Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuk dersi formatındadır. Eğitmen, avukatlık tecrübesinden örnekler vererek konuları açıklamaktadır.
- Video, hukuk dersinin ikinci saatinde yaptırım türleri ve hukuki işlemlerin geçerliliği konularını ele almaktadır. İlk bölümde iptal, cebri icra, tazminat ve hükümsüzlük halleri (yokluk ve butla) anlatılırken, sonraki bölümlerde mutlak butla, nispi butla, tek taraflı bağlamazlık ve yokluk gibi geçersizlik durumları örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda özellikle ehliyetsizlik, hata, hile, ikrah ve yaş gibi faktörlerin hukuki işlemlerin geçerliliğini nasıl etkilediği üzerinde durulmaktadır. Ayrıca ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru tipleri üzerinden konular tekrarlanmakta ve günlük hayattan örneklerle konular somutlaştırılmaktadır.
- 00:28İptal Yaptırımı
- İptal, devletin veya idarenin yapmış olduğu hukuka aykırı işlemlerin mahkeme kararıyla iptal edilmesidir.
- İptal davasında davacı devlettir ve devlet hukuka uygun hale getirilir.
- Yürütmeyi durdurma talepli iptal davası açıldığında, duruşma süresi boyunca işlem yürürlükte olmaz ve geri dönülmez zararlar önlenir.
- 04:03İcra Yaptırımı
- İcra, devletin hukuka aykırı davrandığını gördüğünde zorla cebirle hukuka uygun hale getirmesidir.
- İcra memurları, icra edilen kişinin evine girebilir, üstünü arayabilir ve cebindeki paraya el atabilir.
- İcra sadece parasal konularda değil, askerlik, mahkeme celpleri ve velayet davalarında da uygulanabilir.
- 06:38Tazminat Yaptırımı
- Tazminat, en sık görülen yaptırım türlerinin başında gelir ve maddi veya manevi olabilir.
- Tazminat bir zenginleşme aracı değil, zararı tazmin etme aracıdır.
- Tazminat için hukuka aykırı haksız fiil, kusurlu hareket ve illiyet bağı (nedensellik) şartları oluşmalıdır.
- 09:50Tazminat ve Para Cezası Arasındaki Farklar
- Para cezası devlete, tazminat ise kişiye ödenir.
- Para cezası kamu davası, tazminat ise hukuk davasıdır.
- Tazminat bir ceza türü değil, bir yaptırım türüdür.
- 12:25Hükümsüzlük Halleri
- Beşinci yaptırım türü hükümsüzlük halleridir.
- Hükümsüzlük halleri ÖSYM'nin moda konularından biridir.
- İlk hükümsüzlük hali yokluk, ikincisi butla, üçüncüsü tek taraflı bağlamazlık (bilen) olarak adlandırılır.
- 13:33Hukuki İşlemlerin Geçersizlik Durumları
- Hukuki işlemlerde geçersizlik, devletin aradığı şekil ve şartlar olmadığı sürece işlemin hukuken tanınmaması durumudur.
- Şekli şartlara uyulmadan yapılan işlemler (örneğin şekli şartlara uygun olmayan evlilikler) devlet tarafından tanınmaz ve geçersizdir.
- Taşınmaz arazilerin satışı için tapuda işlem yapılması gerekir, noterde yapılan satışlar geçersizdir.
- 17:15Butla Kavramı ve Türleri
- Butla kelime anlamı sakatlık demektir ve ikiye ayrılır: mutlak butla ve nisbi butla.
- Mutlak butlada işlem var ancak kendiliğinden geçersizdir, işlem ölü doğar.
- Nisbi butlada işlem var ve geçerli olmasına rağmen, iptal davası açılarak geçersiz hale getirilebilir.
- 18:48Mutlak Butla Sebepleri
- Mutlak butlanın sebepleri: ehliyetsizlik, ahlaka ve adaba aykırılık, emredici hukuk kurallarına aykırılık.
- Ehliyetsiz kişilerin (akıl hastaları) yapmış olduğu her işlem, şekli şartları taşısa bile kendiliğinden geçersizdir.
- Ahlaka ve adaba aykırı içerikler taşıyan işlemler (örneğin genelev veya kumarhane işletmek için ev kiralama) kendiliğinden geçersizdir.
- 22:55İşlemin Geçersiz Olduğu Durumlar
- Birinci evliliği bitirmeden ikinci evliliği yapmak yasaktır, birinci resmi nikah bitmeden ikincisi yapıldığında ikinci nikah kendiliğinden geçersizdir.
- İlk üç hısım akraba evliliği (hala, teyze, dayı, amca) yapılamaz, bu durumda yapılan evlilik kendiliğinden geçersizdir.
- İşlem doğmadı veya doğduktan sonra emredici hukuk kurallarına aykırı sebeplerle geçersiz olabilir.
- 25:23Nisbi Butlan ve İptal Davası
- Nisbi butlan, işlem geçerli olmasına rağmen iptal ettirilerek geçersiz hale getirilmesidir.
- Nisbi butlan sebepleri: hata, hile ve ikrah (korkutma, tehdit)dir.
- Hata durumunda (örneğin antika vazo yerine sıradan vazo satıldığında) işlem iptal edilebilir, ancak iptal davası açılmazsa işlem hukuken geçerli olmaya devam eder.
- 26:57Hile ve İkrah Durumları
- Hile durumunda (sahte vazo, altın suyuna batırılmış künye gibi) işlem iptal edilebilir.
- Evliliklerde hile ile kandırılma durumunda boşanma davası yerine evlilik iptal edilebilir.
- İkrah durumunda (tabancayla tehdit edilerek imzalanan sözleşme gibi) işlem iptal edilebilir, ancak bu tür durumları kanıtlamak için bilirkişi ve adli tıp teknolojileri kullanılabilir.
- 30:49Hukuki İşlemlerde Çocuk ve Anne-Baba İlişkisi
- Konuşmacı, hukuki işlemlerde bir tarafı bağlıyor bir tarafı bağlamıyor, işlemi askıda bekletiyor.
- 18 yaşın altındaki herkes hukuken çocuk olarak kabul edilir, ancak bu çocuklar anlama, görme, duyma ve bilme kabiliyetleri vardır.
- 14 yaşındaki bir çocuğun işlemi, anne-babasının izni olmadan geçersiz değildir, ancak işlem askıda bekletilir.
- 32:05Anne-Baba İzin Sistemi
- Anne-baba, çocuğun işleminde bilgisi ve dahil olduğu sürece izin verirse işlem geçerli olur, vermezse geçersiz olur.
- İşlem askıda bekletilir ve anne-baba izin verdiğinde işlem geçerli hale gelir.
- Anne-baba borca kefil olmaz, sadece çocuğun borç altına girebileceğini onaylar ve satıcı çocuğun parasını ondan isteyecektir.
- 33:53Öğrenim Kredisi Örneği
- Öğrenim kredisi, karşılıklı boş doğuran bir sözleşmedir ve 14-17 yaşındaki çocuklar için anne-babanın izni gerekir.
- Öğrenim kredisi borçlusu haline gelen çocuğa haciz gelir, anne-babaya değil.
- Anne-babanın verdiği izin, çocuğun borç altına girebileceğini ve sözleşmenin tarafı olabileceğini onaylamaktır.
- 34:50Hukuki İşlemlerin Butlan Durumları
- 3 yaşındaki bir çocuğun işlemi mutlak butlan olur çünkü anlamı idrak kabiliyeti yoktur.
- 13 yaşındaki bir çocuğun işlemi tek taraflı bağlamazlık olur.
- Sarhoş ettirme, zorla evlilik veya hipnoz gibi durumlarda nisbi butlan olur, noterde ev satışı ise tapuda yapılması gereken bir işlem olduğu için yokluk olur.