Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir akademisyen tarafından yapılan hakemlik konulu bir sunumdur. Konuşmacı, hakemlik kavramının terminolojisi, bilimin işleyişindeki rolü ve hakem tavrı hakkında bilgiler paylaşmaktadır.
- Sunumda öncelikle hakemlik kavramının Türkçe'deki farklı çevirileri (danışman, akran değerlendirmesi) ele alınmakta ve "hakemlik" teriminin daha uygun olduğu belirtilmektedir. Ardından bilimin işleyişinde hakemliğin önemi, farklı hakemlik yöntemleri (çift kör, tek kör, açık değerlendirme) anlatılmaktadır. Son bölümde ise hakem tavrının önemli unsurları (bilimsel merak, özenli davranış, zamana uyma, gerçekçilik, çıkar çatışmaları, üslup) detaylı olarak açıklanmaktadır. Sunum, hakemlik yapmanın akademisyenler için bir özlük hakkı yaratması gerektiği görüşüyle sonlanmaktadır.
- 00:05Hakemlik Terimleri ve Önemi
- Hakemlik kavramı İngilizce'de "peer review" olarak ifade edilirken, Türkçe'ye "danışman" veya "akran değerlendirmesi" olarak çevrilmektedir.
- Konuşmacı, "akran değerlendirmesi" terimini doğrudan İngilizce'den Türkçe'ye çeviri olarak benimsemediğini ve "hakemlik" sözcüğünün bu süreci daha iyi ifade ettiğini düşünmektedir.
- Hakemlik, bilim dünyasında profesyonel anlamda hakem olmayan kişilerin bilim sürecinin bir parçası olarak kendilerini buldukları bir rol ve işlevdir.
- 03:20Hakemliğin Bilim İşleyişindeki Yeri
- Hakemlik, bilim ortamının kendi kendini denetleme süreci içerisinde çok önemli bir yere sahiptir ve bilim işleyişinde olmazsa olmaz bir yere sahiptir.
- Yapay zeka gibi teknolojik gelişmeler hakemlik işlevini üstlenemeyecek, özellikle iletişim becerilerinin rolünü hiçbir zaman üstlenemeyecektir.
- Hakemlik, iç denetim adına ve bilim metodolojisinin iyi kavrandığı kişiler tarafından yapılan katkılarla nihai devam edecek bir kurumdur.
- 05:21Hakemlik Yöntemleri
- Çift kör hakemlik, yazarlarda ve hakemlerde birbirlerini tanımazlık prensibine dayanır ve önyargılardan uzaklaştıran bir avantaja sahiptir.
- Tek kör yöntemde hakemler yazarların kimliğini bilirken, yazarlar hakemleri tanımazlar.
- Açık değerlendirmede hakemlerin kim olduğu danışmanlara söylenir, ancak bu yöntemde yanlılık söz konusu olabilir.
- 08:13Hakem Tavrı
- Hakem tavrında bilimsel merak ön planda olmalı ve hakemlik teklifi geldiğinde özeti okurken merak uyandırmalıdır.
- Hakem tavrında özenli davranmak, hem değerlendirme özeninden hem de makalenin gizliliğine özen göstermekten oluşur.
- Hakem tavrında zamana uymak, derginin belirttiği süre içinde makaleyi değerlendirmek önemlidir.
- 10:56Hakem Tavrının Diğer Önemli Ögeleri
- Hakem tavrında gerçekçilikten ayrılmamak, ortalama ülke koşullarını göz önünde bulundurarak gerçekçi bir değerlendirme yapmak gerekir.
- Çıkar çatışmaları varsa bunu beyan etmek ve bu çatışma hakemlik üzerine gölge düşürecekse kabul etmemek önemlidir.
- Hakemlik üslubunun öğretici, yol gösterici ve yapıcı olması gerekir.
- 13:13Hakemlik ve Akademik Kariyer
- Hakemlik bilim dünyasında bir ödevdir ve daha iyi işletilmesi için düşünülmelidir.
- Hakemlik yapmanın akademisyenler açısından bir özlük hakkı yaratması gerektiği kanısındadır.
- Akademik atama yükseltmelerinde Web of Sciences'taki bir dergide hakemlik yapmanın bir puan karşılığı olmalıdır.