Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, iktisat dersi konularını içeren bir soru-cevap formatında eğitim içeriğidir.
- Video, mikro iktisat ve makro iktisat konularını kapsayan geniş bir yelpazede sorular içermektedir. İçerikte marjinal fayda, fırsat maliyeti, serbest piyasa ekonomisi, arz-talep eğrileri, maliyet hesaplamaları, ekonomik büyüme, işsizlik, para politikaları, piyasa türleri, oligopol, tam rekabet, monopol, üretim faktörleri, GSYİH, üretim açığı, emeğin marjinal ürünü, ikame etkisi, kıtlık, minimum etkin ölçek, toplam ürün, talep eğrisi, arz esnekliği, piyasa talep eğrisi, piyasa arz eğrisi, normatif iktisat gibi iktisat kavramları ve bunların özellikleri soru-cevap formatında ele alınmaktadır.
- Her soru için doğru cevap verilmekte ve bazı kavramların detaylı açıklamaları yapılmaktadır. Video, iktisat dersindeki temel kavramları pekiştirmek isteyenler için faydalı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:06İktisat Temel Kavramları
- İktisat biliminin cevaplaması gereken temel sorulardan biri "nerede üretilecek" değildir.
- Azalan marjinal fayda, diğer malların tüketim miktarlarının sabit olduğu durumda, tüketicinin tükettiği bir maldan elde ettiği toplam fayda artarken, tüketilen malın marjinal faydasının düşmesine verilen isimdir.
- Serbest piyasa ekonomisinin mekanizmasını görünmez el kavramıyla açıklayan iki sanatçı Adam Smith'tir.
- 00:50İktisadi Terimler
- Belirli bir zamandaki bir değişkenin farklı kategorilerinin grafiğine kesit veri grafiği denir.
- Bir ihtiyacı gidermede birbirlerinin yerine kullanılabilen mallara ikame mallar denir.
- Diğer tüm değişkenler sabitken, tüketicilerin geliri arttığında talebi artan mallara normal mal denir.
- 01:34Maliyet ve Fiyat Esnekliği
- Bir malın fiyatı 10 liradan 8 liraya düştüğünde, aynı malın talep edilen miktarı 11 birimden 16 birimme yükseliyorsa, bu mala ilişkin talebin fiyat esnekliğinin değeri -3'tür.
- Kısa dönemde toplam maliyetin ürün miktarına bölünmesi ile ortalama maliyet elde edilir.
- Uzun dönem üretimde çıktı artış oranı girdi artış oranından fazla ise ölçeğe göre artan getiri söz konusudur.
- 02:32İktisatçılar ve Ekonomik Kavramlar
- Bir firmanın kar maksimizasyonu için genel kural marjinal hasılat eşittir marjinal maliyettir.
- Ekonomik büyüme makro ekonominin kapsamına giren konulardan biridir.
- Üretim faktörlerinin tam olarak istihdam edilmesi halinde bir ekonominin üretebileceği mal ve hizmet miktarına tam istihdam hasılası denir.
- 03:03Para ve İş Gücü
- Monetarizm, değişken bir para arzı yerine istikrarlı bir para arzını savunur.
- Ekonomik dalgalanmaların daralma ve durgunluk dönemlerinde toplam talepteki azalmaya bağlı olarak ortaya çıkan işsizliğe değişken bir para arzı yerine istikrarlı bir para arzını savunur denir.
- Sabit kur sisteminde resmi makamlarca ülke parasının değerinin diğer ülke paraları karşısında düşürülmesine deynek denir.
- 03:39Üretim ve İş Gücü İstatistikleri
- Emek, sermaye, toprak ve doğal kaynaklar gibi girdilerin mal ve hizmetlere dönüştürülmesi işlemine üretim denir.
- İstihdam edilenlerin 20 milyon kişi, işsizlerin 5 milyon kişi ve çalışma yaşı nüfusunun 50 milyon kişi olduğu bir ekonomide işgücünün katılım oranı %50'dir.
- Elmas su paradoksu ilk kez iktisatçılar tarafından tartışmaya açılmıştır.
- 04:11Piyasa Dengesi ve Ekonomik Büyüme
- Piyasa dengesinin koşulu talep miktarının arz miktarına eşit olmasıdır.
- Gelir düzeyinin 600 milyardan 700 milyara arttığı bir ekonomide tüketim harcamaları da 325 milyardan 400 milyara artıyorsa marjinal tüketim eğiliminin değeri 0,75'tir.
- Devletin olmadığı dışa kapalı bir ekonomide marjinal tüketim eğilimi ile marjinal tasarruf eğiliminin toplamı 1'dir.
- 04:46Maliye Politikası ve Ekonomik Etkiler
- "Kötü para iyi parayı kovar" ifadesi Gresham Yasası'yı açıklar.
- Otonom harcamalardaki bir birimlik değişmenin denge gelir düzeyi üzerinde kendisinden daha büyük miktarda yarattığı değişime çoğaltan etki denir.
- Maliye politikasının uygulanmasında karşılaşılan sorunlardan biri, ekonomideki mevcut sorunu aşmak için politika değişikliğinin öngörüldüğü zaman ile gerçekte yapılan değişikliğin ekonomik etkilerinin görüleceği zaman arasında önemli bir zaman aralığı bulunmasının maliye politikasının etkinliğini azaltmasıdır.
- 06:03Ekonomik Modeller ve Teoriler
- Yeni klasiklerin öne sürdüğü görüşlerden biri gelecek hakkındaki bekleyişlerin rasyoneldir.
- Otomatik stabilizatörlerden biri gelir vergisidir.
- Emek verimliliğindeki değişimler toplam arz eğrisini sağa ya da sola kaydıran faktörlerden biridir.
- 07:56Piyasa Türleri ve Özellikleri
- Monopolcü rekabet piyasasında çok sayıda satıcı vardır.
- Tam rekabette uzun dönemde firmaların normal karla yetinmemelerinin sebebi piyasaya giriş çıkışların serbest olmasıdır.
- Monopolcü rekabet piyasasının özelliklerinden biri firmaların fiyat farklarının olmasıdır.
- 09:11Para Sistemleri ve Faktör Piyasası
- Altın, gümüş, bronz ve bakır gibi madenler içeren sikkelerin kullanıldığı sisteme metalik para sistemi denir.
- En likit olan varlık nakit paradır.
- Faktör piyasasında marjinal ürün değeri ile marjinal ürün gelirinin eşit olduğu piyasa çeşidi tam rekabet piyasasıdır.
- 10:08Üretim Fonksiyonları ve Maliyetler
- Girdilerin tam ikame olduğu durumda üretim fonksiyonu doğrusaldır.
- Gelir düzeyleri için tüketici denge noktalarını gösteren eğriye gelir tüketim eğrisi denir.
- Bir malın arzı sabitken talebinin artması sonucu denge fiyatı artar, miktar sabit kalır.
- 12:54Ekonomi Terimleri ve Piyasa Türleri
- Kısmi oligopol, firmaların aralarındaki karşılıklı bağımlılık yüksek olmasına rağmen karlarını bir grup halinde maksimize etmeyi tercih etmedikleri oligopol türüdür.
- Tam rekabet piyasasında, piyasada bulunan malın fiyat değişimleri karşısında tüketicilerin taleplerinde hiçbir değişiklik olmaması tam inelastik talep olarak adlandırılır.
- Standardize edilmiş bir ürünün çok sayıda firma tarafından üretildiği piyasa türü tam rekabet piyasasıdır.
- 13:57Ekonomik Kavramlar
- Piyasa üretim ölçeği arttıkça uzun dönem ortalama maliyetlerin azalmasına ölçek ekonomileri denir.
- Bir iktisadi kaynak olarak çalışanların sahip oldukları bilgi ve becerilere beşeri sermaye denir.
- Üreticilerin her ilave birimi üretmek için kabul etmeye hazır oldukları minimum fiyatlarla piyasada oluşan denge fiyatı arasındaki farkların toplamına üretici artığı denir.
- 14:29Maliyet ve Üretim Kavramları
- Üretimde kullanılan tüm üretim faktörleri yüzde ikiyüz arttırıldığında üretim miktarı yüzde dörtyüz artıyorsa ölçüye göre getiri 2'dir.
- Bir firmanın kısa dönemde toplam maliyeti 500 bin TL, toplam sabit maliyeti 225 bin TL ise toplam değişken maliyeti 275 bin TL'dir.
- İnsan ihtiyaçlarını doğrudan ya da dolaylı bir biçimde gidermeye yönelik mal ve hizmetleri sunma çabasına üretim denir.
- 15:09Piyasa Türleri ve Devlet Müdahalesi
- Monopol piyasasında firma aynı zamanda sektörü temsil eder.
- Sabit maliyetli endüstrilerde uzun dönem arz eğrisinin esnekliği tam esnektir.
- Ulusal endüstrileri diğer ülke üreticilerinin rekabetinden koruma amaçlı devlet müdahalesine ithalat kotası denir.
- 15:50Ekonomik Kavramlar ve Vergiler
- Tarımsal bir ürünün hükümetçe belirlenen bir fiyat düzeyinin altında bir fiyattan piyasada işlem görmesini engelleyen uygulamaya taban fiyat denir.
- Devlet her sigara paketinin üzerinden bir Türk Lirası vergi alıyorsa, bu durumda uygulanan vergi türü spesifik vergidir.
- Belirli bir seçimin sağladığı fayda, bu seçime ilişkin maliyeti aşıyorsa ve sonuçta refah düzeyi artıyorsa, söz konusu seçime rasyonel seçim denir.
- 16:16Fiyat Farklılaşması ve Piyasa Türleri
- Bir malın aynı üretici tarafından farklı alıcı gruplarına farklı fiyat ve kaliteden satılmasına farklılaştırılmış mal denir.
- Monopolcü rekabet piyasasında piyasada farklılaştırılmış mallar üretilmektedir.
- Tam rekabetçi firmanın uzun dönemdeki üretiminin uzun dönem ATC eğrisinin minimum noktasında gerçekleşmesine üretim etkinliği denir.
- 17:08Üretim ve Maliyet Kavramları
- Belirli bir mal ya da hizmetin üretimine yönelik olarak üretim faktörlerinin üretim sürecinde kullanılması sonucunda elde edilen çıktıya üretim denir.
- Devletin arz edilen mal ve hizmet miktarını sınırlayarak tam rekabet koşullarında oluşmuş olan piyasa fiyatını üreticilerin lehine artırması yönündeki politika üretim kotasıdır.
- Oligopol piyasasında firmalar yalnızca yeni açılan özel bir hastanenin Anadolu Üniversitesi personeline yüzde yirmi indirim uygulaması üçüncü derece fiyat farklılaştırmasına örnektir.
- 17:58Maliyet ve Fiyat Kavramları
- Gerçekte herhangi bir parasal ödeme yapılmayan ancak bir alternatiften vazgeçilmesi nedeniyle ortaya çıkan maliyete örtük maliyet denir.
- Tam rekabet piyasasında yeni firmaların piyasaya girmesi piyasa arz eğrisinin kaymasına neden olur.
- Üretilen ürünlerin heterojen olduğu oligopol türü farklılaştırılmış oligopol'dür.
- 18:32Ekonomik Kavramlar ve Maliyet Hesaplamaları
- Bir girdiye ait marjinal fiziksel ürün miktarı ile ürünün piyasa fiyatının çarpımı sonucunda elde edilen parasal gelire marjinal ürün hasılası denir.
- Piyasadaki her firma tarafından satılan ürünün, başka bir firma tarafından satılan ürünün tam ikamesi olması tam rekabet piyasasının homojenlik koşulunu ifade eder.
- Monopol piyasasında firma fiyatı belirlemede çok büyük bir güce sahiptir.
- 19:02Maliyet ve Üretim Hesaplamaları
- Miktar kontrolü şeklindeki hükümet müdahalesine kota denir.
- Tam rekabetçi bir firma toplam 1000 birim mal satarak 120 bin TL toplam hasılat elde etmişse, bu malı 120 TL'den piyasaya sürmüştür.
- Üretiminde kıt kaynakların kullanıldığı, insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine sahip olan ancak fiziki varlığı olmayan ürünlere hizmet denir.
- 19:42Maliyet ve Fiyat İlişkileri
- Talebi inelastik olan bir malın fiyatında meydana gelen bir artış, bu malın üreticisini artırmaktadır.
- Emeğin toplam fiziksel ürünü 140 birimden 160 birime çıktığında, emeğin marjinal fiziksel ürünü 5 birimdir.
- Bir firmanın kısa dönemde toplam maliyeti 400 bin TL, toplam değişken maliyeti 300 bin TL ise toplam sabit maliyeti 100 bin TL'dir.
- 20:40İşsizlik ve Maliyet Kavramları
- Herhangi bir piyasada tüketicilerin memnuniyetini azaltmadan üretim faktörlerinin bir başka piyasada kullanılmasının olanaksız olduğu duruma tahsis etkinliği denir.
- Uzun dönemde üretimin en düşük maliyetle gerçekleştirildiği üretim ölçeğine optimum üretim ölçeği denir.
- Üretimde kullanılan tüm üretim faktörleri iki katına çıkarıldığında, üretim miktarı da iki kat artıyorsa ölçeğe göre sabit getiri vardır.
- 21:07İşsizlik ve Maliyet Kavramları
- İşgücü piyasasındaki olağan hareketlilik nedeniyle ortaya çıkan ve uzun süreli olmayan işsizliğe işsizlik denir.
- Toplam üründeki yüzde artış, girdilerdeki yüzde artış ölçeğe göre getiri ifade eder.
- Normal bir mala ilişkin olarak, piyasa dengedeyken ve diğer koşullar sabitken, tüketicinin gelirinin azalması denge fiyatını azaltır, denge miktarını artırır.
- 21:44Maliyet ve Fiyat Kavramları
- GSYİH hesaplamaları için kullanılan üç yöntem harcama, gelir ve üretim yöntemleridir.
- İki değişkenin değerlerinin kartezyen koordinat düzlemi kullanılarak birlikte gösterildiği grafik türü serpme diy
- 25:37İktisadi Kavramlar ve Tanımlar
- Malın kendi fiyatının artması ekonomide fiili düzeyi potansiyel hasılanın altında ise üretim açığı oluşur.
- Mikro iktisadın kapsamına giren konulardan biri değildir: Uluslararası sermaye hareketleri.
- İşçi sayısı arttırıldıkça üretime her yeni katılan işçinin toplam ürüne olan katkısını gösteren kavram: Emeğin marjinal ürünü.
- 26:13İktisadi Terimler
- Serbest bir mal: Hava.
- İstihdam edilenler ile işsizlerin toplamının çalışma yaşı nüfusu içindeki yüzde payına: İssizlik oranı.
- Toplam faydadaki değişimin tüketim miktarındaki değişime oranına: Marjinal fayda.
- 26:48İktisadi Etkiler ve Kapsam
- Bir malın fiyatı arttığında, tüketicinin görevli olarak daha ucuz mallara yönelmesine yol açan etkiye: İkame etkisi.
- İhtiyacların kaynaklardan fazla olması durumuna: Kıtlık.
- Firmanın uzun dönem ortalama maliyetinin en az olduğu üretim düzeyine: Minimum etkin ölçek.
- 27:17Üretim ve Talep
- Kullanılan tüm üretim faktörleri ile belirli bir zamanda üretilebilen toplam mal ve hizmet miktarına: Toplam ürün.
- Normal bir mala ilişkin talep eğrisinin sağa kaymasına yol açar: Malın fiyatının azalması.
- Tüketicilerin zevk ve tercihlerinin başka mallara yönelmesi normal bir mala ilişkin eğrinin sağa kaymasına yol açar.
- 27:41İlişkili Mallar ve Ekonomistler
- Bir malın fiyatı arttığında, ilişkili olan diğer malın talep edilen miktarı azalıyorsa bu mallara: Düşük mallar.
- Yeni klasik ekonomistlerden biri değildir: Simit.
- Üreticilerin fiyat değişmelerine karşı duyarlılığını ölçen kavram: Arz esnekliği.
- 28:11İktisadi Kararlar ve Eğriler
- İktisadi düşünce tarzının temel ilkesi: Karar alıcıların rasyonel davrandığı.
- Devletin kurum vergilerini arttırması durumunda arz eğrisi sola kayar.
- Piyasadaki firma sayısının azalması durumunda arz eğrisi sola kayar.
- 28:34Talep ve Arz Eğrileri
- Belli bir zaman diliminde bir mal veya hizmetten farklı fiyat düzeylerinde tüm tüketicilerin satın almak istediği toplam miktarları gösteren tabloya: Piyasa talep eğrisi.
- İlişkili mallardan birinin fiyatı azaldığında diğer malın talebi artıyorsa, bu mallar: Tamamlayıcı mallar.
- İlişkili mallardan birinin fiyatında artış olduğunda diğer malın talebinde de artış oluyorsa, bu mallar: İkame mallar.
- 29:13Ekonomik Sistemler ve Fayda
- Kapitalist üretim ilişkilerini sistematik biçimde ele alan ilk iktisatçı: Simit.
- Bir mala ilişkin arz esnekliği esneklik küçüktür üç şeklinde ifade ediliyorsa, bu malın arz esnekliği: İnelastiktir.
- Özel mülkiyetin yanında kamu mülkiyetini de kabul eden, piyasa mekanizmasının yanında müdahaleyi de içine sindirebilen sisteme: Karma ekonomik sistem.
- 30:06İktisadi Davranışlar ve Sistemler
- Bir kişinin tükettiği birinciden sağladığı toplam fayda on birim iken, ikinci elmadan sağladığı toplam fayda beş birim ise elmanın marjinal faydası: Beş birim.
- Bir mal veya hizmetin fiyat düzeyindeki mevcut miktarı toplumun arzuladığı miktardan daha düşük ise, bu mal ve hizmet: Kıt.
- Kıt tercih yapmak ya da karar almak zorunda olan bir iktisadi birimin kendi hedefine uygun biçimde hareket etmesine: Rasyonel davranış.
- 30:49İktisatın Bölümleri ve Etkiler
- İktisadin mevcut durumun ne olduğunu belirlemeye çalışan ve değer yargısı içermeyen bölümü: Pozitif iktisat.
- Tüketici gelirinin artması talep eğrisinin sağa kaymasına neden olur.
- Diğer faktörler sabitken, bir malın fiyatının artması sonucunda tüketicinin reel gelirinin azalmasına: Gelir etkisi.
- 31:24İktisadi Esneklikler ve Eğriler
- Bir malın fiyatı yüzde onüç arttığında, talep edilen miktarı yüzde elliiki azalıyorsa, söz konusu mala ait talebin fiyat esnekliğinin değeri: Dört.
- Üretim imkanlari sınırı eğrisinin orijine göre içbükey çizilmesinin nedeni: Artan fırsat maliyeti.
- Bir malın talep edilen miktarının bu malın fiyatına karşı duyarlılığının ölçüsüne: Talebin fiyat esnekliği.
- 31:57İktisadi Yöntemler ve Piyasa
- İktisadi sorunların analiz edilmesinde kullanılan bilimsel yöntemin ilk aşaması: İncelenen iktisadi sorunla ilişkili temel değişkenlerin belirlenmesi ve tamamlanması.
- Herhangi bir mal ve hizmet piyasasında her bir tüketiciye ait bireysel talep eğrisinin yatay toplanması sonrasında elde edilen yeni eğriye: Piyasa talep eğrisi.
- Herhangi bir mal veya hizmet piyasasında yer alan her bir firmaya ait bireysel arz eğrisinin yatay toplanması sonrasında elde edilen yeni eğriye: Piyasa arz eğrisi.
- 32:41İktisatın Bölümleri ve Terimler
- Toplumsal refahın en üst düzeyde sağlanabilmek için ne olması gerektiğini inceleyen iktisat bölümü: Normatif iktisat.
- Piyasa ekonomileri sisteminde temel koordinasyonu sağlar: Piyasada oluşan fiyatlar.
- Belirli bir zaman diliminde bir maldan bir birim daha fazla tüketilmesi sonucunda toplam faydada ortaya çıkan değişime: Marjinal fayda.
- 33:31Ekonomik Büyüme ve Esneklikler
- Ekonominin üretim kapasitesindeki artışa: Büyüme.
- Alıcı ve satıcıların karşı karşıya gelerek değişim işlemini gerçekleştirdikleri ortama: Piyasa.
- A firmasının ürettiği battaniyelerin fiyatının kışın da gelmesiyle birlikte yüzde yirmibeş artması ve firmanın da üretimini yüzde beş artırması durumunda söz konusu mala ait arz esnekliği: Sıfırvirgülyirmi.
- 34:00İkame Edilebilirlik ve Talep Esnekliği
- Birçok ikamesi bulunan yani ikame edilebilirlik derecesi yüksek bir malın talep esnekliği: Yüksektir.