Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 60 yaşındaki bir eğitimci tarafından iş güvenliği uzmanlarına yönelik verilen bir eğitim dersidir. Eğitmen, öğrencilere sorular sorarak ve cevapları açıklamak suretiyle dersi ilerletmektedir.
- Video, ekranlı araçlarla çalışma koşullarını düzenleyen yönetmelikler ve ergonomik önlemler üzerine odaklanmaktadır. İçerikte monitör konumu, klavye kullanımı, oturma pozisyonu, aydınlatma şartları gibi ergonomik konular detaylı olarak ele alınmakta ve bu konularla ilgili sınav soruları üzerinden örnekler verilmektedir. Ayrıca psikososyal risk etmenleri, mobbing ve iş hukuku konuları da iş yerindeki sağlık ve güvenlik şartları kapsamında incelenmektedir.
- Eğitim, ergonomik tasarımın önemi, göz muayenelerinin gerekliliği, psikososyal risk etmenlerinin fiziksel, davranışsal ve akıl sağlığıyla ilgili etkileri ve mobbinge maruz kalan kişinin hakları gibi konuları kapsamaktadır. Video, bir sınav hazırlığı kapsamında önemli bilgileri aktarmakta ve bir sonraki derste özel politika gerektiren gruplarla ilgili düzenlemelerin ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:02Program Duyurusu
- Bugün ekranlı araçlarla ilgili ergonomik konu tamamlanacak ve program sonlandırılacak.
- Yarın sabahtan 10:30'da tüm gruplar ortak olarak dersler başlayacak.
- İş güvenliği uzmanları için yarın akşam 21:00'de yangınla ilgili bir tekrar dersi yapılacak.
- 02:12Ekranlı Araçlarla İlgili Yönetmelik
- Çalışanların ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce ve görme zorlukları yaşandığında göz muayenelerinin yapılması gerekiyor.
- Göz muayenelerinin periyotları işyeri hekim tarafından risk değerlendirmesi sonuçlarına göre belirleniyor.
- İşveren, işyeri hekim tarafından belirlenen muayeneleri gerçekleştirmelidir.
- 04:14Monitör Özellikleri
- Monitörler operatörün çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalı, ekran görüntüsü stabil ve titrememeli.
- Ekran parlaklığı ve kontrastı operatör tarafından kolaylıkla ayarlanabilir olmalı.
- Monitörler ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir olmalı.
- 05:35Klavye Özellikleri
- Klavye operatörün el ve kollarının yorulmaması için ekrandan ayrı ve hareketli olmalı.
- Klavyenin ön tarafına bileklerine dayayabileceği özel destek konulmalı.
- Klavye yüzeyi ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalı ve tuşları çalışma pozisyonuna göre kolaylıkla okunabilir olmalı.
- 06:26Çalışma Masa ve Sandalye Özellikleri
- Çalışma masası ekran, klavye, dökümanlar ve diğer malzemelerin rahat bir şekilde düzenlenebilmesine olanak sağlayacak büyüklükte olmalı.
- Çalışma sandalyesi dengeli ve operatörün rahat bir pozisyonda oturabileceği şekilde olmalı.
- Sandalyenin oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalı ve sırt desteği uygun ve esnek olmalı.
- 07:56Çalışma Ortamı Koşulları
- Çalışma merkezi operatörün oturma şeklini değiştirebilmesi ve rahatça hareket edebilmesi için yeterli genişlikte olmalı.
- Aydınlatma, ekranlı araçlarla çalışmada operatörün gereksinimleri ve yapılan işin türüne göre uygun olmalı.
- Çalışma merkezinde yansımalara ve parlamalara neden olabilecek ışık gelmesini önlemek için tedbirler alınmalı.
- 09:06İş Ortamı Fiziksel Koşulları
- Çalışma merkezinde kullanılan ekipmanın gürültüsü çalışanların dikkatini dağıtmayacak ve karşılıklı konuşmayı engellemeyecek düzeyde olmalı.
- Çalışma merkezindeki ekipmanlar çalışanları rahatsız etmeyecek düzeyde ortama ısı vermemeli.
- Çalışma ortamında nem uygun düzeyde tutulmalı ve korunmalı.
- 09:51Operatör Bilgisayar Arayüzü
- İşveren ekranlı araçlarla yapılacak işin düzenlemesinde ve kullanılacak programların seçiminde belirli hususlara dikkat etmelidir.
- Programlar işe uygun, kolay kullanılabilir ve operatörün bilgi düzeyine göre ayarlanabilir olmalı.
- Sistemler çalışanların verimini artıracak ve kolaylık sağlayacak şekilde geri beslemeli olmalı.
- 10:51Yazılım Ergonomisi
- Programların özellikle verilerinin algılanması ve kullanılması konusunda yazılım ergonomisi prensiplerine uygun olması gerekir.
- Ergonominin içerisinde algısal-bilişsel ergonomi alanı bulunur.
- Algısal ergonomi, insan-makine arasındaki ilişkiyi düzenlemeyi içerir.
- 12:12Bilişsel Ergonomi ve Yazılım Geliştirme
- Bilişsel ergonomi alanında, kaldırma araçlarında yanlış ayarlanan yükseklik ve açı değerlerini önlemek için yazılım programları geliştirilmektedir.
- Bilişsel ergonomi, insanın hata ihtimalini en aza indiren ve performansını güçlendiren yazılım konularını içerir.
- 13:12Ekranlı Araçlarla Çalışma Yönetmeliği Soruları
- Ekranlı araçlarla çalışma yönetmeliğine göre, ekranın ayrı bir kaidede veya sabit masa üzerinde kullanılması yerine hareketli olması gerektiği belirtilmiştir.
- Klavye yüzeyinin mat olması ve ellerin ve kolların için klavyenin önünde yeterli boşluk bulunması gerekir.
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda fare (mouse) yönetmelik içerisinde tanımlanmamıştır.
- 15:54Çalışma Ortamı Gereksinimleri
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda çalışma ortamında aranacak asgari gerekler arasında nem, aydınlatma, radyasyon ve gürültü yer alır, ancak zemin döşemesinin rengi belirtilmemiştir.
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda yansıma ve parlamalar çalışma ortamında aranacak asgari gerekler arasında yer almaz.
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda titreşim, gürültü, ısı ve radyasyon çalışma ortamında aranacak asgari gerekler arasındadır.
- 19:06Ergonomik Çalışma Koşulları
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda ekranın sabit olmaması, klavyenin ışığı yansıtmayacak şekilde mat olması ve oturma yerinin yüksekliğinin ayarlanabilir olması gerekir.
- Ofislerde bilgisayar kullanımında ergonomik açıdan dikkat edilmesi gereken hususlar arasında uzun süre fare kullanımı azaltılması, işlemlerin mümkün olduğunca klavye ile yapılması ve oturma yüksekliğinin sabit olmaması yer almaz.
- Elle bilek arasında 180 derecelik bir açının olması gerekir, aksi takdirde karpal tünel sendromu riski ortaya çıkabilir.
- 21:32Eğitim ve Tanımlar
- Ekranlı araçlarla ilgili çalışanlara verilecek eğitimlerde özellikle içermesi gereken konulardan biri klavye kullanımı değildir.
- Karpal tünel sendromu, el bileğinin uygun açılarda kullanılmaması sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
- Ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir bölümünde ekranlı araç kullanılan kişi "operatör" ile ifade edilir.
- 24:01Göz Muayeneleri ve Ekranlı Araçlarla Çalışma
- İşyerinde ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce göz muayeneleri yapılması gerekmektedir.
- Eskiden iki yılda bir göz muayeneleri yapılması gerekiyordu, ancak şimdi işyeri hekimi risk değerlendirmesi sonuçlarına göre göz muayenelerinin periyodunu belirlemektedir.
- İşyeri hekimi, göz muayenelerinin periyodunu belirlerken risk değerlendirmesi sonuçları ve gürültü ölçüm sonuçları gibi kriterleri göz önünde bulundurur.
- 25:45Ekranlı Araçlarla Çalışma Yönetmeliği
- Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmeliğe göre, ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır.
- Yönetmeliğin kapsamı içerisinde hareketli aracın sürücüsü kabininde bulunan ekranlar değerlendirilmez.
- Yönetmeliğin kapsamı içerisinde hesap makinesi, yazıcı kasa ve veri ölçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlar bulunmaz.
- 32:55Ergonomik Tasarımın Önemi
- Ergonomik tasarımın kullanıcıya yönelik amaçları kullanıcıya uygun olma, rahatlığı artırma, sağlık ve güvenliği artırma, performansı artırma şeklinde olmalıdır.
- Ergonominin öncelikli faydası iş yerinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılmasına katkı sağlamasıdır.
- Ergonominin diğer faydaları arasında üretim, kalite ve verimliliğin artırılması, iş değişiminin azaltılması ve işe geç gelme veya gelmeme durumlarının (apsenteizm) azaltılması bulunmaktadır.
- 36:10Ergonomik Kriterlerin Sağlanmamasının Etkileri
- İşyerinde sağlık ve güvenlik şartlarının sağlanmaması, riskleri beş başlık altında değerlendirmemizi gerektirir: fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal risk etmenleri.
- Ergonomik kriterlerin sağlanmaması psikososyal risk etmenlerine yol açar.
- Ergonomik kriterlerin sağlanmaması çalışanlarda stresi artırır, kronik strese ulaşılmasına neden olur ve fiziksel, davranışsal etkiler ve akıl sağlığıyla ilgili problemlere yol açar.
- 37:45Psikososyal Risk Etmeleri ve İş Davranışları
- Psikososyal risk etmenleri çalışanların işe gitmemesine veya işe geç gelmesine neden olabilir.
- Ergonomik kriterlerin sağlanması iş değişimini, işe gelmeme ve işe geç gelme sorunlarını gidermeye yardımcı olabilir.
- 38:47Psikososyal Risk Etmelerinin Türleri
- Psikososyal risk etmenlerinin içinde rol belirsizliği, rol yetersizliği ve rol çatışması bulunmaktadır.
- Rol yetersizliği, işçinin sahip olduğu eğitim, bilgi ve tecrübeden yeterince yararlanılmamasıdır.
- Rol belirsizliği, çalışanın işyerindeki görevlerinin açık bir şekilde tanımlanmamasıdır.
- Rol çatışması, çalışanın değerleriyle çatışan bir rolü yapması istendiğinde ortaya çıkar (örneğin, dürüst olma değerleriyle çatışan bir iş).
- 41:36Mobbing ve Özellikleri
- Mobbing üstlerden astarı, eşler arasında veya astlardan üstlere uygulanabilir.
- Bir davranışın mobbing sayılabilmesi için iş yerinde gerçekleşmiş olması, sistematik ve sürekli olarak tekrarlanması, kasıtlı yapılması ve yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırma amacında olması gerekir.
- Mobbing, mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkarmalıdır ve kişiye yönelik olumsuz tutum ve davranışlar gizli veya açık olabilir.
- 44:46Mobbinge Uğrayan Kişinin Hakları
- Mobbinge uğrayan kişi iş kanunu gereği iş akdini tazminatlı olarak feshedebilir.
- Borçlar kanunu gereği tazminat davası açma hakkına sahiptir.
- Türk ceza kanunu gereği uygulanan mobbing suç teşkil ederse, suç duyurusunda bulunabilir.
- 47:04Psikososyal Risk Etmenleri
- Tehlikeli işlerde güvenlik önlemleri alınmadığında, çalışanlar her gün işe giderken kaza belasından korunmayı dilerler.
- Kronik stres, fiziksel, davranışsal ve akıl sağlığı ile ilgili problemlere neden olabilir.
- Uzun çalışma süreleri, ücret düşüklüğü ve vardiyalı çalışmalar psikososyal risk etmenleridir.
- 48:22Ergonomi ve Psikososyal Riskler
- Ergonomik kriterlerin yerine getirilmemesi aynı zamanda psikososyal risk etmenlerine neden olabilir.
- 49:08İş Kanunu ve İspat Yükümlülüğü
- İş Kanunu'na göre ispat yükümlülüğü işverene aittir.
- İşçinin ücreti, fazla çalışma ücreti, yıllık izin gibi hakları konusunda sorun oluştuğunda işveren ispat etmek zorundadır.
- İşveren, ücret ödemelerini banka dökümanları veya imzalı bordrolarla, fazla çalışma yapmadığını ise işe gelip gidiş kayıtlarıyla ispatlamalıdır.
- Yıllık izin konusunda işverenin yıllık izin defteri tutması ve işçinin izne çıktığı/döndüğü tarihlerde imzalı dökümanların olması gerekmektedir.
- 51:43Mobbing ve İş İlişkileri
- Mobbing konusunda da ispat yükümlülüğü işverene tanımlanmıştır.
- Astın üstte mobbing uygulaması, işvereni bıktırıp işten çıkarılmasını beklemek şeklinde gerçekleşebilir.
- İşveren işçisine mobbing uyguladığında işçinin tazminatlı fesih hakkı varken, işçi işverene mobbing uyguladığında işverenin tazminatsız olarak iş akdini feshetme hakkı vardır.