimi ve İş Hukukunun Doğuşu
- Sanayi devrimi, 18. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak ekonomik, sosyal ve hukuki yapılarda köklü değişimlere yol açmıştır.
- Fabrikaların çoğalması, teknolojik gelişmeler ve seri üretimle yeni bir iş ilişkisi ve çalışma statüsü doğmuştur.
- İşverenlerin rekabet ortamında daha ucuza üretim yolları araması sonucu çocuk ve kadınlar düşük ücretli işlerde çalıştırılmıştır.
- Devletin çalışma hayatına müdahale etmesi ve sendikalaşma yasaklarının kaldırılmasıyla işçiler sendikalaşma olanağı bulmuş, toplu iş sözleşmesi yapma hakkı kazanmıştır.
- 03:31Türkiye'de İş Hukukunun Tarihsel Gelişimi
- Cumhuriyet öncesi dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nda ekonomi tarıma dayanır ve büyük işçi kitlelerini çalıştıran sanayi kuruluşları yoktur.
- Bu dönemde işçi- işveren ilişkisinden çok örf ve adet kurallarına göre düzenlenen usta- çırak ilişkisi görülür.
- Osmanlı döneminde zavi olarak adlandırılan meslek kuruluşları fütüvvetname kaynakta düzenlenir, ancak sadece Müslüman esnaf ve zanaatkarları kapsar.
- Zaviyelerin güçlerinin azalmasıyla yerini tüm esnaf ileri gelenlerinin toplandığı loncalar alır.
- 05:07Tanzimat ve Meşrutiyet Döneminde İş Hukuku
- Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde ilk sanayileşme hareketleri görülür ve İstanbul ve Rumeli'de yabancı sermaye ve ortaklıklar tarafından kurulan fabrikaların sayısı artar.
- Bu dönemde tahammülü hukuk kurallarının yerini pozitif hukuk kuralları almaya başlar.
- 1863 tarihli Maden Nizamnamesi ile kömür işçileri için 1865 yılında çıkarılan Dilaver Paşa Nizamnamesi, çalışma hayatıyla ilgili ilk yazılı düzenlemelerdir.
- 1869 tarihli Maadin Nizamnamesi iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kuralları düzenler.
- 07:01Cumhuriyet Öncesi ve Sonrası İş Hukuku
- 1877 yılında çıkarılan Meclle-i Ahkam-i Adliye'de çalışma ilişkileri "insan kirası" başlığı altında düzenlenir ve işçi nefsini kiraya veren kimse olarak tanımlanır.
- 1920 yılında kurulan TBMM, 1921 yılında 114 sayılı Zonguldak ve Ereğli Havzai Fahmiyesinde Kömür Tozlarının Amel Menafi Umumiyesine Dair Kanunu çıkarır.
- 1921 tarihinde Ereğli kömür işçilerinin yaşama ve çalışma koşullarını düzenlemek amacıyla 151 sayılı Ereğli ve Zonguldak Havza-i Fahmiyesi Maden Amelisinin Hukukuna Mütealik Kanun çıkarılır.
- Cumhuriyet sonrası 1936 yılında 308 sayılı İş Kanunu çıkarılır, 1931 sayılı İş Kanunu yaklaşık 3 yıl uygulamada kalır ve 1975 sayılı İş Kanunu yürürlüğe girer.
- 09:47İş Hukukunun Tanımı ve kapsamı
- Çalışanlar bağımlı çalışanlar ve bağımsız çalışanlar olarak iki gruba ayrılır, iş hukuku sadece bağımlı çalışanlardan işçileri ele alır.
- İş hukuku, başkasınca belirlenen bir şekilde iş gören bağımlı çalışma olgusunu düzenleyen özel bir hukuk dalıdır.
- İş hukuku, işçi, işveren ve bunların örgütleri ile devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar bütünüdür.
- Türkiye'de 1857 sayılı İş Kanunu, 5953 sayılı Basın İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu bulunmaktadır.
- 11:06İş Hukuku ve Temel Kanun
- İş hukukunun kapsamı, sendikaların birbirleri ve devletle olan ilişkileri, faaliyetleri, toplu iş sözleşmeleri ve uyuşmazlıkları içindedir.
- İş hukukunun temel kanunu 2012 yılında çıkarılan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'dur.
- Sosyal güvenlik hukuku, hukuklerin sayısındaki artışa ve merkezi kapsama alma anlayışına bağlı olarak ayrı bir disiplin olarak kabul edilir.
- 11:33İş Hukukunun Temel İlkeleri
- İş hukukunun temel ilkelerinden biri, güçlü işveren karşısında ekonomik yönden güçsüz ve bağımlı olan işçinin korunması ve sosyal denge kurma görevidir.
- İş hukukunun temel ilkelerinden biri işçi yararına yorumdur; ancak kanunda netlikle düzenlenmiş bir konu işçinin aleyhine olsa bile kanuni çözüme itibar edilmesi gerekir.
- İşçinin kişiliğinin tanınması iş hukukunun temel ilkelerindendir; iş sözleşmesi kişisel ilişki kuran bir sözleşmedir ve işçinin ölümü ile son bulur.