Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sinan Meydan'ın sunduğu bir tartışma programıdır. Konuşmacı, eğitim müfredatını belirleyen kurumda görev yapmaktadır.
- Video, harf devrimi sonrası toplumun okuryazarlık durumunu ve Osmanlı tarihi anlatımının bilimselliğini ele almaktadır. Konuşmacı, 1927 nüfus sayım istatistiklerini paylaşarak Osmanlı dönemindeki okuryazarlık oranlarının düşük olduğunu, özellikle kadınların okuryazarlık oranının çok düşük olduğunu göstermekte ve Cumhuriyet döneminde okuryazarlığın nasıl arttığını açıklamaktadır.
- Ayrıca, "harf devrimi oldu, geçmişimizden koptuk" algısının yanlış olduğunu, Cumhuriyet'in Türk tarihini sistematik olarak yazabilmek için Türk Tarih Kurumu ve Ankara Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi gibi kurumları kurduğunu vurgulamaktadır. Video, mezar taşlarının okunamaması, alfabenin değişmesinin gelişmeyle ilişkisi ve diğer ülkelerin alfabelerini değiştirmemesi gibi konulara değinmekte ve Amerikan Başkanı Joe Biden'in Beyaz Saray'dan yaptığı bir açıklamaya geçişle sona ermektedir.
- Eğitim Müfredatı ve Harf Devrimi Tartışması
- Eğitim müfredatını belirleyen ve ders kitaplarını denetleyen kurumda yeni bir kişi var.
- Konuşmacı, harf devrimi geçmişi unutturmak için yapılmış bir ihanet olup olmadığını sorguluyor.
- 00:411927 Nüfus Sayımı İstatistikleri
- 1927 yılına ait nüfus sayım istatistiklerinde okuryazar oranları il bazında paylaşılıyor.
- Van'da okuryazar oranı %1,85, Hakkari'de %1,92, Amasya'da %2,99, Erzurum'da %5,5, Kırşehir'de %5,90, Kayseri'de %8, Kastamonu'da %7, Çanakkale'de %12, Eskişehir'de %14, İzmir'de %16, İstanbul'da en yüksek oran (%14) bulunuyor.
- İstanbul'un yüksek okuryazar oranının nedeni, imparatorluk döneminde Anadolu'nun iç ve doğu kesimlerinin ihmal edilmesi ve eğitim imkanlarının batı kentlerinde toplanması.
- 02:53Kadın Okuryazarlık Oranları
- Kadınların okuryazar oranı çok daha düşük: Bitlis'te %13, Van'da %16, Amasya'da %22, Niğde'de %1,66, Adana'da %3,82, İzmir'de sadece %16.
- Batı'da ve Avrupa'da bu istatistiklerden çok daha farklı sonuçlar var.
- 1923-1927 arasında Cumhuriyet ilan edildi ve eğitime büyük önem verildi, bu da istatistiklerde bir değişiklik yarattı.
- 05:01Köy Eğitim Sistemi
- Anadolu'da 40 bin köy var, bunların 37 bininde okul yok ve nüfusun %85'i köyde yaşıyor.
- Cumhuriyetin en büyük projesi köye okul götürmek ve bunu başarmak kolay olmuyor.
- 1930'ların sonunda bile çok sayıda köyde okul yok ve Cumhuriyet köy eğitmenleri projesini başlatıyor.
- 05:47Tarih Yazımı ve Cumhuriyet
- Geçmişten kopmak için yazılı kayıtlara geçirilmiş ve insanların bildiği bir geçmiş olmalı.
- Osmanlı tarihini büyük oranda Cumhuriyet'in yetiştirdiği tarihçiler yazdı: Halil İnalcık, Ömer Lütfü Barkan gibi.
- Osmanlı arşivleri düzenlendi, Türk Tarih Kurumu kuruldu ve tarih bir bilim hüviyetine büründü.
- 08:02Cumhuriyet'in Tarih Anlayışı
- Cumhuriyet bizi tarihimize bağlayan kurumdu, hanedan tarihinin darlığından kurtardı.
- Cumhuriyet Anadolu'nun tarihi ve kültürel coğrafyasına, Hititlerine, Sümerlerine sahip çıktı ve bu coğrafyadaki bütün uygarlıkları benimsedi.
- Cumhuriyet'in Atatürk'lü yıllarında okutulan tarih kitapları dört cilttir, insanlık tarihinden başlayıp uygarlık tarihini, Türk tarihini anlatır ve kültür, medeniyet vurgusu yapar.
- 09:07Osmanlı Tarihi ve Eleştirel Tarih Anlayışı
- Osmanlı tarihi bilimsel ve objektif kriterler doğrultusunda anlatılır, Fatih, Kanuni ve Mimar Sinan gibi isimler övünerek anlatılır.
- Cumhuriyet'in tarih kitapları, Osmanlı'nın duyunu umumiye, dış borçlar, bilimden uzak kalması ve medreselerin bilimsel eğitimi kapatması gibi yönleri eleştirir.
- Eleştirel tarih anlayışı yok edilmiş, bugün bambaşka şeyler anlatılmaktadır.
- 09:39Harf Devrimi ve Okuryazarlık
- Harf devrimi bir gecede cahil kalma durumu değil, toplumun yüzde doksanından fazlası zaten okuryazar değildi.
- Harf devrimi sonrası onbeş-yirmi yıl içinde toplumun yüzde yirmi'si okuma yazma öğrendi ve 1935 yılında okuryazar oranı toplamda yüzde yirmi'yi geçti.
- 1940'lara ve 1950'lere gelindiğinde okuryazar oranı daha da arttı, Türkiye'de okuryazarlık oranı periyodik olarak yükseldi.
- 10:26Osmanlıca ve Mezar Taşları
- Osmanlıca belgeleri okuyabilmek için kurs, eğitim ve bölüm bulunmaktadır, İngilizce öğrenmek gibi zaman harcayarak öğrenilebilir.
- Mezar taşları okunabilen metinler değildir, dedelerimiz de dedelerinin mezar taşlarını okuyamazdı çünkü ağdalı bir Osmanlıca ile yazılır.
- Mezar taşını okuyamamaktan şikayet edenler Z kuşağıdır.
- 11:45Harf Devrimi Hakkında Yanlış İddialar
- Cumhurbaşkanı oğlu Bilal Erdoğan, ilkokulda alfabemizden dolayı geri kaldığımız anlatıldığını belirtmiştir.
- Yunanistan ve Çin gibi ülkelerin alfabesini değiştirmemesi, gelişmenin alfabeyle alakası olmadığını göstermektedir.
- Kıyafetini değiştirmeden gelişen ülkeler de vardır, şekil olarak değişmenin ruh olarak değişmeyle ilişkisi kolay değildir.
- 12:41Alfabe Değişiminin Gerekçesi
- Bizim kullandığımız Arap-Fars kökenli harfler Türkçe'nin yapısına uymayan harflerdi.
- Çinlilerin kullandığı tamgalar veya harfler onların dillerine uygun, Japonlar alfabeyi değiştirmeyi denediler fakat başaramadılar.
- Alfabe değişiminin ihtiyacı Osmanlı'nın son yıllarında ortaya çıkmış, Atatürk bir gece uyandı sabah alfabeyi değiştiriyoruz dememiştir.