Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan biyoloji dersinin soru çözüm bölümüdür. Eğitmen, Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı AYT testlerindeki hucresel solunum konusundaki soruları detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Videoda hucresel solunum, glikoliz, oksijenli solunum, fermentasyon, fotosentez ve ATP üretim süreçleri gibi konular ele alınmaktadır. Eğitmen, soruları adım adım çözerken doğru cevabı açıklamakta, yanlış seçeneklerin neden yanlış olduğunu ve reaksiyonların nasıl gerçekleştiğini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video ayrıca mitokondri ve kloroplast arasındaki ilişki, yoğurt bakterisi ve bira mayası arasındaki farklar, mısır tohumu deneyi, mantar ve eledo deneyleri, hamur mayalanması gibi konuları da içermektedir. Organik bileşiklerin (yağlar, karbonhidratlar, proteinler) solunum sürecindeki rolleri ve enerji verimleri hakkında bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:03Hücresel Solunum Soruları
- Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı üç adet AYT testinin çözümü devam ediyor ve bu videoda hücresel solunum konusu ele alınıyor.
- İlk soruda canlılar arasındaki enerji dönüşümü gösteriliyor; kloroplastta üretilen besin ve oksijen mitokondride kullanılarak karbondioksit ve suya dönüşüyor.
- Mitokondri ve kloroplast organelinde üretilen ATP aktif taşımada harcanır, ancak kloroplastta üretilen ATP sadece besin sentezinde kullanılır.
- 02:23Glikoliz Reaksiyonları
- Glikoliz evresi reaksiyonlarında glikoz altı karbonludan iki tane üç karbonlu pruvata dönüşür, iki ATP harcanır, dört ATP substrat düzeyinde üretilir ve iki NADH oluşur.
- Glikoliz reaksiyonlarında substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşir ve NADH molekülü hidrojen aldığı için indirgenir.
- Glikoliz reaksiyonlarında oksijen çıkışı olmaz, tüm canlılarda ortak enzimler kullanılır ve ökaryotlarda sitoplazmada gerçekleşir.
- 04:39Canlı Hücrelerde Gerçekleşen Reaksiyonlar
- Canlı hücrelerde gerçekleşen reaksiyonlar arasında nişastadan glikoz elde etme (hidroliz), glikozdan pbek asit elde etme (glikoliz), pbek asitten karbondioksit ve su elde etme (oksijenli solunum) ve karbondioksit ve suyu kullanıp glikoz sentezleme (fotosentez veya kemosentez) bulunur.
- İkinci ve üçüncü reaksiyonlar (glikoliz ve oksijenli solunum) sırasında ATP üretilir.
- Hidrolizde ATP üretilmez veya tüketilmez, besin üretimi sadece üretici canlılarda gerçekleşir ve oksijenli solunum ile besin üretimi aynı hücrede gerçekleşebilir.
- 06:52Oksijen Kullanılmayan Solunum
- Havası alınmış, ağzı kapalı bir kabın içine glikoz çözeltisi ve X canlısı konulduğunda, oksijen kullanılmayan bir reaksiyon gerçekleşir.
- Kapta karbondioksit çıkışı olmaz ve gaz basıncı değişmez, bu nedenle oksijenli solunum gerçekleşmez.
- Kapta etil alkol birikmez, ancak pH düşer çünkü canlı bir solunum reaksiyonu gerçekleştirecektir.
- 08:04Fermentasyon Tepkimeleri
- Yoğurt bakterisi ve bira mayasının gerçekleştirdiği fermentasyon tepkimeleri inceleniyor.
- Yoğurt bakterisinde laktik asit fermentasyonu gerçekleşir.
- Bira mayasında etil alkol fermentasyonu gerçekleşir.
- 08:22Fermantasyon ve pH Değeri
- Yoğurt bakterisi ortamın pH değerini düşürürken, bira mayası da karbondioksit çıkışı nedeniyle ortamın pH değerini düşürür.
- Glikoliz olayından sonra görev yapan enzimler yoğurt bakterisinde ve bira mayasında farklıdır, bu nedenle farklı son ürünler oluşur.
- Her iki tepkime sonucunda karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan organik yapıda son ürünler oluşur.
- 09:26Fotosentez ve Solunum Organelleri
- Mitokondri kloroplasta sadece su ve karbondioksit gönderebilir, kloroplasttan gelen besin ve oksijeni kullanabilir.
- Mitokondriden kloroplasta ATP aktarılmaz.
- Kloroplast organik bir besin sentezlediği için dışarıdan organik besin almasına ihtiyacı yoktur.
- 10:37Biyolojik Enerji Akışı
- Yeşil bitkiler güneş ışığını fotosentez aracılığıyla besindeki kimyasal bağ enerjisine dönüştürürler.
- Dönüşümlerin her birinde enerjinin bir kısmı ısı olarak kaybedilir.
- Solunumda açığa çıkan kimyasal enerjinin bir kısmı sayesinde ATP sentezi gerçekleşir ve ATP sinirsel iletim ve aktif taşıma gibi hücresel işlevlerde enerji sağlar.
- 11:56Fermantasyon Tepkimeleri
- Etil alkol ve laktik asit fermantasyonunda enerji glikoliz kısmında üretilir ve her iki tepkimede de üretilen ATP miktarı aynıdır.
- Her iki reaksiyonda da ortamın pH değeri azalır çünkü etil alkol fermantasyonunda karbondioksit, laktik asit fermantasyonunda ise laktik asit asidi özellik olduğu için ortamın pH'ını düşürür.
- Her iki tepkimede de NAD molekülünün indirgenmesi gerçekleşir.
- 13:19Laktik Asit Üretimi
- Yoğun miktarda laktik asit üretimi sinir sistemini uyarır.
- Vücut dinlenirken yeterli oksijen sağlanırsa laktik asit karaciğere taşınır.
- Az miktarda laktik asit üretimi yoğun kas egzersizleri için faydalı olduğu bilgisi metinden çıkartılamaz.
- 14:31Bitki ve Fare Deneyi
- Işık verilen bitki fotosentez yaparken, fare sadece solunum yapar.
- Bir numaralı ok yönünde oksijen, iki numaralı ok yönünden karbondioksit gazı geçişi olur.
- Işıklı ortam kaldırıldığında bir süre sonra bitki ve fare ölür çünkü fotosentez devam etmeyecektir.
- 15:45İkinci Adım Testleri
- Etil alkol fermantasyonunda ve laktik asit fermantasyonunda ATP üretimi, NAD molekülünün indirgenmesi ve ortamın pH değerinin azalması ortak reaksiyonlardır.
- Karbondioksit miktarının artması etil alkol fermantasyonunda gerçekleşirken, laktik asit fermantasyonunda karbondioksit çıkışı görülmez.
- Oksijenli solunumda en fazla ATP elde edilirken, fermentasyonda en az ATP elde edilir.
- 18:18Radyoaktif Oksijen
- Model organizmalar deney hayvanı olarak kullanılabilmektedir.
- Radyoaktif oksijene solunum sonucunda ilk oksijen su molekülünde rastlanır.
- Radyoaktif oksijen ilk olarak ETS'de su oluşacağı için ilk olarak su molekülüne rastlanmış olur.
- 19:14Mısır Tohumu Deneyi
- Cam fanusun içerisinde mısır tohumu ıslak pamuk üzerine konulduktan sonra birkaç gün bekletilmiş ve deney düzeneği hazırlanmıştır.
- Tohumların solunum yapması beklenir, oksijenli solunum sonucunda karbondioksit oluşur ve kireç suyu tarafından tutulur.
- Oksijen miktarı azalırken karbondioksit miktarı artar, bu nedenle oksijen doğru bir nolu yönünde okun ilerlemesini sağlar.
- 19:58Mısır Tohumu Deneyinin Yanlış Önerileri
- Karbondioksit çıkışından dolayı kireç suyunda renk değişimi gözlenir ifadesi doğrudur.
- Mısır tohumlarının kütlesi artar ifadesi yanlıştır, solunum bir yıkım reaksiyonudur ve depo besinler kullanılır.
- Civa iki yönünde yükselir ifadesi yanlıştır, oluşan boşluktan dolayı cıva bir yönünde yükselir.
- 20:47Mantar ve Eledo Deneyi
- Mantarların bulunduğu cam kapta su damlacıklarının oluştuğu gözlenirken, eldoğa'nın bulunduğu cam kapta ağırlık artışı gözlenmiştir.
- Mantar tüketici bir canlı olduğu için sadece solunum yapar ve solunum sonucunda karbondioksit ve su üretir.
- Eledo üretici bir canlı olduğu için ışığı kullanarak fotosentez yapar ve solunum gerçekleştirir.
- 22:20Hamur Mayalanması ve Fermentasyon
- Biyoloji dersinde hamurun mayalanmasının etil alkol fermantasyonu yapan maya mantarları tarafından gerçekleştirildiği, bunun için maya mantarlarının unu oksijensiz ortamda besin kaynağı olarak kullanıp enerji ürettiği söylenmiştir.
- Hamurun kabarması karbondioksit gazından kaynaklanmaktadır ve kapak kapatılması oksijensiz ortamı sağlar.
- Kaynar su kullanmak hamur mayalanmasını hızlandırmaz çünkü maya mantarlarının enzim sistemlerini bozar.
- 23:52Etil Alkol Fermentasyonu
- Altı karbonlu glikozdan üç karbonlu iki tane previk asit ürettiğimiz reaksiyon glikoliz reaksiyonudur.
- Glikoliz reaksiyonunda iki tane ATP glikozu aktifleştirmek için kullanılırken, reaksiyon sonunda dört tane ATP üretilir.
- Glikoliz reaksiyonları sırasında NAD molekülleri NADH ikiye dönüşür, son ürün oluşumu reaksiyonunda ise NADH'lar geri kazanılır.
- 25:31Fermentasyon ve Oksijenli Solunum Karşılaştırması
- Fermentasyon ve oksijenli solunum tepkimelerinde süb sürat olarak aynı molekül kullanılır ve glikoliz reaksiyonu her ikisinde de hücrenin sitoplazma kısmında gerçekleşir.
- Her iki tepkimede de aktivasyon için ATP harcanması ortaktır, ancak fermentasyonun enerji verimi düşüktür.
- Tepkime sonucunda oluşan son ürünler organik yapıdadır ifadesi yanlıştır çünkü karbondioksit ve su inorganiktir.
- 27:13Fermentasyon Deneyi
- K kabına glikoz çözeltisi ve ekmek mayası bakterileri konulduğunda etil alkol fermantasyonu, L kabına süt ve yoğurt bakterisi konulduğunda laktik asit fermantasyonu gerçekleşir.
- Etil alkol fermantasyonunda karbondioksit üretimi nedeniyle civa iki yönünde yükselir.
- K ve L kaplarında asitlik artar çünkü karbondioksit ve laktik asit asitlerdir.
- 28:39Solunum Katsayısı
- Oksijenli solunum reaksiyonlarında üretilen karbondioksit miktarının tüketilen oksijen miktarına oranı solunum katsayısı olarak adlandırılır.
- Oksijenli solunumda kullanılan substrat çeşidine bağlı olarak solunum katsayısı değişir.
- Çimlenmekte olan buğday, ayçiçeği ve fasulye tohumları özdeş düzeneklere yerleştirilmiştir ve solunum katsayılarındaki farklılık monometre kollarında gözlendiğine göre, verilen solunum katsayıları hangi bitki tohumlarına ait olabilir sorusu sorulmuştur.
- 29:41Solunum Katsayısı ve Organik Bileşikler
- Hidrojen miktarı fazla olduğunda tüketilen oksijen miktarı fazla olur ve solunum katsayısı birden küçüktür.
- Hidrojen miktarı en yüksek olan organik bileşik yağlardır, bu nedenle solunum katsayısı en düşük olan ve kullanılan oksijen miktarı fazla olan da yağlardır.
- Karbondioksit miktarını fazla çıkaran protein, karbonhidrat miktarı denk olan tohum ise ayçiçeğidir.
- 31:28Glikoliz
- Glikoliz, oksijenli solunum ve oksijensiz solunuma fermentasyon olaylarının ilk basamağı olup, sitoplazmada altı karbonlu glikozun üç karbonlu tribikası dönüştürülmesi olayıdır.
- Glikoliz tepkimelerinde görev alan enzimler tüm canlılarda ortaktır.
- İndirgelerin molekülleri oksatif fosforilasyon ile ATP sentezinde kullanılır.
- 32:38Oksijenli Solunumun Krebs Döngüsü Evresi
- Oksijenli solunumun Krebs döngüsü evresinde FAD molekülü indirgenir, karbondioksit gazı açığa çıkar ve substrat düzeyinde ATP üretilir.
- Krebs döngüsü ökaryot hücrelerde mitokondrinin matriksinde, prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada gerçekleşir.
- Üç-karbonlu trivik asitten iki-karbonlu asetil koenzma oluşumu sırasında karbon kaybı gerçekleşir, ancak bu bilgi Krebs döngüsünün değil, previk asitin oksidasyonu evresinin bilgisidir.
- 34:27Enerji Verimliliği
- Fermentasyon, besin yapı taşlarının oksijen kullanılmadan sadece glikoliz yoluyla kısmi olarak yıkılıp ATP üretilmesi olayıdır ve iki net ATP kazancı vardır.
- Oksijenli solunumda besinlerin yapıtaşları enzimler ve oksijen sayesinde karbondioksit, su gibi inorganik maddelere dönüştürüldüğü için çok daha fazla ATP elde edilir.
- Oksijensiz solunumda besin molekülleri oksijen kullanılmadan yıkılması sırasında ETS olayında oksijen dışında elektron çekim gücü zayıf olan bir organik molekül görev alır, bu nedenle daha az hidrojen taşındığı için daha az ATP üretilir.